İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan ‘Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu 2014’ (İSO 500) araştırmasına göre, listeye giren şirketlerin toplam borçlar/özkaynak oranı 2014’te aynı kalarak yüzde 132.4 oldu.
>> İSO 500’de lider yine TÜPRAŞ
İşte İSO 500 araştırmasının temel finansal göstergelerindeki kaynak yapısı ve finansal oranlar…
Finansal göstergeler içinde borçlanma ve özkaynakların dağılımını yansıtan kaynak yapısı, kuruluşların finansal yapılarını ortaya koyan en önemli göstergelerin başında geliyor. Türkiye’de özel sektör kuruluşları için borçlanma olanakları faaliyetlerin finansmanında en az özkaynaklar kadar kullanılıyor.
Diğer ülke örnekleriyle karşılaştırıldığında Türk özel sektör kuruluşları daha yüksek borç oranlarıyla faaliyetlerini sürdürüyor. Özellikle son yıllarda küresel borçlanma olanaklarının bollaşması ve ucuzlaması ile Türk özel sektör firmalarının bu eğilimi daha da kuvvetlenmiş bulunuyor.
Karlılık performansına bağlı olarak firma içinde özkaynaklar için yeterli kaynak yaratılmasına kısıtlar bulunuyor. Sermaye piyasası kaynaklarıyla özkaynak finansmanı yönetimi de halen sınırlı ölçüde kullanılıyor.
İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu için de bu değerlendirmeler geçerli ve 2014 yılında da benzer eğilimlerin korunduğu görülüyor.
500 büyük kuruluşta 2009 yılında yüzde 50.9 oranına ulaştıktan sonra gerileme eğilimine giren özkaynakların payının 2014 yılında durağanlaştığı gözleniyor. 2012 yılında yüzde 47.2 olan özkaynakların toplam varlıklar içindeki payı 2013 yılında yüzde 43’e geriledikten sonra 2014 yılında değişmedi ve yine yüzde 43 oldu. Toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı ise 2012 yılında yüzde 52.8 iken 2013 yılında yüzde 57 yükselirken, 2014’te yine değişmeyerek yüzde 57’de kaldı.
2014 yılında toplam aktifler cari olarak yüzde 7.8 artarken, özkaynaklar ve toplam borçlar da yine yüzde 7.8 oranında arttı. İSO 500 kuruluşları, 2014 yılındaki bilanço büyümesinde özkaynaklar ile borçlanmayı eşit ölçüde kullanmış bulunuyor.
Küresel ölçekte yeni oluşan mali koşullar ile yurt dışı borçlanmaların zorlaşması ve yurt içinde kredi büyümesine getirilen önlemler ile 500 büyük sanayi kuruluşları da 2014 yılında daha dengeli bir kaynak büyümesi gösterdi.
BORÇLANMA ORANI YÜZDE 60’A GERİLEDİ
2014 yılında özel kuruluşların özkaynak oranı yüzde 40’a yükselirken, borçlanma oranı yüzde 60’a geriledi. Özel sektörün kaynak yapısında bir iyileşme görülüyor. Kamu kuruluşlarında ise özkaynak oranı yüzde 69.3’e inerken, borçlanma oranı yüzde 30.7’ye yükseldi. Toplam borçlar/özkaynaklar dengesinde özkaynaklar aleyhine bozulma 2014 yılında durağanlaşmış bulunuyor. 2012 yılında 112 olan ve 2013’te ise 132.4’e kadar yükselen borçlar/özkaynaklar dengesi 2014 yılında da 132.4 olarak kaldı. Özel kuruluşlarda bu oran 2014 yılında 151.7’den 150.2’ye inerken, kamu kuruluşlarında 29.9’dan 44.2’ye yükseldi.
Toplam borçlar/özkaynak oranı 2014 yılında aynı kalarak yüzde 132.4 oranında kaldı. 2011 yılında ekonomideki hızlı büyüme ortamında yüzde 116 seviyesine yükselen, 2012 yılında ise ekonomideki yavaşlama ile yüzde 112 seviyesine inen toplam borçlar/özkaynak oranı 2013 yılında son dört yılın zirvesine yükselmişti.
2014 yılında ise ortaya çıkan yeni küresel mali koşullar ve yurt içinde kredi olanaklarındaki sıkılaştırma ile borçlanma oranındaki artış durdu. 2014 yılındaki karlılık artışı da özkaynak yaratma olanaklarını genişletti. Böylece 2014 yılında hem borçlanma geçmiş yıllara göre daha az kullanılmış hem de özkaynaklar yine geçmiş yıllara göre daha hızlı artırıldı.
KISA VADELİ BORÇLAR GERİLEDİ
İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun durağanlaşmasına rağmen halen yüksek olan borçlanma oranları borçların vade yapısını da önemli hale getiriyor. Bu itibarla değerlendirildiğinde kısa vadeli borçların toplam borçlar içindeki payı 2014 yılında da geriledi.
Aynı şekilde kısa vadeli borçların toplam borçlara oranı 20 yüzde 69 iken, 2014 yılında yüzde 60.7’ye kadar geriledi. Özel kuruluşlarda bu oran 2010 yılında yüzde 67.6 iken, 2014 yılında yüzde 61.77 oldu. İSO üyelerinde ise bu oran 2014 yılında yüzde 68.2’ye yükseldi.
