Coface aylık raporunda Mayıs ayındaki grevlerin otomotiv üretimini geriletirken iç talebin ılımlı seyrini sürdürdüğü bildirildi.
EKONOMİK VE SEKTÖREL GELİŞMELER
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Ağustos ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %4,9 gerileyerek 10,5 milyar dolar oldu. Yılın ilk sekiz ayında toplam ihracat %8,9 gerileme ile 95,1 milyar dolar olarak gerçekleşti. Paritenin ihracata olumsuz etkisi ilk 8 ayda 8,9 milyar dolar oldu.
Tüketici fiyatları Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,4, yıllık bazda %7,14 arttı. Yurt içi üretici fiyatları ise Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,98, yıllık bazda %6,21 yükseldi.
TÜİK verilerine göre, Temmuz ayında ihracat yıllık bazda %16,2 azalarak 11,2 milyar dolar, ithalat ise %8,7 azalarak 18,2 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı Temmuz ayında yıllık bazda %6,5 artarak 7 milyar dolar oldu.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ağustos ayında yaptığı para politikası toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faizini %7,5’te, gecelik marjinal faizi %10,75’te ve gecelik borçlanma faizini %7,25’te sabit tuttu. Öte yandan TCMB, TL likidite yönetimi çerçevesini ve para politikası sadeleşme adımlarına ilişkin açıklama yaptı.
Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Haziran ayında bir önceki aya göre %2,4 arttı, takvim etkisinden arındırılmış endeks ise yıllık bazda %5,5 yükseldi.
Ağustos ayında Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 1,7 puan azalarak 103,7 oldu. Aynı dönemde imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı 1,1 puan azalarak %74,8 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici güven endeksi Ağustos ayında bir önceki aya göre %3,6 azalarak 62,35 oldu.
Tüketici güven göstergesi ile mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi (reel kesim), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ilişkin güven göstergelerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşan ekonomik güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %1,9 azalarak 84,28 oldu.
Ağustos ayında otomotiv ve hafif ticari araç pazarı yıllık %37,2 arttı. Aynı dönemde otomobil satışları %36,8, hafif ticari araç satışları %38,2 yükseldi. Yılın ilk sekiz ayında önceki senenin aynı dönemine göre otomobil satışları %42,9, hafif ticari araç satışları %62,3 arttı.
Temmuz ayında Türkiye genelinde konut satışları önceki aya göre %12,7 gerileyerek 96.589 adet oldu. Geçen yılın aynı ayına göre ise satışlar %13,5 arttı. Temmuz ayında ipotekli konut satışları yıllık bazda %0,5 azaldı. İpotekle alımlar birinci el satışlarda %2,2 düşerken, ikinci el satışlarda %0,8 yükseldi. Peşin satışlar ise %21,5 arttı. Yabancılara yapılan konut satışları yıllık bazda Temmuz ayında %38 artarak 2.027 adet oldu. 2014 genelinde yabacılara 18.959 adet konut satılmıştı. Ocak-Temmuz döneminde yabancılara satılan konutların %16,3’ünü Iraklılar, %11,4’ünü Suudi Arabistanlılar ve %10,3’ünü Ruslar aldı.
GENEL DEĞERLENDİRME
Otomotiv sektöründe önceki ay yaşanan grevlerin neden olduğu üretim kaybının telafi edilmesi ve Ramazan ayı öncesinde üretimin öne çekilmesinin etkisiyle, Haziran ayında sanayi üretimi güçlü bir şekilde arttı. Bu durum, ikinci çeyrek büyüme verisinin beklentilerden daha yukarıda gelebileceğine işaret ediyor. Ocak-Temmuz döneminde yatırım malları ithalatının cüzi de olsa (yıllık %0,7) bir artış göstermesi, önümüzdeki dönemde yatırım harcamalarının artabileceğine ilişkin bir ipucu veriyor. Ancak bunun kalıcı olup olmayacağını görmek için önümüzdeki dönemde açıklanacak veriler önem taşıyacak. Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksinin üç aylık ortalamasının yıllık değişimi, toplam sipariş beklentilerinde ve 3 aylık ihracat beklentilerinde bir miktar toparlanma olduğunu gösteriyor. 2016 yılında, Avrupa ekonomilerinden daha kuvvetli büyüme verileri gelmeye başlarsa, Türk ihracatçıları açısından daha pozitif bir tablo oluşmaya başlayabilecektir. Burada Çin ekonomisindeki son gelişmelere dikkat etmekte fayda var. Zira, Çin’deki yavaşlama, dolaylı olarak Türkiye ekonomisi için bir risk oluşturabilir. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan Almanya için Çin, dördüncü en büyük ihracat pazarı konumunda yer alıyor. Dolayısıyla bu ülkeye ihracatın gerilemesi, Almanya’daki üretim için bir tehdit oluşturuyor. Büyüme performansları üzerinde negatif etki etmeye başladığı takdirde, Çin’in yavaşlamasının Türkiye’de de dolaylı etkilerini görebiliriz. Öte yandan yurt içinde tüketim harcamalarının, binek otomobil satışları öncülüğünde arttığını görüyoruz. Buna benzer olarak konut satışlarındaki yıllık artışın devam etmesi, beyaz eşya satışlarının artması da iç talebin ılımlı seyrine devam ettiğine işaret ediyor. Fakat son dönemde kurlarda görülen ani ve büyük değer kayıpları, yurt içi siyasi belirsizlik ve küresel piyasalardaki dalgalanmalar gibi unsurlar hem tüketim hem yatırım güvenini etkileyerek büyüme üzerinde aşağı yönlü risklerin devam etmesine neden olabilir.
