SGK tarafından, Çalışanlara Yemek Kartı/ Çeki/Kuponu ile Yapılan Ayni Nitelikteki Yardımlara Bazı Kısıtlamalar Uygulanmasına Yönelik Düzenlemeler Yargı Tarafından İptal Edilmiştir.
Değerli Fortune okuyucularım, bu yazımda çalışanlara yapılan yemek yardımlarının sigorta prim kesintisi karşısındaki durumunu son Danıştay kararı çerçevesinde değerlendirmek istiyorum. Bilindiği üzere, Sosyal Sigortalar Kanunu uyarınca ayni yardımlar ve Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek olan yemek tutarları prime esas kazanca tabi tutulmamaktadır. Söz konusu düzenleme uyarınca nakit olarak ödenen yemek bedellerinin kurum tarafından belirlenen sınırı aşan kısmı sigorta primine tabi tutulurken, ayni yemek yardımları ise sigorta primine tabi tutulmamaktaydı. 2022 yılında Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Kurumca yeni bir düzenlemeye gidilmiştir. Buna göre işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda, sigortalıya yemek karşılığı sağlanan menfaatlerin nakit olarak ya da yemek kartı/çeki/kuponu (kısaca “yemek kartı”) gibi araçlarla sağlanması halinde, fiilen çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin Kurum tarafınca belirlenen tutarının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarı aşan kısmı sigorta primine tabi tutulmaya başlanmıştır.
Söz konusu yönetmeliğe göre, 2022/22 sayılı Genelgenin 2.1.2 ve 2.1.4 maddeleri gereği, işverenlerce sigortalılar için iş yeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde, üçüncü kişilere nakden yapılan yemek ödemeleri ile üçüncü kişilere yemek kartı vb. araçlarla fatura karşılığı ödenen yemek bedellerine ilişkin günlük brüt asgari ücretin %23,65’inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak tutarın, prime esas kazanca dahil edilmeyeceği, aşan kısmın ise prime esas kazanca dahil olacağı belirtilmiştir. Ayrıca yemek kartlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu yemek kartlarının yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerektiği, aksi durumun tespitinde gecikme zammı ve cezalı olarak prim tahsilatı yapılacağı belirtilmiştir. Bu durumda, YMM işverene, söz konusu vasıtalarla çalışanlarca yapılan harcamanın, ne tür bir harcama olduğunu takip etme yükümlülüğü de getirilmiş olmaktadır. Böyle bir yükümlülüğün nasıl yerine getirilebileceği de ayrı bir soru işaretidir.
Sonuçta, söz konusu düzenleme yargıya taşınmış, Danıştay Onuncu Dairesi; işverenin sigortalıya işyeri veya müştemilatında yemek vermeyip üçüncü kişilere ait restoran ve bunun gibi yerlerde yemek vermesi ile bu yemek bedeli için sigortalıya yemek kartıyla yapılan ödemenin nitelik ve koşulları bakımından herhangi bir ayrıma gidilmediği, böylelikle başka bir mecrada ve yemek bedeli ödeme dışında başka bir amaçla kullanılmayan yemek kartı aracılığıyla sigortalıya yapılan yemek yardımının, ayni yardım niteliğini koruduğu göz ardı edilerek nakdi yardım kapsamına alındığı, dolayısıyla söz konusu yardımın tamamının prime esas kazançtan istisna tutulması gerekirken yalnızca davalı Kurumca belirlenen tutar kadarlık kısmının prime esas kazançtan muaf tutulduğu gerekçesiyle dava konusu edilen yönetmelik ve genelge hükümlerinin iptaline karar vermiştir. Bu karar temyizde de onaylanmıştır.
Kararda, yemek kartlarının yemek hizmeti sunan lokanta vb. iş yerleri dışında besin maddelerinin satın alınması amacıyla kullanımının da bu tür ödeme araçlarının ayni yardım vasfını değiştirmeyeceği belirtilmiştir. Söz konusu karar uyarınca, işverenler tarafından; çalışanlara iş yeri veya müştemilatında yemek verilmesi, sigortalılar hesabına üçüncü kişilere nakdi yemek ödemesi yapılması, yemek yardımının yemek kartı vb. araçlarla sağlanması sigorta primine tabi olmayacaktır.