Bir zamanlar sabit kur ve altın bazlı para sistemi yani Bretton Woods’un işleyişinden sorumlu olan IMF bir kez daha global sistem için göreve çağrılıyor. ŞANT MANUKYAN
Medyada gördüğümüz ve IMF’in de onayladığı haberlere göre 90’nın üzerinde ülke için kullanılmak üzere trilyon dolarlar söz konusu. Covid-19 ile moda olan “eğrinin yataylaşması” terimini finansal
olarak kullanmamız gerekirse şu anda IMF’in kapısında ciddi bir yığılma var ve bu “hastanenin”
kapasitesi ciddi anlamda aşılabilir demek. IMF bazı ülkeleri diğerlerine tercih mi edecek yoksa
herkesin yardımına mı koşacak? Koşacaksa kim kaynak yaratacak? Veya soruyu şu şekilde de
sorabiliriz: İtalya ve Ispanya’ya yardım etmekte ayak direyen , Yunanistan’a yardım etmeden
önce IMF şartı koşan Almanya elini cebine atacak mı? Veya İpek Yolu projesi için açtığı kredilerin
geri dönmeyeceğinden korkan ve ekonomik büyüklüğüne göre temsil hakkı daha düşük olan Çin
yardıma koşacak mı? Ancak ABD veya kreditör ülkelerden başka bir fon kaynağı daha söz konusu.
IMF’in orijinal görevinin bir mirası olarak kasasında yatan Altın… IMF’in sitesine gittiğimizde 23
Mart tarihi itibarı ile Fonun kasasında 90.5 milyon ons altın olduğunu görüyoruz. Geçtiğimiz 10
yıllar boyunca yatırımcılar Altının “barbarlık döneminden kalan” bir yatırım aracı olduğu ve
günümüzün finansal sisteminde bir önemi olmadığına yönelik görüşlerin bombardımanı altında
kaldı. Aslında bu görüş J. M. Keynes tarafından altının kendisi değil, altın standardı için
seslendirilen bir görüştü ve gerçekten de altın uzun süredir sistemin merkezinde değil. O halde bir
“yatırımcı” olmayan IMF önceki dönem yükümlülüklerinden dolayı kasasında tuttuğu altını
kullanmayacaksa neden tutuyor? Fon’un tüzüğüne baktığınızda altının IMF operasyonlarında ve
işlemlerinde kullanımının sınırlandırıldığını görüyoruz. Yani IMF altını swaplayamaz, kredi ve
teminat işlemlerinde kullanamaz. Bense sadece bu maddenin değiştirilmesi gerektiğini
düşünmekle kalmıyorum başta ABD,Çin ve Almanya gibi ülkelerin hem altın satışını onaylaması
hem de alıcı olarak öne çıkması gerektiğini düşünüyorum. Merkez bankaları bilançosunu
büyüttüğünde “para basılıyor” paniği yaşayan piyasaların işler kötüye gittiğinde “IMF SDR bassın”
demesi ciddi bir çelişki olduğu gibi şu anda SDR alan ülkenin dolar dışında diğer dört kurun birine
çevirmek isteyeceğini düşünmek de fazlası ile iyimserlik olur. Cari rezerv sisteminin sorunlu
olduğu bir kez daha net olarak görmüş olsak da öne atılan fikirlerden birisi olan altın standardına
dönüş söz konusu bile olamaz ve zaten bir çözüm de değil. Tartışmamız gereken “rezerv para”
kavramının kendisi ve kabul etmemiz gereken de milli bir merkez bankasının, yani Fed, kriz
dönemlerinde bir anda global bir merkez bankası olarak davranamayacağı.Bir değil de 5 para
biriminin, yani doların değil SDR’ın, rezerv para olması da uzun vadeli işleyecek bir fikir değil.
Belki de komplo teorileri ve Youtube fantezilerini bir kenara bırakarak Bancor konusunu yeniden
tartışmamız ve dünyayı rezerv para birimleri ile yerel sorunların bulaşıcılığından korumamız için
doğru zaman geldi.
