Aslında bu ay Dünya Bankası’nın Çin’i satın alma paritesine göre dünyanın bir numaralı ülkesi olma yolunda gösterdiği raporu tartışacaktım. Satın alma paritesinin detaylarına değindikten sonra zenginlik, gelişmişlik, sürdürülebilir büyüme gibi konulara atıfta bulunarak Çin’in henüz kırk bin fırın ekmek yemesi gerektiği sonucunu ortaya koyacaktım. Ancak bu konulara zaten birisi değinmiştir diyerek ben herkesin adını bildiği ancak içeriğinden bihaber olduğunu düşündüğüm bir başka konuyu zamanın ruhuna daha uygun buldum: Hammurabi Kanunları. Millattan önce 1750’lerde yazılmış Güneş Tanrısı Şamaş’ın sözleri. Bir kısmı kaybolmuş 13 uğursuz olduğu için 12. maddeden doğrudan 14’e geçen 282 kanun.
Ticaret üzerine
…bir kimse işlemek üzere bir tarlayı teslim alır ve o tarladan hiçbir mahsul elde edemezse bu onun tarlada çalışmadığını ispatlar ve komşusunun yetiştirdiği kadar tahılı tarla sahibine teslim etmelidir.
…eğer tarlayı işlemeyip nadasa bırakmışsa komşularınınki kadar tahılı tarla sahibine verecektir ve nadasa bıraktığı tarlayı sabanla sürüp tohum ektikten sonra sahibine iade edecektir.
Teşvik almak üzerine
…bir kimse çorak bir araziyi ekilebilir bir hale getirmek için teslim almış; ancak, tembellik yaparak o araziyi ekilebilir bir hale getirmemişse dördüncü yılda araziyi sabanla sürmeli, tırmıklamalı ve çift sürmeli ve ondan sonra sahibine geri vermeli ve ayrıca on ganlık (bir arazi ölçüm birimi) bir arazi için on gur (bir ölçü birimi) tahılı arazi sahibine vermelidir.
Mevduat ve risk alma üzerine
…bir kimse tarlasını sabit bir kira karşılığı ziraat için kiralıyor ve kira bedelini de alıyorsa; ancak, havaların kötü gitmesi nedeniyle ürün yok oluyorsa zarar toprağı işleyene aittir.
…tarladan sabit bir kira almaz ve ürünün yarısı ya da üçte biri karşılığı kiralarsa tarladan elde edilen mahsul mal sahibi ile araziyi işleyen arasında orantılı olarak taksim edilir.
Borç silme üzerine
…bir kimse borçlanmışsa ve bir fırtına tahılları yere yatırmış ya da hasat başarılı olamamışsa veya susuzluktan tahıllar büyüyememişse o yıl alacaklısına tahıl vermesi gerekmez; borç tabletini suda yıkar ve o yıl için hiçbir kira ödemez.
Sorumluluk üzerine
…bir kimse su bendini uygun koşullarda tutmaz ve bakımını yapmaz ve bu nedenle bent yıkılır ve tarlalar su altında kalırsa, o zaman barajı yıkılan kişi para karşılığı satılır ve elde edilen para harap olmasına yol açtığı mısırın karşılığı olarak verilir.
Ana para garantili ürünler üzerine
…bir tüccar yatırım için bir miktar parayı simsara emanet ederse ve simsar gittiği yerde bir miktar zarar ederse ana parayı tüccara vermek zorundadır.
İnşaatın gerekleri üzerine
…bir inşaatçı herhangi bir kişi için bir bina inşa eder ve bu binayı uygun bir şekilde yapmazsa ve onun inşa ettiği bina yıkılıp sahibini öldürürse inşaatı yapan öldürülür.
…eğer bina ev sahibinin oğlunu öldürürse inşaatı yapanın da oğlu öldürülür.
…bina sahibinin kölesini öldürürse evin sahibine köle için bir köle ödeme yapar.
…binanın bir kısmı harap olursa harap olan kısmın tümünü tazmin eder ve inşa ettiği binayı düzgün bir şekilde inşa edinceye dek kendi imkanlarıyla evi yeniden inşa eder.
…bir kişi başkası için bina yapıyorsa, bina henüz tamamlanmamış olsa bile, duvarı devrilmişse inşaatı yapan kişi kendi imkanlarıyla duvarı daha sağlam bir şekilde yapmalıdır.
Deniz kanunları üzerine
…tekne inşa eden bir kişi birisi için bir tekne yaparsa ve tekneyi sıkı yapmazsa ve aynı yıl içerisinde tekne denize açıldığında hasar görürse tekne yapımcısı tekneyi alır ve kendi imkanlarıyla sağlamlaştırır. Sağlam tekneyi, tekne sahibine verir.
…bir kişi kendi teknesini bir gemiciye kiralarsa ve gemicinin dikkatsizliğinden tekne enkaz haline gelir ve batarsa gemici tekne sahibine tazminat olarak başka bir tekne verir.
…bir kişi bir gemici ve onun teknesini kiralarsa ve onu mısır, giyecek, yağ, hurma ve benzeri uygun şeylerle doldurursa; ancak gemicinin dikkatsizliğinden gemi batarsa ve taşıdıkları harap olursa o zaman gemici hem enkaz haline gelen gemiyi hem de içindekileri tazmin etmelidir.
…bir gemici herhangi bir kimsenin gemisini kazaya uğratır da gemiyi muhafaza ederse geminin değerinin yarısını öder.
…bir tüccar bir feribota çarpar ve onu enkaz haline getirirse kaza geçiren teknenin sahibi tanrı önünde adalet arar; feribot ile çarpışan tüccar gemisinin sahibi diğer botun sahibine bütün hasar için tazminat ödemelidir.
