Uzun zamandır süregelen parasal genişleme belki de sayısız yatırımcının piyasalardaki mevcut tehlikeleri görmelerini engelliyor. Dünya borsalarının güç kazanmasını sağlayan, merkez bankalarının uygulamaya koyduğu uzun soluklu, olağanüstü para politikalarının ardından radikal bir yönetim değişikliği gözleniyor.
Bol ve kolay para dönemi finansal varlıkları şişirirken, yatırımcılar da piyasaların hep böyle kalacağına dair kör bir inançla risk çıtasını sürekli yükseltmekte bir sakınca görmediler. Böylece değerlemeler yapay bir şekilde şişmeyi sürdürdü; yatırımcıların da aslında bu ekonomik döngü sona yaklaştıkça ve merkez bankalarının sunduğu destek farklı bir boyuta büründükçe önlem almaları gerekiyordu.
İçinde bulunduğumuz ekonomik ortam, müdahaleleriyle piyasaları daha da hareketlendiren hükümetler ve merkez bankaları tarafından oluşturuldu. Yatırımcılar bu duruma o kadar alıştı ki, çoğunluğu etraflarında gerçekten neler olup bittiğini görmedi. Öte yandan, her ne kadar finansal varlıkların değerini artırmayı başardıksa da, tarihin en düşük GSYİH büyümesine tanık olduk.
Ekonomik riskler büyürken, pek çok yatırımcı hâlâ bayram etmeyi sürdürüyor. Oysa tablo alarm veriyor. Ekonomik döngünün sonundayız. Halen tanık olduklarımız ekonomik döngülerin başında tanık olabileceğimiz gelişmeler değil. Pek çok şirketin büyüme beklentisi hiçbir zaman ulaşamayacakları absürd değerlemeler yapmalarına yol açtı.
“Modern parasal teori”ye doğru
Her ne kadar parasal genişleme hâlâ piyasaları desteklemeyi sürdürse de, mali kazanımlar küçük bir azınlığın elinde toplanarak eşitsizlikleri besliyor ve mevcut siyasi düzeni tehdit ediyor; öfkeli seçmenler hükümetlerin ve merkez bankalarının kendilerine hiçbir somut avantaj sağlamayan politikalarını reddediyorlar.
Bu sürdürülebilir bir durum değil ve küresel ticaret savaşlarının, artan korumacılığın etkileriyle birleştiğinde, merkez bankalarını politikalarını yeniden belirlemeye zorlayacaktır.
Hükümetlerin sağlıklı bir ekonomiye sahip olabilmek için harcayacakları kadar para basmalarını öngören Modern Parasal Teori merkez bankalarının gelecekte benimseyebilecekleri stratejinin tipik örneği. Eğer bu gerçekleşirse, tüm dünyadaki yatırımcılar üzerinde göz ardı edilemeyecek bir etki yaratacak.
Modern Parasal Teori’nin uygulanması her tür varlık sınıfı, şirket ve genel olarak ekonomi dinamiği için muhtemelen devasa sonuçlara yol açacaktır. Sermaye randımanı son 10-14 yılda verimin başlıca itici gücü olurken, gelecek on yılda sermaye büyümesine tanık olmak çok daha zorlaşacak. Bu da bugünkü kapitalist ekonomiye kıyasla radikal bir paradigma değişimi anlamına geliyor. (Çeviri: Anahid Hazaryan)
NICK CLAY*- LES ECHOS– Newton fonunda uluslararası yatırım uzmanı
