ÜFE, Üretici Fiyatları Endeksi’nin kısaltılmış ismidir. Üretici Fiyat Endeksi, ülke içinde imal edilen mal ve hizmetlerin üretici satış fiyatlarında belirli bir zaman aralığı içinde oluşan değişimi ölçen bir endekstir.
Üretici Fiyatı Endeksi ya da kısaltılmış tanımıyla ÜFE, ülke ekonomisinde üretimi yapılan ve yurt içine satışa konulan ürünlerin, üretici fiyatlarını zaman içinde karşılaştırarak fiyat değişikliklerini ölçen fiyat endeksidir. Aylık ya da yıllık enflasyon rakamının belirlenmesinde önemli rol oynar.
Türkiye’de TÜİK tarafından hesaplanan ve yayımlanan ÜFE endeksi, üretim maliyetlerindeki değişimi ölçer ve üretici maliyetlerindeki dalgalanmaların üretici fiyatlarına nasıl yansıdığını gösterir, ÜFE endeksindeki artış üretim maliyetlerinde artışa ve maliyet enflasyonuna işaret eder.
ÜFE nasıl hesaplanır?
ÜFE hesaplama, ürün sepetinin ve ağırlıklarının güncellemesi, her yılın sonunda yapılmaktadır ve zincirleme Laspeyres formülü ile seri devam ettirilmektedir. Her yıl Aralık ayı itibarı ile yeni içerikler endekse dahil olmakta ve yeni ağırlıklar endeks hesabında kullanılmaktadır. Cari fiyatların, “yeni fiyat referans dönemi (Po)” olan bir önceki Aralık ayının fiyatlarına bölünmesiyle, endeks hesaplanmakta ve Aralık ayı endeksi ile çarpılarak zincirleme işlemi yapılmaktadır.
Yİ- ÜFE Nedir?,
Yİ-ÜFE, Yurt İçi Üretici Fiyatları Endeksi’nin kısaltılmış ismidir. TÜİK 2014 Ocak ayından itibaren TEFE ve ÜFE endekslerini birleştirerek Yİ-ÜFE endeksi çatısı altında toplamıştır. 2014 senesinden itibaren TEFE ve ÜFE yerine Yİ-ÜFE verileri kullanılmaktadır. Yİ-ÜFE, TÜİK tarafından duyurulan, üreticlerin yurt içinde sattıkları sanayi ürünlerin fiyatlarında aylık ve yıllık olarak oluşan değişimi ölçen bir endekstir. Daha önce ÜFE kapsamında bulunan tarım ürünleri ÜFE fiyat endeksi ise Yİ-ÜFE’ye dahil edilmeyip Tarım ÜFE başlığı altında ayrıca duyurulmaktadır.
Yİ-ÜFE’de kullanılan üretici fiyatı, yurt içinde üretimi yapılan ürünlerin, KDV, ÖTV vb. dolaylı vergiler hariç, peşin satış ücretidir. Yİ-ÜFE Türkiye genelinde ki Madencilik ve Taşocakçılığı, İmalat, Elektrik ve Gaz, Su Temini gibi sektörleri kapsar.
Yİ-ÜFE Nasıl Hesaplanır?
Yİ-ÜFE endeksi hesaplanırken bu endekse dâhil edilecek ürünler tanımlanarak bir ürün havuzu meydana getirilir. Sepete dahil edilen ürünler ve bu ürünlerin ağırlıkları her yıl sonunda güncellenerek endeks hesaplamasına dahil edilir. Hesaplamalarda referans yılı 2003 olarak kabul edilmektedir. Sepete dâhil edilen ürünlerin fiyatları internet üzerinden belirlenir. Bir önceki yılın fiyatları temel alınarakZincirleme Laspeyres fiyat endeksi formülü kullanılarak ürün fiyatlarındaki değişim hesaplanır.
