Intel, 2030 yılında atık sahalarına sıfır atık göndermek ve tedarikçileriyle işbirliği içerisinde üretim atık akışlarının %60’ından fazlasında döngüsel ekonomi stratejilerini uygulamayı planlıyor.
İSTANBUL – Şirketler, kaynak kullanımı ve atık yönetimini yeniden düşünmenin eyleme geçirilebilir bir yolu olarak hammadde çıkarma ya da işlemenin azalması, daha az nakliye ihtiyacı ve atık sahalarında bertarafın azalmasının sonucu olarak iklim açısından faydaları olan döngüsel ekonomi (diğer adıyla döngüsellik) uygulamalarını gitgide benimsemeye başladılar. Döngüsellik, ürünleri ve malzemeleri mümkün olduğunca uzun süre kullanımda tutmak amacıyla onları geri dönüştürme, onarma ve yenileme olarak tanımlanabilir. Aynı zamanda yeni bir ürünün tasarımını, en başından itibaren o ürünün uzun ömürlü olmasını sağlayacak şekilde yeniden düşünmekle de ilgilidir. Bu eylemler çöp sahalarına giden atıkları en düşük seviyeye indirmekte, emisyon ağırlıklı üretim döngülerinin sayısını azaltmakta ve doğal kaynaklar üzerindeki yükü hafifletmektedir.
2023 Döngüsellik Açığı Raporu, küresel ekonominin yalnızca %7,2 oranında döngüsel olduğunu ve ne yazık ki geriye büyük bir “Döngüsellik Açığı” bıraktığını ortaya koyuyor. Durum vahim olmakla birlikte, bu açık işletmeler için inanılmaz bir fırsat teşkil etmektedir. Döngüsel ekonominin bir parçası olmak, değer zinciri iklim eylemi hedeflerine anlamlı bir şekilde katkıda bulunmalarına ve aynı zamanda maliyet tasarrufu sağlayan kaynak ve atık yönetimi yoluyla kârlılıklarını artırmalarına olanak tanımaktadır.
Intel’in döngüsellik ve atık yönetimi yaklaşımı
Intel 2030 hedefleri ile uyumlu olarak, atık sahalarına sıfır atık göndermek ve tedarikçileriyle işbirliği içerisinde üretim atık akışlarının %60’ından fazlasında döngüsel ekonomi stratejilerini uygulamayı taahhüt ediyor. Döngüsel tedarik zinciri ilkelerini benimseyen Intel ve tedarikçileri, 2021 yılında yüksek değerli e-atıkların %1’inden daha azını atık sahalarına gönderdi. Elektronik cihazların kullanım ömrü boyunca ortaya çıkan sera gazı emisyonlarının dünya genelinde arttığı ve küresel ısınmayı daha da kötüleştirdiği göz önüne alındığında bunun önemli bir kilometre taşı olduğu anlaşılmaktadır. University of California’dan araştırmacılar 2014 ile 2020 yılları arasında bu kaynaktan gelen emisyonların %53 oranında arttığını tespit etmiştir. Bu nedenle cihazın kullanım ömrünün tüm aşamalarında bu rakamı azaltma çabaları kritik bir önem taşımaktadır.
Döngüsel Ekonomi ilkelerini uygulayan Intel, 2021 yılında 1 milyar dolardan fazla maliyet tasarrufu sağlarken, yaklaşık 100 milyon dolar gelir elde etti. Intel Tedarik Zinciri baş sorumlusu ve Başkan Vekili Keyvan Esferjani; “Dijital dünyamıza güç veren teknolojileri sunarken operasyonel ayak izimizi azaltmak büyük önem taşıyor. Intel’in döngüsel ekonomi uygulamaları tam bir kazan-kazan yaklaşımıdır. Hem çevre için oldukça yararlıdır, hem de işletme maliyetlerimizi azaltır. Intel olarak gösterdiğimiz çabalar işimize, müşterilerimize, paydaşlarımıza ve içinde faaliyet gösterdiğimiz topluluklara fayda sağlıyor.”
Uzun ömürlülük için yeniden tasarlama
Döngüsellik konusundaki çalışmalarıyla tanınan Ellen MacArthur Vakfı, kalıcı bir tasarım için üç temel unsur tanımlıyor:
- Elimine Etme: Intel, tüketici sonrası geri dönüştürülmüş (PCR) plastiği katma değerli bir şekilde nasıl yeniden kullanabileceğini düşünmeye başlayan Intel, bu çabaların sonucunda NUC mini PC’lerini %75’e varan oranda PCR plastik kullanarak tasarladı.
- Dolaşıma Sokma: Bir son ürünün daha sık ve daha uzun süre iyi durumda kullanılabilmesi için dayanıklılığa yönelik bir tasarım benimseyen Intel, NUC’leri kolay tamir ve yükseltme sağlayacak şekilde tasarlayarak kullanım ömürlerini uzattı. Intel ekibi 2021 yılında, ürün iadelerinin %50’sinden fazlasını geri kazanarak ya da yeniden kullanarak, bunları yedek stok olarak yeniden dolaşıma soktu ya da yeniden kullanım pazarlarında sattı. Bu, Intel’in tedarik zincirinin karbon ayak izini tahminen 500 metrik ton azaltmasına katkıda bulundu.
- İyileştirme: Intel, iyileştirme konusunda proaktif bir duruş sergiledi: 2021 yılında şirket içi tasarruf çalışmaları sayesinde 9,3 milyar galon su tasarrufu yaptı. Bu, iki yılda %114 oranında bir artışa karşılık gelmektedir.
İnovasyonu genişletmek için işbirliği yapma
Müşteriler daha fazla bilgi işlem gücü talep ettikçe, işletmelerin bu talebi karşılama çalışmalarını yatırım getirisi de sağlayan sürdürülebilir operasyonlarla dengelemesi gerekir. Bunu bir değer zinciri boyunca yapmak içinse inovasyonu besleyecek ortaklıklara ihtiyaç vardır. Intel, bu tür yüzlerce işbirliği yaptı ve yapmayı sürdürüyor. Bu hususta bilgisayar donanımlarının e-atıklarının azaltılması için Open Compute Project (OCP) ile yaptığı işbirliğinin sonucunda ulaşılan çözüm, OCP’nin sunucu tasarımı için belirli parçaların tüm platformdan bağımsız olarak çıkarılabildiği modüler bileşenler oluşturmaktı. Böylece sistemin ömrü uzadı ve sunucu elemanları yeniden kullanılabildiği için daha az e-atık üretildi.
Veri merkezi yapılarının ve operasyonlarının çevresel ayak izini azaltma konusunda Intel ile Submer arasında yapılan işbirliği ise başka bir inovatif ve sürdürülebilir çözümle sonuçlandı. Bu ortaklık sayesinde, bilgi teknolojileri ekipmanı tarafından üretilen ısı yeniden kullanıldı ve enerji tasarrufu sağlamanın ölçeklenebilir bir yöntemi geliştirildi.
Geri dönüşüm çabalarını en yüksek seviyeye çıkarmak için atıkları ayrıştırma
Atıkların yerinde ve akıllıca ayrıştırılması, geri dönüştürülmüş bir malzemenin döngüsel sisteme geri dönüşünü de hızlandırmaktadır. Örnek olarak, Intel’in yarı iletken üretiminde ortaya çıkan atık akışları arasında olan kullanılmış solventler ve sülfürik asit, şirket tarafından yeniden kullanılmak üzere ayrılır. Kullanılmış solvent atıklarının bileşenlerini ayrıştırarak bunları rafine edebilen atık tedarikçileri sayesinde, Intel bunları hammadde olarak yeniden kullanılmak üzere yeniden satabiliyor. Atıklarının değerli bileşenlerini ayırmak için atık tedarikçileriyle birlikte çalışmalar yürüten Intel, atıkları bertarafa göndermek yerine geri dönüşüm/geri kazanım seçenekleriyle binlerce metrik ton atığı başarıyla işledi. Kullanılmış sülfürik asit de Intel’in atık su arıtma sistemlerinde yeniden kullanılmak üzere teknik sınıf formuna dönüştürülüyor.
EMF, döngüsellik ile bazı üreticilerin yılda 630 milyar dolara kadar net malzeme maliyeti tasarrufu sağlayabileceğini öngörürken, çalışmalar daha yüksek kârlılık ile döngüsellik arasındaki bağlantının altını çizmektedir. Bununla birlikte, döngüselliğe verilen destek hâlâ çok düşüktür; yakın zamanda gerçekleştirilen sektörler arası bir araştırmada, 26.000’den fazla katılımcı şirketin sadece %26’sının döngüselliği benimsediği görülmüştür.
Atıkların en düşük seviyede tutulması ve sera gazı emisyonlarının mümkün olduğunca azaltılması amaçlanıyorsa, döngüsel bir modele geçiş çağrısına daha fazla işletmenin kulak vermesi gerekmektedir. Bu şekilde gezegenimizi gelecek yıllar için koruyabilir ve daha yeşil gelecekte işletmelerin gelişmesini sağlayabiliriz.
