Gülle Fortune’a verdiği özel röportajda özellikle e-ihracat ve dijitalleşme konusunun altını çizerken, Türkiye’nin dış ticarette pozitif yöne evrilmeye, bunun için de katma değerli ihracata ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Yeni görevinizde üç ayı tamamladınız. Sizce Türkiye’nin ihracattaki şansı nedir?
Temmuz’un başından beri yaşanan kurdaki düşüş gösterdi ki bir ülkenin en büyük zenginliği, döviz kuru.. Ekonomik borçluluktan çıkamamak Türkiye’nin ihracatını yakından ilgilendiriyor. Bundan sonraki süreçte ihracatın etkisinin eskisinden daha fazla olduğu ve ihracata duyulan talebin daha çok olduğu bir döneme giriyoruz.
Firmaların belli bir olgunluk seviyesine gelmesi önemli. İnovasyonla beraber yüksek katma değerli ürünler yaparak dünyanın 10. büyük ekonomisi hedefine ve dünya ticaretinden yüzde 1.5 pay alma hedefine doğru hızla ilerliyoruz. İhracatın gözde olduğu bir dönemi yaşıyoruz. TİM olarak bunu sürekli kılmak üzere elimizden geleni yapacağız. Amacımız Türkiye’nin ihracat stratejisini güncellemek ve ülkeyi buna hazırlamak. Daha fazla Türk markasının kapasitesini artırmak, ihracata girmek isteyen firmalara mentorluk yapmak ve fuarlara ticari destek sağlamak en büyük hedefimiz.
Göreve geldiğinizde altını çizdiğiniz iki konu vardı. Biri katma değerli ihracat diğeri de dijital ve e- ticaret konusu. Bu konularla ilgili olarak gündeminizde neler var?
Baktığımızda iki ihracat yapma yolu var. Biri ucuz mal üretip tonajlı mal yapmak diğeri de daha nitelikli birim fiyatı yüksek teknolojik ürünler yaparak ihracatı artırmak. Son aylarda açıklanan kapasite kullanan oranlara baktığımızda daha fazla üretmek ve nitelikli ürünler satmak gerektiği öne çıkıyor. Kilo başı ihraç değerimizi yükseltecek işler yapmamız lazım. Sanayide 48 dolar, mobilya 25 dolar, tekstil 6 dolar seviyesinde. Değer zincirini yukarıya doğru taşımamız gerek. Ar-Ge, Ür-Ge’ye öncelik verip, inovatif ürünlerin daha fazla öne çıkması için çalışmalıyız. Kişilerle başlayan değişim endüstride devam ediyor. Tasarımın ve tasarımlı ürünlerin ihracatta yer alabileceğini söylüyoruz. Tasarımlı katma değerli ürünler yapmak lazım. Bugün dünya ticaretinden aldığımız pay yüzde 1.5. Dijital platform ise dünya ticaretinin geldiği son nokta. Yapılan e-ticaretin kayıt altına alınması ve firmaların bu konuda devletin de verdiği teşviklerden yararlanmasını sağlamak önemli. Bu platformlarda daha fazla Türk markasını tanıtmak ve satmak istiyoruz. Yemeksepeti, Trendyol gibi başarı hikayelerinin sayısını artırmak gerek. Türkiye’de bir Çinli alışveriş sitesinin Sevgililer Günü’nde 25 milyar dolar ciro yapması bize pazar hakkında fikir veriyor.
Katma değerli kilo fiyatı artırmış ürünler satmak ve e-ticareti geliştirmek en önemli hedeflerimiz arasında. Teknolojinin geldiği nokta da kişiye özel ürünlerin tasarımların teslim edildiği bir sürece doğru gidiyoruz.
Design Week Türkiye ve nerelere odaklanacaksınız?
Türkiye’de kullanıcıların ihtiyaçlarını gözeten, ihracatta ve ulusal pazarda ürüne katma değer ve rekabetçi üstünlük kazandıran iyi tasarımları ödüllendirmek amacıyla TURQUALITY® Programı dahilinde T.C Ticaret Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Endüstriyel Tasarımcılar Meslek Kuruluşu’nun (ETMK) işbirliği ile düzenlenen Design Turkey Endüstriyel Tasarım Ödülleri bizim için çok önemli. Bu alanda Türkiye’de tasarımla markalaşmanın yolunu açmayı hedefliyoruz. Tasarım haftasında tasarım kültürünün firmalara nasıl yerleştiğini, marka bilinirliğinin altını çiziyoruz. Gençlerin tasarıma ilgilerini artırmak istiyoruz. Kasım ayında gerçekleşecek etkinlikte tasarım ekonomik kalkınma ve gelişmenin ne kadar önemli bir parçası olarak görülüyor?” sorularına cevap aranacak. Tasarıma yapılan yatırımın, şirketlerin pazarlama stratejilerinde ne ölçüde rol oynadığı, ne kadar süreklilik arz ettiği ve iyi tasarımın markalara geri dönüşü ibi konulara ağırlık vereceğiz. Sanayicilerle tasarımcıları biraraya getireceğiz.
TL ile olan ihracat rakamları nedir?
2008 yılında ihracatımızın yüzde 48’i dolarla yapılıyormuş, 2018’de bu oran 40’a düşmüş. 2008’de TL ile olan ihracat 1.7’den 2018’de 8.7’ye çıkmış. Dünya ticaretinden aldığımız pay, yüzde 0.98-1 dolar seviyesinde. 2023 için1.5 hedefliyoruz. Dünyada da kriz var.. Bugün dünya ticaretinin 24 trilyon dolar olması gerekirken 17 trilyon seviyesinde. 2023’teki hedefimiz mal ihracatında rekor kırmak.
2019 ve 2023 hedeflerinde hizmet ihracatından hangi alanlara odaklandınız?
Ülkemizdeki mevcut transit rejiminde, transit ticaretin ihracat tarafı ihracat rakamlarına eklenmiyor. Transit ticaret oldukça önemli bir ticaret usulü ve önemi daha da artacak. İlk etapta, transit ticaret istatistiklerinin ayrıca toplanması ve düzenli aralıklarla duyurulması için bir çalışma başlatmak üzere Ticaret Bakanlığımız ile irtibat halindeyiz. Türkiye olarak mal ihracatımız kadar hizmet ihracatımız da ekonomimiz açısından son derece büyük öneme sahip. Başta petrol ve doğalgaz olmak üzere yüksek enerji ithalatımız sebebiyle mal ticaretinde kronik olarak açık veren bir ülkeyiz. Hizmet ticaretimiz ise mal ticaretindeki açığımızı kapatmamızda kritik bir görev üstleniyor. Başta turizm olmak üzere, taşımacılık ve müteahhitlik gibi güçlü olduğumuz sektörlerimiz sayesinde ciddi ölçüde ülkemize giren döviz girdisi sağlıyoruz. Rakamlarla ifade etmek gerekirse, geçtiğimiz yıl mal ticaretinden 58,9 milyar dolar dış ticaret açığı verirken, hizmet ticaretimizden ise net 19,9 milyar dolar fazla verdik. Bu dönemde hizmet ihracatımız 43,7 milyar dolar olurken, hizmet ithalatımız ise 23,7 milyar dolar oldu. Hizmet ihracatımızdaki en büyük kalem kuşkusuz ki turizm. 2016 yılında ülkemizde yaşanan gelişmelerden sonra toparlanma yaşayan turizm sektörümüz 2017 yılında ülkemize 22,5 milyar dolarlık gelir getirdi. İhracatta Rekorlar Yılı olarak ilan ettiğimiz 2018 yılında ise turizm gelirimizin 30 milyar doların üzerine çıkarak şimdiye kadarki en yüksek seviyeye ulaşmasını bekliyoruz. Turizm sektörümüz, başta İstanbul olmak üzere kongre turizmi ve sağlık turizmi açısından da önemli ilerlemeler kaydediyor. Gelecekte bu sektörümüzün gelişimi açısından çok önemli potansiyele sahibiz.
Turizmin ardından en büyük gelir kalemimiz olan taşımacılık sektöründe ise geçtiğimiz sene yapılan 15,1 milyar dolarlık ihracat ile 2014 yılından sonraki en yüksek seviyeye ulaşıldı. Taşımacılık sektörümüzde de bu sene ciddi bir ihracat artışı görüyoruz. İlk çeyrekte yaklaşık yüzde 27 artış gösteren sektör ihracatının yılsonunda 19 milyar dolara yaklaşarak rekor seviyeye ulaşacağını öngörüyoruz. Özellikle, İstanbul’a yapılacak yeni havalimanının ardından küresel arenada çok daha önemli bir merkez haline gelecek olmamız neticesinde taşımacılık sektörümüz çok daha yüksek ihracat geliri yakalayacak. İnsan taşımacılığının yanı sıra yük taşımacılığında da ciddi hedefleri olan Türkiye’nin geleceğinde lojistik sektörümüzün önemli bir yeri bulunuyor. 2023 yılında yakalamayı hedeflediğimiz 150 milyar dolarlık hizmet ihracatı gelirinin 50 milyar dolarlık kısmını taşımacılık sektörümüzün tek başına karşılayacağını öngörüyorum.
