“Chip War” kitabının yazarı Chris Miller üç yıl önce, modern gücün dengesinin jeopolitik çatlakları aşabilen yarı iletken tedarik zincirine dayandığını söylemişti. Şimdi ise tarihçi ve yazar yeni bir kaygıyı gündeme getiriyor: ABD yapay zekada avantajını Çin’e kaptırma riski taşıyor.
Miller Senato’da ABD Senatosu’ndan yaptığı konuşmada, “Amerika’nın üstünlüğü tehlikeli bir şekilde bozuluyor” dedi.
Carnegie Endowment araştırmacıları da aynı endişeyi dile getirerek, Çin’in son yıllarda çok fazla sayıda en yetenekli yapay zeka geliştiricileri yetiştirdiğini, bunlardan çok azının ABD’ye gittiğini belirttiler.
Bunun nedeni kısmen, Çin’de eğitim seviyesinin çok gelişmesi.
Nüfusu ABD’ninkinin dört katı ve aynısı STEM mezunları için de geçerli. Çin 2020 yılında 3,57 milyon STEM mezunu verdi; bu herhangi bir ülkeninkinden çok daha fazla ve ABD’deki 820 bin mezunu kat be kat aşıyor.
Çin’deki üniversite mezun sayısındaki artış tek bir kuşakta dokuza katlandı. En az bir master derecesi olan yetişkinlerin oranı 2000’lerin başında yüzde 0,1’ken, 20 yıl sonra yüzde 0,9’a yükseldi. ABD’de ise bu oran, aynı dönemde çok daha yavaş bir artışla yüzde 8,7’den yüzde 14,1’e yükseldi.
Bu artış şirketlerin payplaynını da yeniden düzenliyor. Akıllı araç üreticisi Xpeng’in yeni işe alımlarının çoğu yeni mezunlar. Hem ABD hem de Çin’de görece küçük bir yapay zeka yetenek havuzu olmasına rağmen elektrikli araç üreticisi bu yıl 10 uzmanı işe almayı başardı.
Xpeng’in otonom sürüş biriminin eski başkan yardımcısı şimdi Nvidia otomotiv biriminin başında.
Pekin yönetimi teknolojide kendi kendine yeterliliğe odaklanmış durumda. Eğitim Bakanı ağustos ayında yaptığı açıklamada, yüksek öğrenim programlarının beşte birinin son iki yılda, daha fazla öğrenciyi yapay zekaya ve entegre devre alanlarına kanalize edecek şekilde yeniden düzenlendiğini belirtmişti.
Analistler, Çin’in global yapay zeka yeteneklerini kendisine çekmede çok fazla başarılı olduğunu söylemenin abartılı olabileceğini ancak daha çok yapay zeka uzmanlarını ülkede tutmaya özen gösterdiğini bunun da “yetenek akışı üzerinde önemli bir etki yaratabileceğini” kaydediyorlar.
Öte yandan, ABD’deki yeni göç kurallarının da yapay zeka araştırmacılarının ABD’de çalışmalarını zorlaştırabilir.