Geçtiğimiz ay yayınlanan Fortune 500 Türkiye Araştırması, bilgi sistemleri dağıtıcılarının ve teknoloji perakendecilerinin yüksek performansını sürdürdüğünü ortaya koydu. Her ne kadar bir önceki yıla göre sıralamalarında bir miktar düşüş olsa da Index, Arena, Teknosa, Penta, Bilkom ve Armada gibi teknoloji dağıtıcıları ve perakendecileri FAVÖK gelirlerinde yüzde 20’lerden 30’ların ortasına uzanan oranda artışa imza attı.
LEVENT DAŞKIRAN
Bunun arkasında pandeminin getirdiği hızlı dönüşüm, evden çalışma ihtiyacının artması ve uzaktan eğitim gibi faktörlerin olduğu bir gerçek. İki yıldan uzun süredir bu konuda pek çok şey yazıp çizdik. Özellikle dizüstü bilgisayar satışları bu yüksek performansın en önemli tetikleyicisi oldu. Pandemi öncesi kendini iyice akıllı telefonlara veren tüketici, pandemiyle birlikte biraz da mecburiyetten bilgisayarını ne kadar özlediğini, ne kadar muhtaç olduğunu hatırladı. Geçtiğimiz yılki 340 milyonluk PC sevkiyatıyla endüstri 2012’den beri en büyük ivmesini yakaladı.
Şimdi durum yeniden değişiyor. Pandemi sınırlamalarının ortadan kalkması, kurumların ve tüketicilerin ihtiyacını karşılayıp yeni cihazlarıyla kenara çekilmesi gibi nedenlerle bu performansı tekrarlamak yakın dönemde pek mümkün olacağa benzemiyor. Farklı zamanlarda görüştüğüm PC üreticilerinin temsilcileri pandemi koşullarının azalmasıyla satışlarda düzelme veya bir miktar gerileme öngördüklerini söylüyorlardı. 2022’nin ilk çeyreğine dair gelen ilk raporlar bu durumu doğrular nitelikte. Gartner yılın başında küresel PC sevkiyatında yüzde 7,3’lük azalma beklerken, 30 Haziran’da yayınladığı bir diğer öngörüyle bu rakamı yüzde 9,5’e yükseltti. Çeyrekten çeyreğe yapılan karşılaştırmalar daha da karamsar bir tablo ortaya koyuyor. Örneğin dünya genelinde PC sevkiyatı 2022’nin ikinci çeyreğinde 2021’in aynı dönemine oranla yüzde 12,6 gerilerken, EMEA bölgesinde oran yüzde 18 olarak gerçekleşti.
OYUN SEKTÖRÜ İTİCİ GÜÇ OLUŞTURUYOR
Dizüstü tarafında genel durum böyle olsa da, satır aralarına baktığınızda düşüşün daha çok genel amaçlı sistemlerden ve eğitimde kullanılan Chromebook gibi ucuz cihazlara olan talebin azalmasından kaynaklandığını görüyorsunuz. Konuştuğum pek çok sektör yöneticisi ve marka temsilcisi, dizüstü satışlarındaki azalmaya rağmen yüksek performanslı sistemlere, özellikle de oyun bilgisayarlarına
dair talebin yükselme eğiliminde olduğunu söylüyor. Lenovo Türkiye Pazarlama ve İletişimden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Banu Soyak, 2021 yılında Lenovo tüketici ve perakende kanalı dizüstü bilgisayar kategorisindeki oyun bilgisayarlarının ciro oranı yüzde 30 iken, 2022 yılında bunun yüzde 35’in üzerine çıkacağını öngördüklerini ifade ediyor.
Bu ilginç çelişki nerden kaynaklanıyor? Neden bir ürün kategorisinin genel satışları düşerken, nispeten lüks olarak tanımlanabilecek olan kısım yükselme eğiliminde?
Bunun farklı sebepleri var. İlk akla gelen sebep giderek büyüyen oyun sektörünün kendiyle bağlantılı diğer sektörleri beraberinde sürüklemesi. Evine kapanan ve eğlenceye dair alternatiflerini genişletmek isteyen kullanıcıların gözünü oyun odaklı bilgisayara dikmesi. Soyak, pandemi döneminde yaşanan izolasyon ve son yıllardaki teknolojik gelişimin dünyada ve ülkemizde oyun sektörünü çok hızlı bir şekilde büyüttüğüne dikkat çekerek, “Türkiye’de yüzde 47’sini kadınların oluşturduğu 40 milyon civarında oyuncu var. İyi bir oyuncu için piyasadaki farklı oyunları denemek, daha fazla oyunu oynayabilmek çok önemli” diyor. Bu da doğrudan oyun bilgisayarlarına yönelik talebin artmasına neden oluyor.
İÇERİK ÜRETİMİ PERFORMANS İHTİYACI DOĞURUYOR
Tabii bu sadece oyuna olan ilgiyle açıklanacak bir durum değil. Örneğin Bitcoin fiyatlarının artmasıyla kripto para madencilerinin ekran kartlarına hücum etmesi, kendine yüksek performanslı sistem kurmak isteyen masaüstü kullanıcılarını ilginç bir karara sürükledi.
Fiyatların astronomik seviyelere yükselmesiyle sadece ekran kartına vereceği paraya gayet donanımlı bir dizüstü bilgisayar alabileceğini gören tüketiciler, tercihlerini bu tarafa yönlendirdiler. Bunun yanı sıra pandemiyle birlikte içerik tüketiminin artması, içerik üretimine olan ilginin de artmasına neden oldu. Bu durum yüksek kaliteli görüntüyü işleyebilecek, yüksek nitelikli prodüksiyonlar ortaya koyabilecek güçlü sistemlere olan talebi canlandırdı.
Bu talep sadece eğlenceyle sınırlı kalmadı. İş yerindeki yüksek performanslı sistemlerle bina tasarlayan, devre tasarımı yapan, çevre modelleyen, yazılım kodlayan meslek grupları işini evine taşırken performansı da taşıma ihtiyacı hissetti. Pandemi sırasında yaşanan üretim darboğazları nedeniyle piyasada istedikleri nitelikte kurumsal dizüstü bilgisayar bulamayan bazı şirketler bu ihtiyacı oyun bilgisayarıyla çözme yoluna gitti.
AMD Türkiye Kurumsal ve Tüketici Pazarı İş Geliştirme Yöneticisi Cem Solok, bu gibi kullanım senaryolarına dair tercihler söz konusu olduğunda fiyatların ilginç bir noktada durduğunu söylüyor. “Premium dizüstü bilgisayarlarla orta seviye oyuncu bilgisayarları neredeyse denk fiyat seviyelerinde buluşunca, tüketiciler performans ve albenisi yüksek olan oyun bilgisayarlarına yöneldi” diyen Solok, pandeminin beraberinde getirdiği uzaktan çalışma araçlarının, kullanım alışkanlıklarının ve yenilenen yazılım ekosisteminin yüksek nitelikli performansa ihtiyaç duyduğuna da dikkat çekiyor. Video konferans yazılımlarının kullandığı görüntü sıkıştırma ve iyileştirme algoritmaları buna güzel bir örnek. Zoom görüşmeleri sırasında dizüstü bilgisayarınızın pilinin neden hızla azaldığının cevabı da burada yatıyor. Solok, pazarın biraz da sunulan ürünle şekillendiğini ifade ediyor.
Solok’a göre acil ihtiyaçların karşılanmasının ardından kurumlar gözünü uzun süreli ihtiyaçlara dikmiş durumda ve gelecek ince, güçlü, taşınabilirliği yüksek cihazlar etrafında şekillenecek. Bu da yine premium segmentine karşılık gelen bir tanım.
HER İHTİYACI KARŞILAYACAK NİTELİKTE ÜRÜNLERE TALEP ARTIYOR
Mevcut ekonomik koşullarda ve yüksek enflasyon ortamında hepimiz elimizde olanı mümkün olan en uzun süre koruma ve en yüksek değeri elde etme içgüdüsüyle hareket ediyoruz. Bilgisayar tercihinde de “Bunu alınca uzun süre yenisini alamam” veya “Bugün bunu bu fiyattan almazsam yarın aynı fiyata bulamam” düşüncesi öne çıkıyor.
Monster Notebook CMO’su Göktuğ Okan Oğuz’un görüşleri bunu destekler nitelikte. “Sektörel koşullar nedeniyle yapılan fiyat artışları kullanıcı tarafında harcanan paranın karşılığını fazlasıyla alma beklentisi yaratıyor” diyor Oğuz. “Kullanıcı, ürününü uzun süre kullanmanın yanı sıra, çok amaçlı kullanmak, tüm işlerini tek bilgisayar aracılığıyla yapabilmek istiyor. Bu nedenle, yazılımcılara, oyunculara, tasarımcılara ve daha birçok kullanıcıya hitap eden; bir kullanıcının tüm ihtiyaçlarını, üstelik senelerce karşılayabilen yüksek performanslı dizüstü bilgisayarlar önem kazandı. Önümüzdeki sürecin tüm dünyayla paralel olarak Türkiye’de de zor geçeceğini öngörmekle birlikte uzun süre kullanılabilecek güçlü bilgisayarlara olan talebin yükselmeye devam edeceğini düşünüyoruz.”