Kripto para birimlerinin değerindeki son dalgalanmalar, ardından FTX kripto para borsasının çöküşü kafaları karıştırıyor. Peki, şimdi ne olacak? Avukat Abide Gülel Birsen, “Kripto dünyasında yaşananların panzehrinin şeffaflık ve sağlam bir regülasyon olduğu ortada. Şeffaflık ve sistemi korumak için gerekli yasal düzenlemeler olmalı” diyor. ERSAN TAYLAN
GENEL olarak nakit paranın azalan rolü, günlük yaşamın artan dijitalleşmesi ve bir yatırım aracı olarak görülmesi kripto para dünyasına olan ilgiyi artırmıştı. Ancak kripto para birimlerinin değerindeki son dalgalanmalar, ardından FTX kripto para borsasının çöküşü kafaları karıştırdı. Şirket en büyük alacaklılarına yaklaşık 3.1 milyar dolar borçlu ve binlerce kullanıcısı da paralarını geri almayı bekliyor. Bu alana adım atacak birçok kişi ve kuruluş hem bu gelişme hem de hukuki belirsizlik ve sorumlulara yaptırımları nedeniyle frene bastı. Peki şimdi ne olacak?
Türkiye, Taslak Çalışmayı Tamamladı
Avukat Abide Gülel Birsen, “Kripto dünyasında yaşananların panzehrinin şeffaflık ve sağlam bir regülasyon olduğu ortada. Kripto dünyası şu anda finansal sistemin istikrarını tehdit edecek kadar büyük veya ana akım finansla yeterince birbirine bağlı değil. Ancak ana akım finansla bağlantıları hızla gelişiyor. Çok daha büyük bir istikrarsızlaştırıcı etkiye sahip olabilecek bir kripto şokunu önlemek amacıyla gerekli düzenleyici çerçeveleri geliştirmek için daha fazla beklenmemesi gereken ekte ki aslında Türkiye bu konuda taslak kanunu tamamladı ve diğer birçok ülkeye göre önde diyebiliriz. FTX’in birçok ülkede faaliyet göstermek ve birçok farklı kripto hizmeti sunmak için onlarca izin topladığı doğru. Ama sonuçta, bu sertifikaların müşterileri ve yatırımcıları korumada yararsız olduğu oldukça açıktı. Sorumlulara ilişkin yaptırımı önden planlayan ve teminat altına alan bir regülasyon henüz yok” diyor. Kriptoda ne zaman büyük bir kriz olsa, düzenleme seslerinin yükseldiğine dikkat çeken Birsen, “Aslında önemli olan düzenlemenin türü. Yetkililer için başlıca endişeler, iflas eden kripto şirketlerinden müşterileri korumak ve insanların parasını alıp gitmemelerini sağlamakla ilgili gibi görünüyor. Ancak kripto para biriminde her zaman olduğu gibi güvenlik ve özgürlük arasında bir gerilim var. Güvenli ve sorumlu varlıklar olmalarını sağlamak için kripto şirketlerini şeffaf, sermayesi güçlü, periyodik denetlenebilen ve sorumluları için önden teminat altına alınmış net yaptırımları olan bir şekilde düzenlemek, onları bankacılık benzeri geleneksel finansal sisteme bir adım daha yaklaştıracaktır” diyor.
Kripto Endüstrisi Hayatta Kalabilir Mi?
“Analistler, çalkantılı geçen birkaç ayın ardından pek çok riskli faaliyetin sistemden dışarı atıldığına dikkat çekiyor” diyen Birsen sözlerini şöyle sürdürüyor: Ancak ürkmüş yatırımcılar kriptodan fon çekmeye devam ederse durum daha da kötü olabilir. Bu ortamda, özellikle daha geniş ekonomik arka plana ilişkin korkular riskli varlıklara yönelik iştahı biraz daha aşındırmaya devam ediyor. FTX’in çöküşü, kurumsal yatırımcıları tam da ısınmaya başladıkları sırada kripto alanından uzaklaştıracağa benziyor. Sektörün vaatlerine olan inancın yeniden kazanılması yıllar alabilir. Böylesi bir durum her türden finansal girişimin kapsamlı bir düzenlemeye ihtiyaç duyulduğu görüşünü güçlendiriyor. Kripto endüstrisi, bu önemli sınavının da üstesinden gelecek. Kripto endüstrisinin verdiği söz, finansı demokratikleştirmek ve genellikle geleneksel finansal sistemden dışlananlara para ve finansal hizmetlere erişim sağlamak için geçerli bir sözdür. Kripto alanının sınırsız, renksiz ve izinsiz olması gerekiyor. Ancak şimdiye kadar yatırımcılar için bir tür mayın tarlası oldu. Bu gidiş artık durmalı. Buradan alınacak ilk ve en önemli ders şudur: Şeffaflık, kripto endüstrisinde temel ilke olmalıdır. Şeffaflık paniği önleyebilir. Şeffaflık ancak ulusal ve uluslararası geçerli regülasyonla sağlanabilir. Bu felaketin başlamasından iki ay sonra, yatırımcılar birçok kritik konuda hala karanlıktalar. Mesela: Başka hangi şirketler mali sıkıntı içinde veya etkili bir şekilde çöktü ve bunu belirtmedi? Bu da yine devletlerin sıkı denetimleri ve kamuoyu bildirimleri ile yapılabilecektir.”
