Standard & Poor’s geçenlerde Suudi Arabistan’ın kredi notunu iki derece düşürerek A- olarak belirledi; S&P’nin bu adımı düşen petrol fiyatlarının global ekonomiyi olumlu etkileyeceğine dair öngörülerin yanıltıcı olduğunun kanıtı.
Marketwatch.com’da yer alan yazıda, High Frequency Economics’in Baş ekonomisti Carl Weinberg, emtia fiyatlarındaki düşüşün global ekonomi üzerindeki olumsuz etkilerine dair bir hesaplama yaptı.
Weinberg, ham petrol varil fiyatında 100 dolarlık bir düşüşün yalnızca petrol çıkarma faaliyetinden elde edilen küresel gelirde 3.2 trilyon dolarlık bir azalma meydana getireceğini hesapladı; bu da küresel GSYİH’nin yaklaşık yüzde 4.5’ine denk düşüyor. Petrol satış, taşıma ve sondajı kapsayan küresel ekonomik faaliyet üzerindeki etkisi açısından da anlamlı bir rakam ifade etmiyor.
Weinberg’e göre, aslında bu düşüşün petrol tüketicilerinin lehine bir sıçrama yaratabileceğini varsaymak yanlış değildi. Ancak buradaki kritik nokta şu ki, petrol ithal eden ülkelerdeki tüketiciler fiyatlardaki düşüşten sağlanan tasarrufu harcamak yerine elde tutmayı tercih edebilirken, petrol ihraç eden ülkelerin çalışanları ise gelirde kayıp olmaması halinde bu parayı tüketime yöneltmiş olacaklardı. Bu tablo da şu anlama geliyor: Tasarrufun harcamaya dönüşmesi için çok uzun yıllar beklemek gerekecek.
Uluslararası piyasalarda Brent tipi ham petrol varil fiyatı, 2014 yılı ortalarındaki 115 dolar fiyata kıyasla yaklaşık yüzde 70’lik bir düşüş yaşarken, ABD ham petrol varil fiyatı da 107 dolar civarındayken hemen hemen aynı oranda bir kayba uğradı.
Bu tablo da OPEC üyeleri ve Rusya arasında petrol üretim miktarının dondurulması için geçenlerde anlaşmaya varılmasının gerekçesini oluşturuyor.
Rekor düzeylere varan üretimin dondurulması her ne kadar global piyasalarda ciddi etki yaratmadıysa da, en azından üreticilerin birbirleriyle konuşmaya başlamaları ileriye dönük olumlu bir adım olarak görüyor.
RBC Capital Markets’ta küresel emtea sorumlusu Helima Croft, OPEC’in yaptırımların kalkmasıyla küresel petrol piyasalarına dönen İran’ın etkisini ölçmek için bir fırsat elde etmesinin ardından gündeme gelen petrol üretimini dondurma kararının, bu yılın sonlarına doğu “daha proaktif” bir yaklaşım benimsenmesini de sağlayabileceğini kaydediyor.
Croft konuyla ilgili notunda şunları belirtiyor: “Kısa süre önce, bazı önde gelen Suudi uzmanlar Haziran ayındaki OPEC toplantısında petrolün gidişatıyla ilgili bu değişkenlerin göz önünde bulundurulacağını, arz ve talep dengesinin daha da sıkı bir hale gelmesiyle, kartelin fiyattaki toparlanmayı hızlandırmak için gerektiğinde üretimde kesintiye gidebileceği tahmininde bulundular.”
