Küresel rezervlerde doların payı azalırken, euro ve Çin yuanı ise gittikçe daha popüler hale geliyor. Peki, doların hakimiyeti gerçekten sona mı yaklaşıyor?
O kadar hızlı değil.
Her ne kadar ABD’nin ticari politikasından kaynaklanan dolarla ilgili bazı çekinceler tüm dünyada merkez bankalarını para birimlerini çeşitlendirmeye yöneltse de, dolar bir nedenden dolayı dünyanın rezerv parası olarak önemini koruyor: Herkes dolarla işlem yapıyor, Amerikan ekonomisi güçlü ve büyük bir önemi ve saygınlığı olan ABD Hazinesi tarafından destekleniyor.
Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) raporuna göre, geçen yıl doların global rezervdeki payı yüzde 62’nin altına düştü. Bu da 1992 yılında Avrupa ortak para birimi euro’nun devreye girmesinden beri kaydedilen en düşük seviye. Doların payı halen mali kriz öncesindeki seviyesine kıyasla yüzde 7’den daha fazla bir kayıp yaşamış durumda.
Bununla birlikte, yine de dünyada elde tutulan dolar miktarı geçen yıl arttı. Bannockburn Global Forex’ten analist Marc Chandler, “rezervlerde bazı hareketlenmeler oldu ama dolar miktarı hiç bu kadar yüksek olmamıştı” diyor. Merkez Bankaları ve diğer benzer para piyasası kurumları herhangi bir kriz anında yedek fon olarak devreye sokmak ve aynı zamanda uluslararası ödemeleri kolaylaştırmak için ellerinde dolar bulunduruyorlar.
Ancak aynı zamanda, merkez bankaları bütün yumurtaları tek bir sepete koymak istemedikleri için euro ve kısa süre önce de Çin yuanı gibi başka para birimlerini de çeşitlendirme amaçlı kullanmaya başladılar. Yuan rezervi geçen yıl yüzde 2’ye çıktı; bu oran 2017 yılı başlarına kıyasla hemen hemen iki katı. Euro ise yüzde 21’in biraz altındaki payıyla ikinci en popüler rezerv para birimi.
Türkiye’nin de rolü var
Doların geçen yılki pazar payı kaybından hem politika hem de piyasadaki volatilite sorumlu.
Bazı merkez bankaları ABD’nin eylemlerinden dolayı doların hakimiyetinden kurtulmak için rezervlerini çeşitlendirdiler.
Nitekim AMB’nin raporuna göre, dünyanın en büyük rezervlerinden birinin sahibi olan Rusya 2018 yılının ikinci çeyreğinde, ABD yaptırımlarına karşı 100 milyar dolarlık rezerv sattı ve buna karşılık 90 milyar dolar değerinde euro ve yuan bazlı varlık satın aldı.
Geçe yıl doların payının gerilemesinin bir diğer nedeni de Türkiye ve Arjantin gibi gelişmekte olan piyasa ekonomilerinin para birimlerini stabilize etmek için döviz rezervlerinin büyük bir bölümünü satmalarıydı. Yine AMB’nin raporuna göre, Mart ila Eylül 2018 arasında gelişmekte olan piyasaların merkez bankaları 200 milyar dolarlık döviz sattılar.
Doların global rezervdeki payı daha da düşebilir. Ancak şimdilik doların yakın zamanda bir numaralı statüsünü kaybedeceğine dair herhangi bir işaret yok.
Analist Chandler şu yorumda bulunuyor: “Doların rezerv para birimi olarak hükümdarlığının sona ermeye başladığını söylemek için henüz erken. Eğer insanlar ABD’ye olan güvenlerini kaybettikleri için doların payı düşüyorsa, bu önemli bir durum. Yok eğer yalnızca para birimlerini çeşitlendirme söz konusuysa, bu tek başına kötü bir şey değil.” (cnnmoney.com)
