Rusya’nın Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelere ve ABD’ye gıda ithalatında ambargo uygulamasıyla Türk ihracatçı ve üreticisini umutlandırmıştı. Türkiye’nin özellikle yaş meyve sebzedeki önemli pazarlarından Rusya’nın para birimi rublenin dolar karşısında değer kaybetmesi Türk ihracatçılarını mağdur etti. Türkiye’nin yanı sıra çevredeki birçok ülkenin de Rusya pazarına girmesiyle sıkıntı yaşanmaya başladı ve umutlar boşa çıktı.
Konuyla ilgili olarak aralarında Batı Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Satıcı, Uludağ Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Dr Salih Çalı, İstanbul Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Latif Ünal, Akdeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Kavak ve Doğu Karadeniz Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Ahmet Hamdi Gürdoğan’ın da yer aldığı 5 birlik başkanı ortak basın yayın bildirgesi yayınladı.
Yaş meyve ve sebze sektörünün temsilcilerinin yayınladıkları bildirgede, “Bu çerçevede pazarlardaki devamlılığımızın sürdürülebilmesi ve oluşan olumsuz şartların sektörün geleceği göz önünde bulundurularak hafifletilebilmesi, yaş meyve sebze ihracatçılarımızın uğradıkları zararların bir nebze olsun telafisinin sağlanabilmesini teminen acilen önlem alınması gerekmektedir” denildi.
Yaş meyve ve sebze sektörünün geldiği noktayı anlatan bildirge şöyle:
Yaş Meyve Sebze Sektörü Can Çekişiyor…
Rusya’nın Avrupa Birliği üyesi ülkelerden yaş meyve sebze alımını durdurması ile birlikte Rusya’nın yaş meyve sebze ihtiyacının karşılanmasında çok önemli bir konuma sahip olan Türkiye’de gerek üretici gerek ihracatçı bazında yüksek beklentiler oluşmuş ve iç pazarda üretim bazında fiyatlar olması gerekenin çok üzerine çıkmış, ihracatçılarımız ürünleri yüksek fiyatlardan satın almak durumunda kalmışlardır. Ancak ambargo dolayısı ile oluşan beklenti nedeniyle ürün fiyatlarının katlanması, arz ve talep dengesinin bozulması ve diğer tedarikçi ülkelerden Rusya pazarına beklentilerimizin çok üzerinde ürün arzının gerçekleşmesi sebebi ile ihracatçılarımız yüksek fiyatlarla aldığı ürünleri Rusya pazarında büyük zararlarla satmak zorunda almıştır.
Diğer taraftan Ruble’nin ambargo sonrası geçen zaman içerisinde yüzde 60-70’lere varan oranlarda değer kaybetmesi ve Rusya pazarında Ruble ile 3 aya varan vadelerde satış yapıyor olmasından dolayı ihracatçılarımızın alacaklarının yüzde 60-70 oranında erimiş olması, ihracatçılarımızı iflasın eşiğine getirmiştir. Özetle 3 ay önce 38 Ruble’ye karşılık 1 USD alırken, şu anda 80 Ruble’ye ancak 1 USD alınmaktadır. Ambargo vesilesi ile Avrupa Birliği üye ülkelerinin ürünlerini yine Avrupa Birliği sınırlarında satmak durumunda kalması, AB pazarında da ticaretimizi baltalamıştır. Öte yandan Türkiye için önemli pazar konumundaki ülkelerde, Ortadoğu’da, özellikle Irak’ta ve Ukrayna’da yaşanan ekonomik ve siyasi karışıklıklar da ihracatı olumsuz etkilemektedir.
İhracatımızda önemi göz ardı edilemeyecek bir paya sahip ve Türkiye’nin istihdam kaynağı olan, yarattığı iş hacmi ile birlikte ülke ekonomisine sağladığı faydaları çok büyük olan yaş meyve sebze sektörümüz ayakta kalma mücadelesi vermektedir. Bu çerçevede pazarlardaki devamlılığımızın sürdürülebilmesi ve oluşan olumsuz şartların sektörün geleceği göz önünde bulundurularak hafifletilebilmesi, yaş meyve sebze ihracatçılarımızın uğradıkları zararların bir nebze olsun telafisinin sağlanabilmesini teminen acilen önlem alınması gerekmektedir.
Türkler, alacaklarının yüzde 50’sini bile tahsil edemiyor
Diğer yandan, İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Hikmet Tanrıverdi de Türkler’in alacaklarının yüzde 50’sini bile tahsil edemediğini söyledi: “Bugün Rusya’da yaşanan kriz 1998’te yaşanan Asya Krizi’nin bir benzeri. Krizlerin Türkiye’ye etkisi sonradan ve dolay¬lı yoldan oluyor. Yeni yükselen pazarlarda yaşa¬nan ve önce bölgesel olarak algılanan krizler, bir süre sonra bütün yeni yükselen pazarlar için ortak kriz olarak görülüyor. 1998’de de yabancı yatırımcılar, paralarını alıp ülkelerine geri dön¬düler. Yıl 2014 ve Türkiye, bu durumdan ciddi etkilenecek. Bu sıkıntıları bünyesinde ta¬şıdığı için bir başka deyişle “kriz virüsünü almış bir ülkeyiz. Dövizin yükselmesi ihracat konusunda pek çok sıkıntının yaşanmasına neden oluyor. Gidişat gösteriyor ki, 2015’te talep daralması söz konusu olacak. Rusya’da iş yapan Türk iş dünyası zaten uzun süredir alacaklarını tahsil edemiyordu. Tekstil sektörü ciddi sıkıntıdaydı. Küresel kriz ve mali gelişmeler nedeniyle Rusya’da kimse elindeki dolarları çıkarmak istemiyor. Türk iş dünyası alacaklarının yüzde 50’sine bile almaya razı. Ama maalesef bu ödemeler de yapılmıyor. Rusya’da ise şu anda piyasada dolar bulunamıyor. Türkiye ve Türk iş dünyası kısa vadede durumdan ciddi etkilenecek. Orta vadede diğer ülkelerle kıyaslandığında en hızlı toparlanacak ülkelerden biri yine Türkiye diyebilirim. Tahminim Rusya ile krizin bir sene devam edeceği yönünde.”
