Pandemi ile akaryakıtta talep düşüşü devam ediyor. Salgının etkilerinin devam etmesiyle sektörde orta vadede likidite krizleri ve iş gücü kayıpları beklenirken, Shell & Turcas yenilebilir kaynaklara yatırımlarını, istihdam arttırıcı projelerini ve iklim krizi mücadelesini sürdürüyor. Şirket, 2020’de hayata geçirdiği Shell Türkiye Ormanı ile her yıl 105 ton karbondioksit salınımını nötrlemeyi hedefliyor.
BEGÜM NUR ALKIŞ
Salgın sürecinden en çok etkilenen sektörlerden biri de kuşkusuz günlük hayatın devamlılığı için hayati bir önem taşıyan akaryakıt sektörü oldu. Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Küresel Enerji Görünümü Raporu’na göre, COVID-19 küresel enerji sistemine son 70 yılın en büyük olumsuz etkisini gösterirken, Shell & Turcas CEO’su Emre Turanlı, küresel petrol talebinin yüzde 9 daralmasının beklendiğini söylüyor. Turanlı, bu daralmanın petrol piyasalarının yaklaşık sekiz sene geriye gitmesiyle eşdeğer olduğunu da sözlerine ekliyo
Bugüne kadar elektrikli şarj üniteleri, atık yönetimi, LNG ve Solar istasyon gibi birçok projeyi hayata geçiren Shell & Turcas, iklim değişikliği ile mücadelesine yeni yatırımlar ekleyerek devam ediyor. 2020 yılında, İstanbul Kuzey Çevre Otoyolu’nda beş hektarlık alanda ilk Shell Türkiye Ormanı’nı oluşturan şirket, Türkiye’de her yıl bin 300’den fazla otomobilden salınan yaklaşık 105 ton karbondioksiti nötrlemeyi hedefliyor. Mayıs 2020’de Shell & Turcas Petrol A.Ş.’nin yeni CEO’su olarak atanan Turanlı ile pandemi sürecinin sektör yansımalarını, Shell & Turcas’ın 2020 yılını, enerji verimliliği ve dijitalleşme konusundaki yatırımlarını değerlendirdik.
COVID-19 sürecinin sektörünüze ve Shell & Turcas’a yansıması nasıl oldu?
Bu süreçte, petrol ve otogaz piyasaları içerisinde arz etmiş olduğumuz ürünlerimize olan talepte yüzde 50’ye varan oranda düşüş görülürken, küresel ekonomik gelişmeler neticesinde yaşanan sık fiyat dalgalanmaları önemli boyutta stok kayıplarına yol açtı. Bu gelişmeler hem dağıtım şirketi olarak bizim hem de bayilerimizin zarar etmesine sebep oldu. Artan maliyetlere rağmen süreç boyunca arz güvenliği sağlayarak, topluma karşı sorumluluğumuzun bilinciyle hareket etmeye devam ettik. COVID-19 ile mücadele kapsamında aldığımız üst düzey önlemler sayesinde tedarik zincirimizde en ufak bir aksama yaşamadık.
Shell olarak, 2020 yılının ilk altı ayında tüm dünyada kesintisiz hizmet vermeye devam ettik. Ayrıca dünya genelinde 2 milyon adet yiyecek, içecek ve dezenfektan bağışında bulunduk. Türkiye özelinde ise T.C. Sağlık Bakanlığı’nın COVID-19 enfeksiyonu ile ülke çapında yürüttüğü yoğun mücadeleye destek olabilmek adına 5 milyon TL değerinde akaryakıt desteği ve 175 bin litre dezenfektan bağışında bulunduk. Küresel olarak uzun dönemli sağlıklı yapımızı korumak adına birtakım önlemler alıyoruz. Çok uzun süredir şirketimiz hissedarlarına dağıttığı kâr payını belli bir seviyede tutuyordu, İkinci Dünya Savaşı yıllarından bu yana ilk defa burada büyük oranda bir azaltma kararı alındı, dağıtılacak kâr payı yüzde 66 oranında azaltıldı. Bununla birlikte, şirketimiz en üst yönetimi dahil 2020 için yıllık prim dağıtılmaması, parasal ödüllendirme sistemlerinin bu sene için durdurulması gibi ilave önlemler de aldı.
Shell & Turcas için 2020’nin ilk yarısı nasıl geçti?
2019 yılında Türkiye’deki faaliyetlerimizin toplam cirosu 39,3 milyar TL seviyesine ulaşmıştı. 2020 yılına da iyi başladık ancak COVID-19 nedeniyle sektörde haliyle bir daralma oldu. Salgının en büyük etkisini gördüğümüz mart – nisan aylarında satışlarımız geçen seneye göre yüzde 40’a varan oranda azaldı diyebiliriz. Ancak yeni normalleşme ile birlikte, istasyonlarımızı ziyaret eden misafirlerimizde bir artış söz konusu oldu. İstasyonlarımızı her gün 1 milyon misafirimiz ziyaret ediyor. İstasyonlarımızdan yapılan doğrudan akaryakıt satışlarında pazar liderliğimizi halen sürdürüyoruz.
Türkiye’nin ilk taşıt tanıma sistemi ünvanına sahip olan Shell Taşıt Tanıma Sistemi, yüzde 27,7’lik pazar payı ile sektör lideri konumunda yer alıyor. Değişen müşteri ihtiyaçları ve dijitalleşme ile birlikte bu alandaki hizmetlerimizi, geçtiğimiz yıl Shell Filo Çözümleri çatısı altında birleştirmiştik. Shell Filo Çözümleri bugün, Türkiye’nin dört bir tarafındaki yaklaşık 35 bin firma ve 550 bini aşkın araç tarafından kullanılıyor. Shell Madeni Yağlar, 13. kez üst üste dünyada madeni yağlar pazarının lideri oldu. Shell’in Akdeniz’deki en büyük madeni yağ ve gres üretim tesisi olan Derince’deki Madeni Yağ ve Gres Üretimi tesisimizde 2019 yılında yaklaşık 134 bin litre madeni yağ ve gres ürettik, Türkiye’den 61 ülkeye gerçekleştirdiğimiz 37 bin tonun üzerinde ihracat hacmiyle rekor seviyeye ulaştık.
Pandemi ile yönetim alışkanlıklarınızda ve istasyonlarınızda önümüzdeki dönem değişiklikler olacak mı?
Kontrollü normalleşme süreciyle insanlar yolculuklarını otomobilleriyle yapmayı tercih etmeye başladılar. Hijyen hassasiyetinin artması ile birlikte misafirlerimizin araçtan inmeden hizmet alma arzusu da arttı. Bu nedenle, geçtiğimiz yıllarda hayata geçirdiğimiz mobil ödeme hizmetimiz, bu dönemde daha da ön plana çıktı. Salgın döneminde özellikle sokağa çıkma kısıtlamalarının olduğu günlerde, istasyon marketlerimize olan ilgi ciddi oranda artış gösterdi. Yılda yaklaşık 2 milyon adet deli2go sandviç ve 3 milyon bardak kahve satıyoruz. COVID-19 salgını dolayısıyla kişisel hijyen önlemlerimizi arttırdığımız bu dönemde, araçlarınızın hijyen önlemlerini karşılamak için seçili istasyonlarımızda “Ozonla Araç İçi Temizliği” hizmeti de vermeye başladık.
Shell olarak Türkiye’de doğrudan 758 kişiye ve 15 bin kişiye de dolaylı olarak istihdam sağlıyoruz. Öte yandan, Shell Türkiye olarak COVID-19 sürecinde çalışanlarımızın sağlığını en ön planda tuttuğumuz gibi, istihdam anlamında da iş kaybının önüne geçmek için gerekli önlemleri alıyoruz ve almaya da devam edeceğiz. Bu zorlu dönemde dahi sektöre bir ilk olan ve tüm sektöre ilham veren “Shell’de Kadın Enerjisi” programımızla kadın istihdamı alanında da durmadan alımlarımıza devam ettik.
Enerji sürdürülebilirliği konusunda neler yapıyorsunuz?
COVID-19 sonrası dönemde, alternatif enerjilerine ve enerji dönüşümüne yönelik tüketici beklentisinin arttığına yönelik araştırma sonuçları mevcut. Shell, enerji dönüşümünde önemli bir küresel oyuncu. Daha temiz enerji çözümleri sağlamaya yönelik çalışmalarımızı artırmak üzere 2016 yılında global düzeyde “Yeni Enerjiler” iş kolumuz kuruldu. Biyo-yakıtlar, hidrojen ve rüzgâr enerjisi de dahil olmak üzere enerji dönüşümünü gerçekleştirmek için gerekli olan düşük karbonlu teknolojilere yatırım yapıyoruz. Daha az karbon salınımı yapan yakıtların kullanımı için yaptığımız Ar-Ge yatırımları arasında elektrik ve hidrojen de yer alıyor.
Elektrik şarj istasyonları alanında da küresel düzeyde 2017 yılından bu yana önemli yatırımlar yapıyoruz. 22 ülkede 50 binin üzerinde elektrikli şarj noktası bulunan, Avrupa’nın en büyük elektrikli şarj istasyonu firması New Motion’ı satın aldık. Ayrıca, Avrupa’da otobanlarda ultra hızlı elektrikli şarj istasyon ağı yaratmak için Ionity ile anlaşma imzaladık. İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede misafirlerimize istasyonlarımızda şarj hizmeti sunuyoruz.
Shell & Turcas olarak biz de bugüne kadar ülkemizde elektrikli şarj üniteleri, Türkiye’nin ilk LNG istasyonu, güneş enerjisi ile kendi enerjisin üreten istasyonlarımız, atık yönetimi ve ilk Shell Türkiye Ormanı gibi birçok projeyi hayata geçirdik. Karayolu taşımacılığında bir ilke imza atarak Türkiye’nin ilk sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) istasyonunu İstanbul-Ankara Otoyolu’nda açtık. Ankara’da iki ve İzmir’de bir istasyonumuzu elektriğini güneş enerjisinden sağlayan istasyonlara dönüştürdük.
Dijitalleşmeye yönelik yaptığınız çalışmalardan bahseder misiniz?
Pandemi ile birlikte, şirketlerin geleceğini şekillendirmekte önemli bir role sahip olan dijitalleşme hız kazandı. Yapılan araştırmalar, teknolojiye yatırım yapan şirketlerin sektörlerinde fark yaratacağını ortaya koyuyor. Bu fırsat aynı zamanda dijitalleşmeye ayak uyduramayan şirketler için bir tehdit olarak öne çıkıyor. Aynı durum bizim sektörümüz için de geçerli. İnovasyona ve teknolojiye her zaman önem veren küresel bir şirket olarak, bu konudaki çalışmalarımız sürekli devam ediyor. Sektörde en çok kullanıcıya sahip olan Shell mobil uygulamamız ve hali hazırda 4,3 milyon üyesi bulunan akaryakıt sektörünün ilk sadakat programı Shell Club Smart programımız sayesinde, istasyona gelen misafirlerimizin beklenti ve taleplerini önceden öngörerek, onlara en doğru çözümü, en iyi ürün ve hizmeti sunabiliyoruz. Özellikle hijyen hassasiyeti nedeniyle de geçtiğimiz yıllarda hayata geçirdiğimiz mobil ödeme hizmetimiz, bu dönemde daha da ön plana çıktı.
KUTU
SEKTÖRÜ ORTA VADEDE NELER BEKLİYOR?
Deloitte, petrol, doğal gaz ve kimya sektörü şirketleri üzerindeki COVID-19 kaynaklı krizin dört ila beş ay kadar daha uzarsa ortaya çıkabilecek orta vadeli potansiyel global etkileri sıraladı. Rapora göre;
Yenilenebilir enerji projeleri, ekipman ve sermaye yetersizliği nedeniyle ertelenebilir.
Verimsiz ve yüksek kaldıraçlı şirketler likidite krizleriyle karşı karşıya kalabilir ve bazıları tamamen iş alanından çıkmaya zorlanabilir.
Daha büyük ve daha sağlıklı şirketler, diğer enerji segmentlerinde çeşitlendirme planlarını değiştirebilir veya hızlandırabilir, bu da iş modelinde bir değişiklik yaratabilir.
Olası bir iş gücü kaybının ardından, şirketler piyasa tekrar yükselişe geçtiğinde nitelikli işgücü bulma sıkıntısıyla karşılaşabilirler.
Özellikle ABD’li petrol üreticileri, arz fazlası ve fiyatlardaki gerileme devam ederse baskı altında olacaklar.
