Şu ana kadar finans sektörünün ana aktörleri yaşanan kaosta iyi bir sınav vermiş olsa da bazı fonların büyük zararlar yazdığına ve bunun neticesinde oyun dışı kalacağına hiç şüphe yok.
VIRÜSÜN YARATTIĞI VE YARATACAĞI ekonomik yıkıma karşı Fed’in yapabileceği fazla bir şey yok. Ancak finans piyasalarının işleyişini ciddi şekilde tehlikeye sokan iki dinamik var. Piyasaların düzgün çalışması için elzem olan dolar likiditesinde daralma ve teminat zincirinde kırılma. Global dolar talebini trilyon dolarlarla ifade edebiliriz ve böyle bir talebin önünde durabilecek bir rezerv söz konusu değil. Sadece Fed açtığı swap penceresi ile talebi dindirebilecek bir otorite ki Fed’in çabalarının yeterli olması da çok zor. Yani dolar tüm para birimlerine karşı yükselişini sürdürebilir.Ancak bu yazının konusu olan ve aslında repo krizinde ortaya çıkan dinamik teminat zincirinin sağlığı.
Rehypothcation Türkçe karşılığı yeniden ipotek ettirmek olan bir finansal terim. Banka veya aracı kurumun kendisine teslim edilen teminatı kendi işlemleri için kullanması anlamına geliyor. 2008 krizi sonrasında ABD’de bir sınırlama getirilmesine rağmen bildiğim kadarı ile Londra bu konuda hala son derece liberal. Mortgage krizi olarak bildiğiniz 2008 krizi aslında aynı zamanda bir teminat krizidir de. Yani teminat sanılan varlıkların 1- sıfır değere düşmesi 2- teminat zincirinin ucu bucağı bulanmaması krizi.
“Ucu bucağı bulunmaması” teknik olarak” velocity” yani teminat dönüş hızı olarak tanımlanır. Yeniden kullanılması mümkün teminatın asıl teminata bölünmesi ile bulunan orandır. Aşağıdaki tabloda 2018 itibarı ile son durumu görüyorsunuz. Elbette 2008 öncesi seviye çok daha yüksekti. Dikkat edin 2017 ve 2018’de toplam teminat 3.7 trilyon dolar ama donuş hızı 2018’de artmış durumda. Çalışmada kullanılan terim ile velocity’nin artması finans makinesinin içinde dişlilerin yağlanması anlamına geliyor. Yukarıda da paylaştığım gibi
Dolar ve teminat bu makinenin çalışması için gereken iki unsur. Peki nasıl bir rakamdan bahsediyor olabiliriz? Bazı fonlar zor durumda veya yeni teminat getiremeyecek durumda ise zincirde , Star Wars deyimi ile güçte, nasıl bir dalgalanma olacak? Aslında dalgalanmanın ilk sinyallerini 2019’da getiri eğirisi çarpıldığında almıştık. Pek çok analistin resesyon olarak okuduğu bu çarpıklık teminat piyasasında yaşanan sorunların yani kıtlığın bir neticesinde ortaya çıkmıştı.
Fikir vermesi için sadece iki ana kurumun bilançolarına girdim,hangileri olduğunun bir önemi yok zira hepsinde alınan teminatların yeniden kullanıldığına dair açıklamalar görebilirsiniz.
Rakamlar ne büyüklükte? Kurum 1’in elinde 2019 sonu itibarı ile yeniden kullanılabilir teminat miktarı 661 milyar dolar yeniden kullanılan miktar 558 milyar dolar olurken Kurum 2’nin elinde sırası ile 679 milyar dolar ve 539 milyar dolar varmış. Sadece iki kurum 1 tr dolar üzeri miktarı yeniden kullanmış olabilir. Fed varlık alımları ile sistemde rezervi artırdığı için teknik olarak teminat piyasasını daraltmıyor. Ve hatta bankalar açısından rezervler tahvillerden daha rahat kullanılabilir bir teminattır. Ama rezervlerin dört bankada toplandığını ve şu anda yaşadığımız krizler gibi durumlarda kaliteli teminat talebinin artığını göz önüne alırsak aslında Fed piyasadan teminat çekiyor. Toparlarsam zor durumda olan fonlar varsa teminat zincirinde düzensizlikler olacaktır. Fed her türlü likidite imkanını sağlayarak fonlama piyasasında sorun çıkmasın engellemeye çalışıyor. Ama sorun mutlaka ABD piyasalarında olacak diye bir kural da yok……
Tüm okuyucularımıza sağlıklı bir ay diliyorum.
