EKONOMİK VE SEKTÖREL GELİŞMELER
- Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Ağustos ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %6,9 artışla 11,2 milyar dolar oldu. Bu artış, son 28 ayın en yüksek ihracat artışı oldu. Sektörel bazda Ağustos ayında en fazla ihracatı otomotiv endüstrisi %23,4 artış ve 1,7 milyar dolarla gerçekleştirdi. Bunu 1,6 milyar dolarla hazırgiyim ve konfeksiyon ile 1,2 milyar dolarla kimyevi maddeler takip etti. Yılın ilk sekiz ayında ise geçen senenin aynı dönemine göre ihracat %3,1 gerileyerek 92,7 milyar dolar oldu.
- Tüketici fiyatları Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,29 düştü, yıllık bazda %8,05 arttı. Yurt içi üretici fiyatları ise Ağustos ayında bir önceki aya göre %0,08, yıllık bazda %3,03 yükseldi.
- TÜİK verilerine göre, Temmuz ayında ihracat yıllık bazda %11,5 azalarak 9,9 milyar dolar, ithalat ise %19,7 azalarak 14,6 dolar oldu. Dış ticaret açığı Temmuz ayında yıllık bazda %32,5 daralarak 4,8 milyar dolar oldu. Ocak-Temmuz döneminde ise geçen yılın aynı dönemine göre dış ticaret açığı %18,9 daraldı ve 32,8 milyar dolar oldu.
- Haziran ayında mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki aya göre %1,4 azaldı. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre %1,1 arttı. Arındırılmamış endeks, yılın altı ayında sanayi üretimi artışının %4,2 olduğunu gösterdi.
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ağustos ayında yaptığı para politikası toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faizini %7,5’te ve gecelik borçlanma faizini %7,25’te sabit tutarken gecelik marjinal faizini %8,75’ten %8,5’e indirdi.
- Ağustos ayında Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 4,4 puan azalarak 103,6 oldu. Aynı dönemde imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı 0,5 puan azalarak %75,2 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici güven endeksi Ağustos ayında bir önceki aya göre %11,1 artarak 74,44 oldu.
- Tüketici güven göstergesi ile mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi (reel kesim), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ilişkin güven göstergelerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşan ekonomik güven endeksi, Ağustos ayında bir önceki aya göre %24,1 azalarak 72,66 oldu.
- Ağustos ayında otomotiv ve hafif ticari araç pazarı yıllık %13,4 küçüldü. Yılın ilk sekiz ayında ise yıllık bazda otomobil ve hafif ticari araç pazarındaki azalma %5 oldu.
- Temmuz ayında Türkiye genelinde konut satışları önceki aya göre %23,4 gerileyerek 81.343 adet oldu. Geçen yılın aynı ayına göre de satışlar %15,8 düştü. Sene başından beri ise satışlar toplamda %2,7 geriledi. Temmuz ayında ipotekli konut satışları yıllık bazda %22,8 düştü. İpotekle alımlar birinci el satışlarda %21,5, ikinci el satışlarda 23,8 düştü. Peşin satışlar ise aynı dönemde %12,5 azaldı. Yabancılara yapılan konut satışları yıllık bazda Temmuz ayında %48,9 gerileyerek 1.044 adet oldu. Temmuz ayında, yabancılara satılan konutların %14,6’sını Iraklılar, %10,6’sını Kuveytliler, 8,8’ini Suudi Arabistanlılar ve %5’ini Afganlar aldı. Yılın ilk yedi ayında yabancıların konut alımları geçen senenin aynı dönemine göre %15,5 düştü.
GENEL DEĞERLENDİRME
Tahminlerimiz ile uyumlu olarak Ramazan bayramı tatilinin uzun olması ve darbe girişimi, sanayi üretim endeksinin gerilemesine neden oldu. Ay içinde açıklanan güven endeksleri ise, tüketici güveninin arttığına ancak üretim kesiminin güveninin bir miktar gerilediğine işaret etti. Ancak endeksin hala 100 seviyesinin üzerinde kalması, yatırım ortamındaki bozulmanın şimdilik sınırlı kaldığına işaret ediyor. Öte yandan alt endekslere bakıldığında ihracata ilişkin beklentilerdeki toparlanmanın devam ettiğini görüyoruz. Bu durum, son dönemde Rusya, İsrail ve Mısır gibi Türkiye açısından önemli ülkeler ile ilişkilerin düzeltilmeye başlamasından kaynaklanıyor olabilir. Ayrıca, AB’de ekonomik toparlanmanın yavaş da olsa devam etmesi, başta otomotiv olmak üzere gıda, giyim, tekstil gibi sektörlerimizin yurt dışı satışlarına destek veriyor. Nitekim Avrupa Birliği ülkelerine yapılan mal ihracatındaki güçlü artış eğilimi devam ediyor. Bu doğrultuda, önümüzdeki dönemde mal ihracatının büyümeye olumlu katkı vermeye devam etmesi beklenebilir. İhracatçılarımızın pazar ve mal değiştirme esnekliği de büyüme üzerindeki aşağı yönlü baskıları sınırlıyor. Keza, Temmuz ayında yaşanan iç gelişmeler, jeopolitik gerginlikler, zayıflayan küresel büyüme ve turizm sektöründeki zayıflama iktisadi faaliyet üzerinde aşağı yönlü risk oluşturuyor. Politik riskin yanısıra, kredi derecelendirme kuruluşlarının olası bir not indirim kararı Türkiye için hala en büyük riski oluşturuyor. Her ne kadar Türkiye ekonomisinin temel büyüklüklerinde bir zayıflama olmasa da, yabancı yatırımcılar açısından son yaşanan iç gelişmeler kafa karıştırıcı. ABD verilerinin, ekonomideki toparlanmayı desteklediği ve Fed’den faiz artışlarının kademeli de olsa devam etmesinin beklendiği bu ortamda, kur riski ve ödeme performanslarındaki olası bozulmalar firmalar açısından dikkat edilmesi gereken faktörler olarak öne çıkıyor
