FED’in enflasyon hedefi kendimizi bildiğimizden beri %2 ve gerçekleşen rakam da hedefi aştığı dönemlerde bile %3 seviyesinin üstünde hiç olmadı. 1980 öncesi dönemi bir kenara koyarsak enflasyon beklentilerinde de kontrolsüz bir artış yaşanmadığını söylemek mümkün. Yani enflasyon ve görünümü cari duruma yakın olsa da bundan önceki 2 faiz artırım döngüsü %6.50 ve %5.25 seviyelerinde sona ermişti. Şu anda FED’in uzun vadeli (terminal) faiz beklentisine baktığımızda (Aralık açıklamalarını kullanıyorum) %2.75 gibi görece düşük bir seviye söz konusu. Peki piyasanın beklentisi kaç? Benzer bir seviyede, şu anda %2.69 olarak görünüyor. %5.25 ve %2.75 arasındaki fark, enflasyon hedef ve beklentileri çok değişik değilse, nasıl oluşuyor? Enflasyonda ideal seviye %2 ve uzun vadeli hedef oran da %2.75 olduğuna göre gerek FED gerekse piyasanın nötr reel oranı (r*) %0.75 civarında demektir ve az önce bahsettiğim fark da enflasyondan ziyade r*’dan kaynaklanıyor.
Ancak pek çok kavram gibi r* de elle tutulur ve kolayca ölçülebilir bir veri değil. Grafikte görebildiğiniz üzere popüler modellerden HLW’ya göre 1960’lardan bu güne %6 ile %0 arasında bir r* söz konusu olmuş. 31/12/17 itibarı ile oran %0.45. Bu durumda enflasyonun %2’ye olan yürüyüşüne güven duruyorsanız günün sonunda FED’in faizleri çekmesi gereken nominal nötr faiz seviyesi %2.45 olmalı. Altındaki oranlar genişleyici üstüne çıktığında (girdilerin sabit kaldığı var sayımı ile) sıkılaştırıcı etkiye sahip olacak. FED 2017 sonunda 2020+ döneminde reel oranda modele göre sadece %0.30 bazlı bir artış bekliyor ve nominal oran %2.75 oluyor.
FED’in kararını tartışırken aslında üzerinde uzlaşılması gereken konu şu: FED %4.1’e gerileyen işsizlik oranı ve açılan ekonomik paket nedeni ile yani kendi kelimeleri (Powell ve daha sonra Brainard) ile “karşıdan esen rüzgâr” artık “arkadan eser” hale döndüğü için daha hızlı faiz artıracak ve fakat terminal oran yine %2.75 civarında mı kalacak yoksa FED yine benzer nedenlerle aslında reel oranın yeniden artışa geçtiğini düşündüğü için toplamda daha mı fazla sayıda faiz artıracak?
%4.1’e gerileyen işsizlik oranına rağmen ücretlerde sadece ılımlı bir artış görülmesi FED içinde bölünmüşlüğün devam etmesini sağlıyor. Sadece konuşmalarını baz alırsak Powell “aşırı ısınmayı” engellemekten Brainard ise “tam istihdamı” devam ettirmekten bahsediyor. Bu ikisi farklı beklenti ve patikalar demek. Önce Brainard sonra başkan Powell haklı çıkacaktır. Tüm bu ekonomik veriler içinde FED’i bekleyen bir başka tehlike daha var. İşlerin en iyi gittiği dönemler aynı zamanda zirvenin de oluştuğu dönemlerdir. Bu dönemlerde düşük işsizlik, yüksek varlık fiyatları ve stabil enflasyon sayesinde kredi hacmi artar, spekülasyon daha korkusuzca yapılır ve balonlar oluşmaya başlar. Geride bıraktığımız yıllarda yavaş gitmek zorunda kalan FED şimdi gaza basmak zorunda kalabilir. Nitekim 2018 yılında FED’den 3 değil 4 artış bekliyorum. Ancak bunun nedeni enflasyon değil açıklaması zor olacak olan hisse ralllysi olacaktır.
