Geçtiğimiz 30 Mayıs ile 1 Haziran tarihleri arasında ilk kez düzenlenen Ayvalık Gastronomi Festivali, gastronomi profesyonellerini, yerel üreticileri, akademisyenleri ve yatırımcıları bir araya getirdi. Üç gün boyunca takip ettiğimiz Ege’nin mutfak kültürünü odağa alan festival, bölgesel iş birliklerinden zeytinyağına, balıkçılıktan turizme uzanan çok katmanlı bir buluşmaya sahne oldu. – Zeynep Aktaş
Gastronomi artık yalnızca mutfakta pişen bir mesele değil; kentlerin kimliğini şekillendiren, yerel kalkınmayı tetikleyen ve yatırımları yönlendiren bir stratejiye dönüştü. 30 Mayıs – 1 Haziran tarihlerinde Kırlangıç Yaşam Merkezi’nde gerçekleşen ve yerinden takip ettiğimiz GastroFest Ayvalık, bu dönüşümün en güncel örneklerinden biri oldu. İlk kez düzenlenen festival, üç gün boyunca yoğun programıyla yalnızca bir lezzet şöleni değil, aynı zamanda çok paydaşlı bir düşünsel buluşmaya da ev sahipliği yaptı.
Ege’nin kimliği sahneye taşındı
Festivalin ev sahipliğini Ayvalık Belediyesi yerine getirirken içerik yapısı Sözen Group tarafından üstlenildi. Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle hayata geçirilen organizasyon, belediye başkanları, milletvekilleri, sektör profesyonelleri, akademisyenler ve yerel üreticileri aynı çatı altında buluşturdu. Açılış konuşmasında Sözen Gurup CEO’su Gökmen Sözen’in “Ayvalık, Ege’nin merkezi olmaya aday” vurgusu, festivalin yalnızca lezzet temalı bir etkinlik değil, aynı zamanda bir kalkınma vizyonunun uygulama sahası olduğuna işaret ediyordu. Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin ise “UNESCO süreciyle uyumlu bir tanıtım hedefliyoruz” diyerek, mutfağın tanıtımda taşıyıcı rolüne dikkat çekti. Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Akın ise “Ayvalık’a hak ettiği yatırımları kazandırmak için mücadele ediyoruz.” derken festivalin birlikteliğin ve ortak vizyonun bir ürünü olduğuna dikkat çekti.
Ege’nin ortak dili gastronomi
Festivalin açılış paneli, adını da taşıdığı gibi “Ege’nin Mutfak Diplomasisi”ydi. Sözen Group CEO’su Gökmen Sözen’in moderatörlüğünde gerçekleşen oturumda, Balıkesir Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Akın, Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin ve Urla Belediye Başkanı Selçuk Balkan, gastronomiyi bölgesel bir ortaklık ve tanıtım aracı olarak konumlandırdı. Bu yaklaşım, sadece Ayvalık değil, tüm Ege’nin birlikte markalaşma arzusuna işaret ediyordu.
Turizm ve yatırımın yeni kesişim noktası mutfak
Etkinliğin yatırım boyutu, Türk mutfağı araştırmacısı Vedat Başaran’ın yönettiği “Türkiye’de Otelcilik ve Yeme-İçme Sektöründe Gastronomi Yatırımlarının Geleceği” panelinde ele alındı. Cengiz Barut’tan (Barut Hotels), Hüseyin Kutluca’ya (Club Marvy), Onur Tahincioğlu’ndan (Tahincioğlu) Cantekin Kesmen’e (D Resort Ayvalık) uzanan konuşmacılar, gastronomiyi artık yalnızca bir hizmet değil, bir marka bileşeni olarak değerlendirdiklerini ifade etti. Butik otelcilik ve yerel mutfakların entegrasyonu, ziyaretçi sadakatiyle ekonomik sürdürülebilirlik arasında doğrudan ilişki kuruldu.
Zeytinyağında 5 kuşak aynı masada
Net Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Gurme Yazar Reha Arar’ın moderatörlüğünü yaptığı “Ayvalık’tan Dünya Sofralarına Zeytinyağı Yolculuğu” oturumu, festivalin en kalabalık takip edilen oturumlarından biri oldu. Savola Türkiye Yudum Gıda Genel Müdürü Houmer Balazadeh’den Kozoliv Zeytinyağı Kurucusu Halil Can ve Komili Türkiye temsilcisi Mehmet Cavlı’ya, Sabuncugil Zeytinyağları beşinci kuşak üreticilerden Deniz Sabuncugil’den Köklü Zeytinyağı 4. Kuşak Temsilcisi Mustafa Kürlek ve Özgün Zeytinyağları 3. Kuşak Temsilcisi Halil Sucu’ya kadar konuşmacılar, zeytinyağının Ayvalık kimliğindeki yerini yalnızca ekonomik değil, tarihsel bir değer olarak tanımladı. Coğrafi işaret vurgusu, bu ürünlerin ihracat potansiyeline de net bir şekilde bağlandı.
Lezzetle derinleşen misafirlik
Ekonomi gazetesi yazarı Faruk Şüyün’ün moderatörlüğünü yaptığı “Butik Konaklamada Yeni Gastronomi Anlayışı” paneli, turizmde yükselen bir değer olarak gastronominin konaklama deneyimini nasıl dönüştürdüğünü gözler önüne serdi. Hışvahan’dan Mine Özmen, Simurg Inn’den Dilara Karabay, Despot Evi’nden Ahmet Saray ve Manej Urla’dan Yaşar Güvenen geleneksel otelcilik anlayışının ötesine geçen, yerel malzeme ve kültürel hafızayla beslenen bir misafirlik tanımını dile getirdi. Katılımcılar, butik otellerin yalnızca konaklama değil; bir bölgenin doğası, mutfağı ve yaşam biçimiyle temas kurma alanı haline geldiğinin altını çizdi.
Balıkta sürdürülebilirlik
Milliyet köşe yazarı Zeynep Kakınç’ın yönettiği “Sürdürülebilir Balıkçılık ve Yerel Deniz Ürünleri” panelinde Bay Nihat’tan Volkan Bekit, Papalina Balık’tan Erhan Ece, Calipso Restaurant’tan Ziya Kaçar, Yalova Balık’tan Ertuğrul Sürgit, İskele Balık’tan Tahsin Fettahoğlu ve Trilye Restoran’dan Süreyya Üzmez yer aldı. Katılımcılar temsil ettikleri restoranların kurucuları ve yöneticileri olarak bir araya gelirken panelde, yerel balıkçılığın korunması, deniz ürünlerinin tedarik zinciri ve bilinçli tüketim kültürü ön plana çıktı.
Yerel malzemeden evrenselliğe giden yol
Gastronomi ve Mutfak Kültürü yazarı Reha Tartıcı moderatörlüğünde gerçekleşen “Şefin Yolculuğunda Kültür ve Yerel Malzemenin Gücü” paneli, gastronominin sadece bir tarif dizisi değil aynı zamanda kültürel bir anlatı biçimi olduğunu gösterdi. Danışman Şef Aylin Yazıcıoğlu, Bocuse d’Or Türkiye Başkanı Mehmet Gök, Chayote Restoran’ın kurucusu Tuncay Gülcü, Club Marvy’nin Executive Şefi Deniz Aşan, Gastronometro Yönetici Eğitmen Şefi Murat İlke Özipek ve Lokanta by Divan’dan Volkan Arık, yerel malzemenin özgünlüğünü koruyarak nasıl evrensel tabaklara dönüştürülebileceğini somut örneklerle paylaştı. Bu oturumda, yaratıcı şefliğin yalnızca teknik değil, aynı zamanda kültürel bir sorumluluk alanı olduğuna dikkat çekildi.
Esnaf mutfağından kültürel hafızaya
Gastronomi Yazarı, Danışman ve Eğitmen Şef Ahmet Güzelyağdöken’in yönettiği “Yerelden İlham Alan Geleneksel Mutfaklar” paneli, Ayvalık mutfağının belleğini temsil eden isimleri bir araya getirdi. Beğendik Abi’nin kurucusu Handan Kaygusuzer, Ayvalık Paşa Lokantası’ndan İzzet Durko ve Mahir Lokantası’nın sahibi Mahir Nazlıcan, yıllardır sürdürülen tariflerin arkasındaki yerel dinamikleri ve toplumsal dönüşümü anlattı. Panelde, geleneksel mutfağın yalnızca damaklarda değil, kent belleğinde de bir iz taşıdığı öne çıktı.
Global lezzetin yerelle imtihanı
Lüks Seyahat, Yeme İçme ve Yaşam Tarzı Yazarı Sermet Severöz’ün moderatörlüğünde gerçekleşen “Uzak Doğu Mutfağının Türkiye’deki Yolculuğu” paneli, Uzak Doğu mutfağının Türkiye’deki konumunu hem işletmecilik hem de tüketici alışkanlıkları üzerinden tartışmaya açtı. Wagamama Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Saranga, Barba Sushi’nin kurucu ortağı Metehan Çulha ve Quick China kurucu ortağı Ali Doğan Japon ve Çin mutfağının Türk damak tadıyla nasıl buluştuğunu sahadan örneklerle aktardı. Panelde, Uzak Doğu lezzetlerinin yerelleştirilirken özgün kimliğini kaybetmeden nasıl sürdürülebilir bir model oluşturabileceği öne çıkan tartışma başlığıydı.
Zeytinle Ayvalık’ın kültürel mirasında yolculuk
TV programcısı, araştırmacı ve şef Asuman Kerkez’in “Tarihin Gölgesinde Ayvalık Zeytini” başlıklı sunumu, bölgenin en kıymetli ürünlerinden biri olan zeytinin tarihsel ve kültürel izini gün yüzüne çıkardı. Sunumda, Ayvalık zeytinlerinin sadece bir tarım ürünü değil aynı zamanda toplumsal bellekte kök salmış bir kimlik unsuru olduğuna dikkat çekildi.
Yerli bağcılığın gücü
Metro Gastro ve Metro Kültür Yayınları Yayın Yönetmeni Nilhan Aras’ın moderatörlüğünde gerçekleşen “Türkiye’de Bağcılık ve Şarapçılık” başlıklı özel panel, yerli bağcılığın zorlu ama dirençli serüvenine ışık tuttu. Ma’adra Vineyards’ın ikinci kuşak temsilcisi Didem İlter ve Sezer Bağcılık’ın üçüncü kuşak yöneticisi Gamze Sezer, aile işletmelerinin yıllara yayılan bilgi birikimini ve dönüşüm çabalarını samimiyetle paylaştı. Panelde, gelenekten kopmadan modern şarapçılığa nasıl geçiş yapılabileceği, küçük üreticilerin ulusal pazarda nasıl var olabileceği gibi soruların yanıtları arandı.
Ayvalık coğrafi işaretin neresinde?
Paneller, festivalin son günü de devam etti. Ekonomim Gazetesi Köşe Yazarı, Akademisyen ve Yazar Dr. Fatoş Karahasan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen “Ayvalık Coğrafi İşaretlerin Neresinde?” başlıklı panel, coğrafi işaretlerin yalnızca tescil değil, pazarlama, üretim ve denetim süreçleriyle bir bütün olarak ele alınması gerektiğine dikkat çekti. Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, YÜCİTA Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ve Metro Türkiye Gıda Kategori Müdürü Birol Uluşan’ın katılımıyla düzenlenen oturumda, üretici farkındalığı, pazarlama stratejileri ve yerel yönetimlerin rolü gibi çok boyutlu konular ele alındı.
Mutfak bilgiyle beslenmeli
Gastronomi köşe yazarı Zühre Kurt’un moderatörlüğünde gerçekleşen “Ayvalık Gastronomisinin Geleceği” paneli, mutfak kültürünün yalnızca geleneksel bilgiyle değil, bilimsel temellerle de gelişmesi gerektiğine dikkat çekti. Panelde Doç. Dr. Dilistan Shipman (Nişantaşı Üniversitesi), Doç. Dr. Özge Samancı (Özyeğin Üniversitesi), Doç. Dr. Turgay Bucak (Dokuz Eylül Üniversitesi) ve Prof. Dr. Ayhan Gökdeniz (Balıkesir Üniversitesi) yer aldı. Oturumda, gastronomi eğitiminin içeriği, yerel mutfağın korunması, kırsal kalkınmaya katkısı ve genç şeflerin vizyonla yetiştirilmesi gibi başlıklar öne çıktı.
Kadın gücü ve sofranın politikası
Sosyal gastronomi şefi Ebru Baybara’nın katıldığı “Sofranın Politikası” oturumu, festivalin toplumsal boyutunu güçlendirdi. Kadın üreticilerin görünürlüğü ve yerel gıdanın kültürel temsil gücü; sadece lezzetle değil, sosyal eşitlikle de ilgili meseleler olarak öne çıktı.
Ayvalık tabağında buluşan kimlik
Gazeteci Songül Hatısaru’nun moderatörlüğünde gerçekleşen “Şefin Mutfağında Ayvalık” paneli, bir şehrin mutfak kültürünün sadece reçetelerle değil, aynı zamanda tarih, kimlik ve hikâyelerle örüldüğüne dikkat çekildi. Panelde, şefler Nilay Lale (Tuzz Karaköy), Yaren Çarpar (Dafni Ateşbaşı), Umut Karakuş (Muutto), Tolga Kamiloğlu (Ritüel Restaurant) ve Mehmet Ali Börtücene (The Rabbit Hole) yer aldı. Oturumda, yemeklerinin ardındaki coğrafyaya özgü malzemelerin nasıl anlam kazandığı dile getirildi.
Ege’den Anadolu’ya uzanan koruma mücadelesi
Kahve Danışmanı, Gastronomi Yazarı ve Okan Üniversitesi Öğretim Görevlisi Cenk Girginol’un moderatörlüğünde gerçekleşen “Ege’den Anadolu’ya Mutfak Kültürü” paneli, gastronominin kültürel süreklilik ve bilgi aktarımı yönünü gündeme taşıdı. Panelde araştırmacı yazar Arzu Acurol, peynir araştırmacıları ve yazarları Berrin Bal Onur ve Neşe Biber, gastronomi yazarı Nevin Us ve yemek kitapları yazarı Özden Özsabuncuoğlu yer aldı. Katılımcılar, yerel üreticilerin ve zanaatkârların görünürlüğünün artırılması gerektiğini vurguladı. Ege’nin kendine özgü mutfak karakterinin, Anadolu’nun farklı bölgeleriyle etkileşimi panelin dikkat çeken başlıklarındandı.
Kokuyla başlayan hikâyeler
Net Holding Yönetim Kurulu Üyesi ve Gurme Yazar Reha Arar’ın moderatörlüğünde gerçekleşen “Ayvalık’ta Pastane ve Kafe Kültürünün Dönüşen Mekanları” paneli, kentsel bellekte özel bir yeri olan pastane ve kafelerin zaman içindeki dönüşümünü masaya yatırdı. Panelde Nona Cunda Cafe’nin kurucu ortağı Sinem Kalabak, Karadeniz Pastanesi’nin kurucusu Turgay Erçağ, Ayvalıkzade işletmecisi Serkan Aziz Ceyhan ve Güler Pastanesi’nin ikinci kuşak temsilcisi Murat Üzgün yer aldı. Katılımcılar, bu mekanların sadece tatlı ve kahve sunan yerler değil, aynı zamanda sosyal hayatın, sohbetin ve nesiller arası aktarımın mekânları olduğunu vurguladı.
Coğrafyadan ilham alan genç mutfaklar
Girişimci ve gastronomi yazarı Orkun Bulut’un moderatörlüğünde gerçekleşen “Coğrafyadan İlham Alan Genç Mutfaklar” paneli, genç şeflerin bölgesel malzemelerden nasıl ilham aldıklarını ve bu ilhamı modern mutfak anlayışıyla nasıl harmanladıklarını ortaya koydu. Aila Restaurant’tan Kemal Can Yurttaş, The Red Balloon’un kurucusu Ulaş Durmaz, Executive Şef Serkan Anavatan ve 86.Ent Group Koordinatör Şefi Altuğ Tezer’in katılımıyla gerçekleşen oturumda, gelenekten beslenen ama bugünün sunum ve teknikleriyle şekillenen bir mutfak vizyonu öne çıktı.
Otel mutfaklarında kimlikli menü arayışı
Sözen Group CEO’su Gökmen Sözen moderatörlüğünde gerçekleşen “Bölgesel Kimliği Olan Ürünlerle Menü Tasarımı” paneli, gastronomi turizminde otel mutfaklarının taşıdığı stratejik rolü mercek altına aldı. Panelde şefler The St. Regis İstanbul’dan Şevket Cihan, JW Marriott İstanbul Bosphorus’tan Şafak Erten, Bodrium Hotel’den Zekeriya Yıldırım, Mövenpick Hotel İzmir’den Murat Yıldız ve Akra Antalya Hotel’den Baykaner Gönen yer aldı. Oturum boyunca, coğrafi işaretli ürünlerin otel menülerine dahil edilmesinin hem yerel üreticiye destek hem de misafir deneyimini zenginleştiren bir faktör olduğu vurgulandı.
Tarımda dönüşüm, mutfakta yenilik
Sözcü TV Tarım ve Ekonomi Editörü Merve Ekinci’nin moderatörlüğünde gerçekleşen “Tarımsal Üretimdeki Dönüşümün Sofralara Yansıması” paneli, tarım ve gastronomi arasındaki ilişkiyi bütüncül bir bakışla ele aldı. Portakal Bahçem’in kurucusu Mete Apaydın, Tohumambarı’ndan Berker Çiftçi, Teofarm’dan Elif Ovalı, İksirli Çiftlik’ten Duygu Ece Aydın ve İdamera Çiftliği’nden Ferit Uzunoğlu’nun katılımıyla gerçekleşen oturumda, doğal üretim, sürdürülebilir tarım ve kısa tedarik zincirinin mutfaklara etkisi tartışıldı.
Tarladan sofraya uzanan lezzet zinciri
Gazeteci Jülide Dalyan’ın moderatörlüğünde gerçekleşen “Organik Üretim ve Yerel Malzemelerin Rolü” paneli, gastronomide doğallığın yeniden tanımlandığı bir dönemde üretim ve mutfak arasındaki bağları öne çıkardı. Karina Ayvalık’tan Özge Sabuncu, Cunda Uno’nun ikinci kuşak temsilcisi İsmet Somay, Kürşat Ayvalık Zeytinyağı’ndan Zeynep Kürşat, L’Arancia Cunda’dan Merve Avcı ve ASKEV Melin Cafe’nin şefi İrem Aksu’nun katıldığı panelde, yerel malzemenin sürdürülebilir üretimle birleştiğinde nasıl katma değer yarattığı tartışıldı.
Çikolata ve pastacılığın yaratıcı yüzü
Gastronomi Kültürü yazarı Rıza Sönmez’in moderatörlüğünde gerçekleşen “Yenilikçi Tekniklerin Çikolata ve Pastacılık Dünyasındaki Rolü” paneli, tatlı sanatına yeni bir perspektiften bakma imkânı sundu. Barry Callebaut Çikolata Akademisi Baş Şefi Yeşim Erol, danışman şef Ertan Korkmaz, Arpège Patisserie’nin kurucusu Metin Saruhanlı, pasta ve ekmek şefi Özge Kırkpınar Yılmaz ve MBA Food Factory kurucusu Merve Burcu Akbulut, deneyim ve tekniklerini katılımcılarla paylaştı.
Workshoplarda tadın hikâyesi yazıldı
Etkinliğin en canlı sahnelerinden biri olan workshop alanında, Ege’nin özgün yemekleri deneyimlenerek pişirildi. Savaş İrlan’dan Ulaş Durmaz ve Vedat Durmaz’a, Türev Uludağ’dan Dilek Yetkiner, İdil Açıkalın ve Erdoğan Kapukaya’ya kadar pek çok şef, danışman ve yazar yer aldı. Şefler, kabak çiçeğine sarılı enginar dolması, zeytin karamelinde kuzu pirzola, Girit ezmesinden sıcak deniz fasulyesi, baba oğul meze workshop ve esnaf dokunuşu gibi tariflerle katılımcıları mutfağın merkezine davet ettiler. Bu interaktif format, festivalin “izlenen değil yaşanan” bir deneyim sunumuyla hayli ilgi gördü.
İlk adım atıldı, sorumluluk artıyor
Ayvalık’ta ilki düzenlenen bu festival kuşkusuz eksiksiz değildi. Ancak coğrafi işaretten balıkçılığa, zeytinyağından akademiye kadar birçok başlıkta güçlü bir başlangıç yapılması önemliydi. Festivalin en dikkat çekici yönü, sektörü yalnızca “şefler ve tabaklar” ekseninde değil; üreticiler, akademisyenler, yerel yönetimler ve yatırımcılar boyutunda bütünlüklü biçimde bir araya getirmesiydi. Bu bütünlük, Ayvalık’ın yalnızca gastronomi turizmiyle değil, bilinçli ve planlı bir kalkınma yolculuğuyla anılmasının da önünü açabilecek güçte olduğu gözleniyor.
Sponsorlar destek verdi
Festivalin Profesyonel Mutfak Sponsoru Ertürk, Gıda Sponsoru Metro, Sofra Üstü Ekipman Sponsoru ID Fine, bıçak sponsoru Pirge ve üniforma sponsoru White Uniform oldu. Festival, Ayvalık Belediyesi öncülüğünde ve Balıkesir Büyükşehir Belediyesi’nin desteğiyle; Kırlangıç (Ultr – Smart – Alışveriş), Effect Burson, Ortunç Cunda Island, Grand Hotel Temizel, Haliç Park Hotel Ayvalık (Haliç Hotels Group), Erginotel Sarımsaklı Ayvalık, Çınar Hotel Sarımsaklın Ayvalık, Kozoliv, Özgün, Barbun Çiftliği, Olivamore, Köklü Zeytincilik Ayvalık, Bay Sıhhat (Lale Mühendislik Gıda Tarım Ltd. Şti.), Arancia, Ayvalık Zeytinyağı Endüstrisi Müzesi, Karina Zeytinyağı, Cavlıhane Butik Otel, ASKEV, Ayvalık Kooperatifi, Novavera, Sabuncugil Zeytinyağı, Sarp Meşrubat – Coca-Cola, Jalem Tur, Aktaşlar, Uludağ Ticaret, Ayvalık Paşa, Cactus Coffee & Cocktails (Cunda Island), Macaron Mindercisi, Dobra Hotel ve Anadolu Bahçe katılımıyla ve destekleriyle gerçekleşti.