Dijital çalışanlar yaratacak robotik süreç otomasyonları, değişime uğrayacak meslekler, yatırımda geleceğin fırsat alanları, yeni girişim trendleri… Girişim ekosisteminin “yaratıcı yıkım” sürecini konunun uzmanlarıyla değerlendirdik.
Begüm Nur Alkış
Gelecek bilimci Martin Ford’un kaleme aldığı “Robotların Yükselişi” kitabında, teknolojinin bir yandan işleri ve endüstrileri bozarken, diğer yandan yeni iş ve endüstriler yaratarak bir “yaratıcı yıkım” sürecine yol açacağına dikkat çekiliyor. Teknolojideki gelişmelerle ortaya çıkacak bu yaratıcı yıkım süreci, girişim ekosisteminde de yeni fırsatlara imkân tanıyor.
Yaratıcı yıkım için önümüzdeki yıllarda otonom araçların
dikkat çekeceğini söyleyen Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren, “5G altyapısı yaygınlaştıkça, otonom araçlar artacak. Bu durum, şoförlük mesleğini bozucu yeniliğe maruz bırakabilir. Yaratıcı yıkımı yalnız sektörlerde değil, iş modellerinde de görüyoruz. Artık yazılım sahipliği yerine, kullandığın kadar öde ve hizmet olarak yazılım (SaaS) modelleri daha çok talep görüyor. Otomasyon teknolojileri de yaratıcı yıkımda önemli bir yer alıyor. Robotik süreç otomasyonları, bürokratik ve tekrarlanan işlerin yapay zekâ tarafından yapılmasını sağlayacak. Basit memuriyet işleri bu sebeple azalacak” diyor.
“DOKUNMASIZ EKONOMI” KRITIK YOL OYNUYOR
Teknoloji tabanlı işlerin pandemi döneminde hızlanmasının, “teknoloji yatırımcılığı”nı da artıracağına değinen Eren, “Dokunmasız Ekonomi e-ticaret için kritik bir rol oynadı. Çevrimiçi pazaryerleri ve dijital cüzdanlar pandemi döneminde tüketiciler için teknolojik çözüm oldu. Salgının girişim ekosistemi üzerinde kalıcı etkilerinin en fazla hissedileceği iki alan finansal teknolojiler ve çevrimiçi konferans yazılımları olacak. Pandemi yüzünden mobil bankacılık yazılımları, tüketici alışkanlıklarını değiştirdi. Pandemi sonrası mobil bankacılık yazılımlarını kullanmamanın bir rasyonalitesi kalmadı. Bunun da ötesinde dijital para ve dijital cüzdanların pratikliği büyük bir konfor sağlıyor” diyor. Yatırımcılık ve girişimcilik alanında kurumsal eğitim boşluğunu doldurmak hedefiyle Keiretsu Forum Akademi’yi kurduklarını da söyleyen Eren, “2020’de 11 girişime 6 milyon TL’lik yatırım gerçekleştirdik. 2021’de çok daha fazla girişim yatırımı olacak” diyor ve girişimcilik ekosistemi açısından 2021’de çok güzel gelişmeler yaşanacağının altını çiziyor.
YATIRIMDA FIRSAT ALANLARI…
Finansal teknoloji girişimlerinin, sağlık hizmetlerinin ve giyilebilir teknolojik araçların girişim ekosisteminde yeni yatırım fırsatları sunacağını söyleyen IdeaSoft CEO’su Seyhun Özkar, Türkiye’deki girişim ekosistemine ilişkin değerlendirmelerde bulunuyor. Konuyla ilgili Özkar, “Dünyadaki girişim ekosistemine göre maalesef oldukça gerideyiz, daha kat etmemiz gereken çok yol var. Bırakalım gelişmiş ülkeleri ve onların teknoloji girişimlerini, Hindistan’da bile 55 binin üzerinde açılmış girişim bulunuyor ve 63 milyar doların üzerinde fon sağlanmış durumunda. Türkiye’deki girişim sayısı ise ne yazık ki birkaç yüzün üzerinde değil” diyor. Özkar, bu durumun temel sebeplerinin başında ise fon sağlayan yatırımcıların sayısının az olmasını gösteriyor. Öte yandan gelişmekte olan ülkelere önümüzdeki dönemde fonların daha fazla ilgi göstereceğini de sözlerine ekliyor.
Türkiye’de döviz artışının işletmelerin e-ihracata olan iştahını artıracağına değinen Özkar ayrıca birçok firmanın işini Türkiye sınırlarının ötesine taşıyacağı ve e-ihracat döneminin yoğun olacağı bir 2021 yılının bizi beklediğini söylüyor.
Pandemi ile geçen 2020 yılında, “KOBİ e-ticaret çözüm paketi” ile KOBİ’lere e-ticaret sitesi açarak ayakta durmaları için destek
olan Ideasoft, 65 farklı sektör ve alt sektörde 10 binin üzerinde işletmeye hizmet veriyor. Şirketin 2021 yılı hedefi ise aktif mağaza sayısını 15 bine çıkarmak. Şirketle ilgili
ayrıca 2021 yılının ilk çeyreğinde uygulama mağazası olarak IdeaSoft Appstore’un e-ticaret ekosistemine entegre edileceği de açıklandı. IdeaSoft yeni uygulama mağazasıyla; ödeme sistemi, muhasebe programı, kargo ve lojistik gibi birçok alandaki hizmet ve uygulamaya tek tık ile erişim sağlanmasını amaçlıyor.
GLOBAL SORUNLAR, YENI GIRIŞIMLER YARATIYOR
Hızla artan dünya nüfusunu karşılayacak kaynakların alarm vermesi, bazı hayvan türlerinin yok olma tehlikesi, yenilebilir enerji kaynaklarına olan ihtiyaç, su kaynaklarının ve ormanlık alanların azalması, bulaşıcı hastalıklar ve daha birçok sorun ise yeni girişimlerin doğuşuna zemin hazırlıyor. İklim krizinin doğuracağı etkileri önlemek adına yeni teknolojilerin ortaya çıkacağını belirten Türkiye Girişimcilik Vakfı Genel Müdürü Mehru Aygül, biyoçeşitliliği destekleyecek yeni ürün ve teknolojilerin gelişeceğine dikkat çekiyor.
Girişimciler için önümüzde parlak bir dönemin olduğuna değinen Aygül, “Hızlı adaptasyon ve sorun çözmek girişimciliğin en önemli kasları. Zamanlama ile doğru ürün ve pazar eşleşmesini iyi yapabilen girişimciler için fırsatlarla dolu bir dönemdeyiz. Özellikle ürünü ihtiyaca göre pivot edebilen, nakit akışını iyi yönetebilen girişimciler öne çıkacak” diyor ve şöyle devam ediyor: “Girişimciliğin en önemli etkilerinden biri de ekonomik toparlanma ve iş gücü yaratma becerisi olacak.”
Girişim dünyasındaki yeni trendlerle ilgili ön görülerini de paylaşan Aygül, şirketlerin iş yapış biçimlerini değiştirmelerinin ardından bir sonraki adımın üretkenlik olacağını söylüyor. Kaynakları doğru kullanma ve doğru ürünleri müşteriyle buluşturma ise her zamankinden daha fazla öne çıkacak başlıklar arasında. Aygül ayrıca sektörel bazda öne çıkacak alanları sağlık, yenilenebilir enerji, siber güvenlik, yapay zekâ, biopharma, ödeme sistemleri ve fintech olarak açıklıyor.
Türkiye Girişimcilik Vakfı olarak, girişimcilik kültürünü geliştirmek için çalıştıklarını belirten Aygül, girişimciliğin önündeki engelleri kaldırmak istediklerini de sözlerine ekliyor. Girişimciliğin önünde üç tane önemli engel olduğunu söyleyen Aygül, “İlk engel, daha çok girişimin büyümesi ve dünyaya açılması için finansal erişimlerinin artması, özellikle erken aşama desteklerin artması gerekiyor. İkincisi, dünyada paylaşımı kuvvetli ekosistemler çok büyüyor ve dünyayı değiştirecek girişimleri çıkarıyor. San Franciso, Tel Aviv bunlara güzel örnekler, bunu sağlamamız lazım. Üçüncü engel de teknoloji. Bunun önünü açmak için özellikle yazılım uzmanlığının gelişmesi gerekiyor” diyor. Vakıf, önümüzdeki dönem bu hedefler doğrultusunda, girişimin önündeki engelleri kaldırmayı ve kadın girişimciliği konusunda programlar yapmayı hedefliyor.