Stagflasyon, İngilizce ‘Stagnation’ yani durgunluk/küçülme ve ‘Inflation’ yani enflasyon kelimelerinden türetilmiş bir ekonomik sözcüktür. Ekonomik hayatta hem durgunluk hem de enflasyon yaşandığı durumlarda bu iki durumun birbirini tetiklediğini ve büyüttüklerini ifade etmekte kullanılır.
1970’li yıllarda kullanılmaya başlanan bu terim gerek klasik iktisat teorisinde gerekse Keynesyen iktisat teoride paradoksal bir durum olarak ele alınmaktadır. Bunun nedeni ise genelde enflasyon ve işsizlik arasında ters orantılı bir korelasyon olmasıdır sonuç olarak biri düşerken bir diğeri yükselişe geçer.
Stagflasyon ilk 1970’li senelerde ABD’deki ekonomik buhranı tanımlayabilmek için ortaya çıkmıştı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Topluluğu (OPEC) üyeleri İsrail’in Filistin’i işgalini protesto etmek amacı ile petrol üretim musluklarını kısmış, o dönem giderek genişleyen kürsel petrol arzı karşılanamamıştı, bu durum ise enflasyonu yükseltip büyümeyi yavaşlatmıştı. Enflasyon oranı, o dönemki ABD Merkez Bankası Başkanı Paul Volcker’ın faiz oranlarını yeniden toparlandığı 1980’e kadar yüzde 13,5 olarak belirlenmişti.
Stagflasyon Nedenleri
- Maliyetlerin artmasıyla fiyatlarda yaşanan yükseliş
- Hatalı para ve maliye politikaları
- Enerji kaynaklarının fiyatların da ki maliyet artışı
- Tüketimin üretiminden fazla yükselmesi
- Finansal krizler ve döviz kurundaki istikrarsız hareketler
- Para arzının üretimden fazla yükselmesi
Stagflasyon’un Sonuçları ?
- İşsizlik oranı yükselişe geçer.
- Enflasyondaki artış sebebiyle yapılan yatırımlarda düşüş yaşanır.
- Hükumetler tüketimi azaltıcı önlemler almak zorunda kalır.
- Maliyetlerde artış yaşanır ve ücretlerin yükselmesine sebep olur.
- Döviz kurundaki istikrarsızlık spekülasyonlara sebep verir.
- Temel geçim ürün fiyatlarında artış yaşanır.
Finansal Kriz ile Stagflasyon Arasındaki İlişki
Ekonomik kriz yani ürün, hizmet, üretim faktörleri fiyatlarının ve ulusal para biriminin değerinin çeşitli sebeplerden ve ani olarak kabul edilebilir limitlerin üstünde dalgalanması ve bunun sonucunda ekonomik faaliyetlerin durağanlaşması ve ileriye dönük olarak ekonomide büyük bir belirsizliğin meydana gelmesi durumudur. Uygulanan para ve maliye politikalarıyla ekonomik krizden kısa vadede çıkılamaması ekonominin resesyona girmesine sebebiyet verir. Ekonomik küçülmeye giren ekonomiler her zaman stagflasyon riskiyle karşı karşıya kalırlar. Çeşitli nedenlerle ısrarlı olarak yüksek seyreden enflasyon, ekonomik durgunluk ve yüksek enflasyon nedeniyle işsizliğin yükselmesini ve ekonominin her an stagflasyona sürükleneceğine işaret eder.
Ekonomide Durgunluk Ne Anlama Gelir?
Ekonomik durgunluk veya resesyon reel (enflasyon etkisinden arındırılmış) Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GHSYİH), üst üste en az yılın ilk yarısında (6 ay) negatif büyüme göstermesidir. Ekonomik büyümesi son 2 çeyrekte üst üste gerileyen bir ekonominin resmi olarak resesyona girdiği kabul görür.
