Türkiye’de ise değeri açıklanan işlem hacmi son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaşarak toplam 14,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
2020 Yılında olduğu gibi 2021 yılında da pandemi global ve ulusal ölçekte sosyal, ekonomik ve ticari hayatta etkisini hız kesmeden sürdürmeye devam etti. Her ne kadar küresel aşılama çabalarının hız ka- zanması normalleşme sürecini desteklese de yeni varyantların ortaya çıkarabileceği potansiyel riskler dünyanın ana gündemini oluşturdu. Pandemi gündemine ek olarak FED ve diğer gelişmiş ülke merkez ban- kalarının likiditeyi artırmaya yönelik aldığı kararlar, iklim değişikliği kaynaklı dünya genelinde gerçekleşen afetler, dünyanın farklı bölgelerinde gerçekleşen seçimler, aşı karşıtı protesto ve eylemler 2021 yılında öne çıkan diğer ekonomik ve siyasi konular oldu.
2021 yılında, dünyada birleşme ve satın alma aktivitesinde tüm yılların üzerinde bir performans gerçekleşirken Türkiye’de de benzer şekilde işlem hacminde belirgin artış gözlemlendi. İşlem adedinde de önceki yıllara kıyasla artış kaydedildi. 2021 yılında Dünya’da yaklaşık 5,1 trilyon dolarlık birleşme
ve satın alma işlemi gerçekleşirken, bu tutar son 20 yılın en yüksek değeri olarak gerçekleşti. Dünya’da rekor seviyesinde gerçekleşen işlem hacminin arkasındaki temel nedenler olarak likidite bolluğu
ve finansal yatırımcıların yatırım iştahı, sektörel konsolidasyon ve tedarik zincirlerindeki yeniden yapılanma ön plana çıktı. Türkiye’de ise değeri açıklanan işlem hacmi son yedi yılın en yüksek seviyesine ulaşarak toplam 14,3 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
2021 yılında küresel trendlere paralel olarak teknolojinin farklı alanlarının giderek önem kazanmasının yanı sıra dijitalleşme ve tedarik zincirlerinde yeniden şekillenme ile birlikte işlem sayısı bazında teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörü öne çıktı.
Söz konusu trendler doğrultusunda işlem hacmi bazında ise taşımacılık sektörünün öne çıktığı görüldü. Taşımacılık sektöründeki en büyük işlem Antalya Havalimanı’nın 25 yıllığına işletme hakkı ihalesinin TAV Havalimanları ve Fraport tarafından oluşturulan ortak girişim tarafından 8.211,4 milyon ABD Doları bedel ile kazanılması oldu. Teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektöründeki en büyük işlem Trendyol’un yüzde 8,7 hissesinin bir yabancı yatırımcı grubu tarafından 1.435,0 milyon ABD Doları bedel ile satın alması oldu. Bu iki işlem aynı zamanda 2021 yılında milyar dolar seviyesini aşarak mega işlemler olarak ön plana çıktı. Aynı zamanda Getir’in 2021 yılında farklı turlarda çeşitli yabancı ve yerli yatırımcılardan elde ettiği yaklaşık 983 milyon ABD Doları tutarındaki yatırımlar da öne çıkan işlemler arasında yer aldı.
Finansal yatırımcılar (özel sermaye, risk sermayesi, varlık fonları v.b.) 2020 yılında 129 işlem gerçekleştirirken, yarattıkları işlem hacminin toplam işlem hacmindeki payı yüzde 52 seviyesindeydi. 2021 yılında toplam 163 işlem gerçekleştiren finansal yatırımcıların yapmış oldukları işlemlerin toplam işlem hacmindeki payı yüzde 21 seviyesinde gerçekleşti.
Turkven’in Elif Plastik’in yüzde 100 hissesini Finlandiya kökenli stratejik yatırımcı Huhtamaki’ye 483 milyon ABD Doları bedel ile satışı 2021 yılının en önemli finansal yatırımcı çıkış işlemlerinden biri oldu. Bir diğer öne çıkan finansal yatırımcı işlemi ise Trendyol hisselerinin yüzde 8,7’sinin bir grup finansal yatırımcı tarafından 1,4 milyar ABD Doları bedel ile satın alınması oldu. İşlem kapsamında önemli teknoloji yatırımcılarından Japonya menşeili SoftBank Investment Advisers, Birleşik Arap Emirlikleri menşeili ADQ ve ABD menşeili Princeville Capital Türkiye’deki önemli yatırımlarından birisini gerçekleştirmiş oldu.
Yabancı yatırımcılar 2021 yılında toplam 66 birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği birleşme ve satın alma işlem sayısı, 2021 yılında geçmiş yılların altında kalarak işlem sayısının yüzde 20’si olarak gerçekleşti. Buna karşın, 2021 yılında yabancı yatırımcıların geçen yıla kıyasla yarattıkları işlem hacmi 4 milyar ABD Doları olarak gerçekleşip artış gösterse de, toplam işlem hacminden aldıkları pay yüzde 28 ile yerli yatırımcıların gerisinde kaldı. Ayrıca, 2021 yılında en büyük ilk 10 işlemin altısının yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmesi de dikkat çeken bir diğer nokta oldu.
2022 PERSPEKTİFİ
2022 yılında birleşme ve satın almalar açısından teknoloji, medya ve telekomünikasyon, endüstriyel üretim ve otomotiv, taşımacılık, ilaç ve sağlık sektörlerinin öne çıkan sektörler arasında yer alması bekleniyor. Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu’na devredilen şirketlerin ihale süreçleri ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın portföyünde yer alan varlıklar için ihale süreçlerini başlatması işlem hacmini artırabilecek etkenler arasında yer alıyor. Birleşme ve satın alma aktivitelerinde temel belirleyici hususun yatırımcı iştahı ve risk algısı olduğunu belirtmekle birlikte yabancı yatırımcı ilgisinin özellikle stratejik sektörler için Türkiye’ye yöneldiği gözleniyor. Bununla birlikte pandemi süreci sonrası stratejik olarak birleşme ve satın alma opsiyonunu değerlendirmek isteyen şirketlerin de işlem sürecine girmesi işlem hacmini artırabilecek etkenler arasında yer alıyor. Bu doğrultuda 2021 yılında global olarak birleşme ve satın alma işlemlerinde yaşanan artış trendinin 2022 yılında Türkiye’de etkisini sürdürmesini ve işlem hacminin artması bekleniyor.
DÜNYADA BİRLEŞME VE SATIN ALMALAR
Dünyada birleşme ve satın alma işlemlerinin genel görünümüne bakıldığında, toplam işlem hacminin tarihi en yüksek seviyesinde gerçekleştiği ve 2020 yılına kıyasla işlem hacminin yaklaşık 1,7 trilyon ABD doları artarak 5,1 trilyon ABD doları seviyesinde gerçekleştiği görülüyor. Benzer şekilde toplam işlem sayısının da 2020 yılına kıyasla artış kaydederek 2021 yılında 67.449 adet ile tarihi en yüksek seviyesine ulaştığı gözlemlendi.
Dünya’da birleşme ve satın alma işlem hacminde yaşanan tarihi seviyelerin temel olarak piyasalardaki likiditeye, özel sermaye fonu işlemlerinin artışına ve sektörel konsolidasyonlardaki hızlanmaya bağlı sebeplerle büyük oranda Avrupa ve Kuzey Amerika bölgelerinde yaşanan sırasıyla % 71,6’lık ve % 60,9’luk hacim artışlarından kaynaklandığı görülüyor. Ortalama işlem hacmi büyüklüğünde yaşanan artış ile birlikte, küresel ölçekte mega işlemler olarak adlandırılan 10 milyar ABD doları üzerindeki işlemlerin geçmiş yıllara kıyasla adet olarak daha fazla gerçekleştiği ve 2021 yılında bir önceki yıla kıyasla yaklaşık % 9’luk bir artış sergilediği görülüyor. Kuzey Amerika 75,5 milyon ABD doları 43 % 50,5 % 71,6 % 19,9 toplam 2,4 trilyon ABD doları birleşme ve satın alma işlem hacmiyle Dünya’da gerçekleşen toplam işlem hacminin % 48,0’ini oluşturuyor.
TÜRKİYE’DE BİRLEŞME VE SATIN ALMALAR
Türkiye’deki birleşme ve satın alma işlemlerinin genel görünümüne bakıldığında, toplam 338 adet işlem ve 14,3 milyar ABD doları işlem hacmi ile geçtiğimiz senelere göre önemli artış göstererek son 7 yıldaki en yüksek seviyeye ulaşmıştır. Değeri açıklanmayan işlemlerin değerinin tarafımızca tahmin edilmesi ve değerlendirilmesi sonrası toplam işlem hacminin 15,8 milyar ABD doları seviyesinde olduğunu öngörmekteyiz. Güncel konjenktürde yerli ve yabancı şirketler için ülkemizde inorganik büyüme fırsatlarının birçok sektörde mevcut olduğunu belirtebiliriz. Ülkemizde de ekonomik koşulların, şirket değerlemeleri açısından yabancı şirketlerin yatırımına daha elverişli koşullar oluşturmasından dolayı yabancı yatırımcının ilgisinin zamanla artacağı öngörülüyor.
Yabancı yatırımcıların gerçekleştirdiği birleşme ve satın alma işlem adetleri, 2021 yılında 66 işlemle, toplam işlem sayısından %20 pay alarak, geçen dönemlere kıyasla bir miktar düşüş gösterdi. 2021 yılında yabancı yatırımcılar, toplam işlem hacminden %28’lik pay alarak, toplamda 4,0 milyar ABD doları işlem hacmi elde ettiğini gözlemlemekteyiz. 2020 yılında yabancı yatırımcıların 3,1 milyar ABD doları işlem hacmi yarattığı ve toplamdan % 45’lik pay aldığı dikkate alındığında, geçtiğimiz yıla kıyasla işlem hacmi bazında ciddi bir artış dikkat çekmektedir. Bu artıştaki temel etken, en büyük ilk 10 işlemin 6’sının yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleştirilmiş olması ve bu işlemlerden Trendyol işleminin milyar doların üzerinde işlem hacmine sahip olması.
Türkiye’de girişim ekosistemi ve teknoloji start-uplarına yatırımcı ilgisi git gide artıyor. Oyun şirketlerinde ve Trendyol örneğinde olduğu gibi başarılı startupların geçmiş dönemde tamamladıkları dünya devi stratejik yatırımcılara satış işlemleri, Türkiye’de başarılı olan Insider ve Getir gibi girişimlerin yurtdışında da başarı hikayeleri yazmaya devam etmeleri, hem kurucular hem de ekosistemin yatırımcı bazını oluşturan risk sermayeleri, kurumsal ve bireysel yatırımcıların sayısının ve yatırılacak sermayenin artması da halen daha tohum aşamasında olan girişimlerin çoğunlukta olduğu Türkiye piyasasında olgunluk aşamasına gelen başarılı şirketlerin değerleme ve aldıkları yatırım tutarlarına da yansıyor. 2021 yılında e-ticaret segmenti hacim bazında 1,5 milyar ABD doları ile rekor kırarken, işlem adedi bazında ise 32 işlem ile rekor oyun sektöründeydi. Geçtiğimiz sene Peak Games işleminin etkisiyle işlem hacmi bazında lider olan oyun sektöründe 2020 yılında ise toplam 11 adet işlem ile 2,0 milyar ABD Dolar işlem hacmi gerçekleşirken, hizmet olarak yazılım (SaaS) sektöründeki girişimler 19 işlem ile işlem adedi bazında öne çıktı.
