İsrail’in Filistin topraklarına karşı başlattığı topyekûn savaş, uluslararası arenada yalnızlaşmasına ve yılbaşında rekorlar kıran borsasının hızla gerilemesine neden oldu.
Tel Aviv borsası salı günü beşinci seansta da kayıp yaşayarak, toplamda yüzde 2,6 oranında değer kaybına uğradı. Başbakan Netanyahu’nun İsrail’in yalnızlaştığını itiraf etmesi ve ekonomisinin yaptırımlara karşı kendi kendine yeterli olması gerektiğini belirtmesinin ardından satışlar daha da hızlandı.
Analistler, her cephede sonu gelmeyen savaşların maliyeti, insan sermayesinin göçü, uluslararası ilişkilerin çok kötü olması ve ülke içinde gittikçe büyüyen kutuplaşma gibi faktörlerin İsrail varlıklarına olan güveni sarstığını kaydediyorlar.
Netanyahu, İsrail’in daha fazla kendine yeterli olması gerektiğini söylemesinin ardından geri adım atmak zorunda kaldı. İsrail başbakanı, kendine yeterlilik derken ekonomiyi değil güvenlik açısından bağımsızlığı kastettiğini ileri sürdü. Ancak sözleri piyasalarda sarsıntı yarattı.
İsrail’de yatırımcı hissiyatı da savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihine göre çok değişti. İlk başlarda piyasalarda panik satışı olmuş ancak daha sonra Tel Aviv endeksi yeniden sıçrayarak yüzde 83’lük bir ralli gerçekleştirmişti. Böylece yatırımcıların cebine 200 milyar dolar üzeri bir para girmişti.
Yatırımcılar ekonominin iyi bir performans sergileyeceğini düşündüklerinden borsalar yükselmişti; ülke global teknolojik sıçrayışa da dahil olmuştu. Savunma şirketlerini siparişleri de artmıştı.
Ancak İsrail’in Gazze’de uyguladığı vahşet karşısında, “dost” ülkelerin eleştiri dozu arttı. Katar’a geçenlerde düzenlediği saldırı da tepkilerin artmasına neden oldu. Açlıktan ölen Filistinliler ve Filistin topraklarındaki büyük yıkım hem ülke içinde hem de dış dünyada protestolara neden oluyor.
İsrail piyasaları FED’in faiz indirimi yapacağı beklentilerinden kaynaklanan global borsalardaki ralliyi kaçırdı. Borsa endeksi dün (salı) yüzde 2,3’e varan oranlarda geriledi. Satışlar hız kazandı, 35 hissenin 18’i değer kaybetti. En çok kan kaybedenler Teva Pharmaceutical Industries ve Mizrahi Tefahot Bank oldu.
Ülkenin en büyük şirketlerinin liderlerini içeren Israeli Business Forum, Netanyahu’nun İsrail’i tehlikeli ve öngörülemez bir ekonomik ve siyasi bataklığa sürüklediğine dikkat çekti.
Son ekonomik veriler de, İsrail’in ikinci çeyrek GSYİH’sinin yüzde 4 gerilediğini gösteriyor.
Forum’dan yapılan açıklamada, “İsrail Sparta değil; bu bakış açısı gelişen dünyada yaşamamıza sekte vuruyor. Hükümet ülke tarihinin bu en uzun savaşını hemen sonlandırmalı, rehinelerin serbest bırakılmasını sağlamalı ve seçim tarihi belirlemeli” denildi.