Türkiye-Afrika Günü, Türk Eximbank, Afrika Finans Kurumu (AFC), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) ev sahipliğinde 30 Haziran – 1 Temmuz 2025 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleştirildi.
“Türkiye-Afrika İş Birliği: Altyapı Gelişimi İçin Ortaklıkların Derinleştirilmesi” ana temasıyla düzenlenen Türkiye-Afrika Günü organizasyonunun açılışına T.C. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Ahmet Berat Çonkar, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, Afrika Finans Kurumu (AFC) Başkanı Samaila Zubairu ve iş insanları katıldı.
Türkiye’nin resmi ihracat destek kuruluşu Türk Eximbank ve Afrika Finans Kurumu (AFC)’nin açıklamalarının olduğu toplantıda, “Afrika Finans Kurumu ile Çalık Enerji” ve “Afrika Finans Kurumu ile Aksa Enerji” arasında iş birliği anlaşması imzalandı.
Türkiye-Afrika Günü etkinliğinin açılışında konuşan T.C. Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Osman Çelik altyapının sürdürülebilir kalkınmanın belkemiği olduğunu belirterek, “Afrika kıtasında altyapı finansmanı açığı halen büyük. Bu bağlamda, uluslararası finansal mimaride süren reform gündemi, bu açığın hızla kapatılması açısından son derece önemlidir. Bakanlık olarak bu reform sürecine önemli katkılarda bulunduk. Bu açığı kapatmak için acil ihtiyaç duyulan yenilikçi finansman modellerini, sermaye harmanlama stratejilerini ve etkili risk paylaşım mekanizmalarını destekliyoruz. Finansal kurumlar arasında artırılmış iş birliğinin finansman açığının kapanmasında belirleyici rol oynayacaktır. Türk Eximbank’ın AFC ile kurduğu ortaklıktan büyük gurur duyuyoruz. Türk Eximbank, AFC’ye ortak olan ilk Afrikalı olmayan kurumsal paydaş olarak, Türkiye’nin kıta genelinde nitelikli ve teknik açıdan güçlü altyapı finansmanına katkı kapasitesini artırmaktadır” dedi. Ortaklığın Afrika genelinde sürdürülebilir ve finansal olarak uygulanabilir altyapı projelerini geliştirmeye yönelik ortak kararlılığı güçlendirdiğini söyleyen Çelik, Türk sermayesinin, dönüştürücü etkisi olan ve sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu projelere yönlendirilmesi açısından da fırsat sunduğunu dile getirdi.
Çonkar: “Afrika Kıtasının yıllık enerji yatırım ihtiyacı önümüzdeki 10 yılda 70 ila 90 milyar dolara ulaşabilir”
Son 20 yılda Türkiye’nin Afrika ile ilişkilerini derinleştirmeyi öncelikli bir hedef haline getirdiğini ve bunu proaktif ve stratejik bir yaklaşımla yürüttüğünü belirten T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Ahmet Berat Çonkar, “Türkiye ile Afrika kıtası arasındaki ticaret hacmi 40 milyar doları aşarken, Türk şirketlerimiz 20 milyar doların üzerinde altyapı projesini başarıyla tamamladı. Yapılan araştırmalar, kıtanın yıllık enerji yatırım ihtiyacının önümüzdeki 10 yılda 70 ila 90 milyar dolara ulaşabileceğini gösteriyor. Bu ihtiyacı karşılamak yalnızca finansman sağlamakla sınırlı değil bilgi birikimine ve kararlılığa sahip güvenilir ortaklar bulmak da bir o kadar önemli” dedi. Nijer’de yakın zamanda altın üretimine başlayacaklarını hatırlatan Çonkar, “Nijer’de edindiğimiz tecrübeye dayanarak, Sudan, Libya ve Fas dahil olmak üzere diğer Afrika ülkeleriyle de işbirliğimizi genişletmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
Olpak: “Finansman konusundaki eksikliğimizi giderdiğimizde çok daha fazla projeyi kazan-kazan prensibi çerçevesinde birlikte yapabileceğimize inanıyoruz”
Türkiye-Afrika Günü organizasyonunun açılışında konuşan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, “Türk iş dünyasının Afrika özelindeki hedefi, karşılıklı ticaretimiz yanı sıra, kıtada yatırımlarımız artırmak, sanayici kimliğimizi Afrika’ya daha çok taşımak ve Türk ürünlerinin kıta içinde gümrüksüz dolaşımını sağlamak. Afrika, dünyadaki tarıma elverişli ancak işlenmemiş toprakların yüzde 60 gibi önemli bir kısmına sahip. Tarım ve gıdanın öneminin arttığı günümüzde bu potansiyeli çok iyi değerlendirebiliriz. Müteahhitlik ve inşaat sektöründe çok güçlüyüz. Kıtada bu anlamda tek rakibimiz Çin, onun da finansmandan kaynaklanan bir avantajı var. Finansman konusundaki eksikliğimizi giderdiğimizde çok daha fazla projeyi kazan-kazan prensibi çerçevesinde birlikte yapabileceğimize inanıyoruz” dedi.
Güney: “AFC ile ortaklığımızın Türk müteahhitlerinin kıtadaki iş alma kapasitelerini artıracağına ve Bankamızca desteklenecek yeni projelerin önünü açacağına inanıyoruz”
Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney ise, “1987 yılından bu yana Türk Eximbank, Türkiye’nin resmi ihracat destek kuruluşu olarak faaliyet gösteriyor. 2024 yılında, Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 20’sine denk gelen, 49 milyar dolar tutarında destek sağladık. Bu tutarın 25 milyar doları ihracat sigortası, 24 milyar doları ise kredi kullandırımı olarak gerçekleşti. Son yirmi yılda Türkiye’nin Afrika kıtasıyla gelişen iş birliğini yansıtan bir şekilde, Türk Eximbank olarak Afrika genelinde çeşitli projelerin finansmanına aktif olarak katkı sağlıyoruz. Bugüne kadar, Afrika’daki projelere yaklaşık 1,5 milyar doları tutarında finansman sağlamış bulunmaktayız. Toplam 3,7 milyar dolarlık alıcı kredisi portföyümüz içerisinde, Afrika ülkelerinin payı yüzde 42 gibi kayda değer bir orana ulaştı” şeklinde konuştu.
Zubairu: “Afrika, güçlü kurumlarıyla da Türk iş dünyası için cazip ve güvenilir bir yatırım ortamı sunuyor”
Türkiye-Afrika Günü etkinliği ile yeni bir dönemin başladığını vurgulayan AFC Başkanı Samaila Zubairu ise, “Türk Eximbank’ın AFC’yi finansal ortak olarak kabul etmesi bizim için bir kilometre taşı oldu. Türk sanayisi ile Afrika hükümetleri arasında karşılıklı fayda sağlayacak yeni bir başlangıç ve yeni bir modelde iş birliğimiz ilerleyecek. Türkiye, Afrika için güçlü bir müttefik olduğunu gösterdi. Bugün 54 milyar dolara gelen bir ticaret hacmine ulaşıldı. THY Afrika’da 60 noktaya uçuyor. 20 milyar doların üzerinde altyapı proesi gerçekleşti ve bu iş birliği karşılıklı güvene dayanıyor. Türkiye’nin kritik altyapı sağlama ve uzun süreli iş birliği anlamında güçlü bir duruşu var. Bu da Afrika için çok kıymetli ve stratejik bir ortaklık sunuyor. Afrika, Türk firmaları için büyük fırsatlara sahip. Dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerine sahip olan Afrika kıtası, Türk müteahhit firmalarına da ciddi iş birliği olanakları sunuyor. Afrika’da altyapının güncellenmesi için her yıl 100 milyar dolar değerinde dönüşüm projesine ihtiyaç duyuluyor. Enerji alanında da güneş, rüzgar ve gaz kapasitesi bağlamında büyük yatırım olanakları söz konusu. Yakın gelecekte kalkınma anlamında Afrika’ya güç katacak yeni dönüşüm projeleri olacak. Bu projelerde Türk iş dünyasıyla çalışmak ve ortak hedeflere birlikte ulaşmak istiyoruz. Senegal’deki bir enerji projesinde Çalık Holding örnek bir liderlik sergiliyor. AFC modeli dediğimiz ortaklık vizyonumuzda altyapı ve kalkınma projelerinde önemli destekler sunuyoruz. AKSA Enerji ile de 150 milyon dolarlık destek verdiğimiz bir iş birliğine de imza attık. Dolayısıyla Afrika, güçlü kurumlarıyla da Türk iş dünyası için cazip bir yatırım ortamı sunuyor” diye konuştu.
Eren: “Türk Eximbank’ın AFC’nin hissedarı olması Türkiye-Afrika ortak altyapı girişimleri için yeni kapılar açıyor”
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren ise “Türk inşaat sektörü uzun yıllara dayanan bir uluslararası varlığa sahip. Son 50 yılda Türk müteahhitleri 137 ülkede 12.500’den fazla projeyi başarıyla tamamladı ve 540 milyar doların üzerinde kümülatif iş hacmine ulaştı. Daha da önemlisi, Türk şirketleri bugün sadece müteahhit değil aynı zamanda enerji, ulaştırma, sağlık, turizm ve yapı malzemeleri gibi kilit sektörlerde yatırımcı konumunda. Türk müteahhitleri 54 Afrika ülkesinin 45’inde faaliyet göstererek, bugün itibariyle kıta genelinde yaklaşık 100 milyar dolar değerinde 2.000’in üzerinde proje tamamladılar. Türk Eximbank’ın Afrika Finans Kurumu’na (AFC) iştirak etmesinin son derece önemli bir gelişme olduğunu vurgulamak isterim. Bu durum, Türkiye-Afrika işbirliğinin kurumsal temellerini güçlendirecektir” dedi.