ABD Başkanı Donald Trump’ın dünyayı ve piyasaları sarsan şok gümrük vergileri kararının üzerinden dört ay geçtikten sonra, revizyonları biraz olsun yatırımcıları rahatlattı.
Ancak dünyanın ortalama yüzde 15’i hala 1930’lardan beri en yüksek ABD gümrük vergileriyle karşı karşıya; bu oranlar bir yıl öncesine göre kabaca altı kat yüksek. Trump gümrük vergilerinin asgarisini yüzde 10 olarak belirlerken, ABD’yle ticaret fazlası olan ülkeler için yüzde 15 ya da üzeri bir düzenleme yaptı.
Dünya ekonomisi şimdiye kadar Trump’ın gümrük vergilerine ekonomistlerin beklentilerinden çok daha iyi dayandı. Gümrük vergilerinin yürürlüğe girmesinden önce ihracata hücum pek çok Asya ekonomisine katkıda bulunurken, ABD’li tüketicileri de fiyat artışlarından korudu.
Ancak bu tablo değişebilir.
Analistler, dünyanın geri kalanında ciddi bir talep şoku yaşanabileceğini belirtiyorlar. Bu durumda, gümrük vergilerinden dolayı ekonomilerde az çok bir yavaşlama olacağından merkez bankaları faiz indirimine gidebilecekler.
Trump’ın sosyal medya hesabı üzerinden yönelttiği tehditlerin ardından aylarca süren müzakereler, 2 Nisan’da yürürlüğe giren oranlarla aynı çizgide ya da daha düşük yeni oranlarla sonlandı. Bununla birlikte, İsviçre’den ithalata yüzde 39 ve bazı Kanada menşeli ürünlere yüzde 35 gibi cezalandırıcı oranlar da gündeme geldi.
Trump’ın yeni gümrük vergisi oranları üreticiler için bazı noktaları aydınlatsa da, hala çok fazla belirsizlik var. ABD Başkanı’nın gelecek haftalarda ilaç, yarı iletken, kritik madenler ve bazı önemli endüstriyel ürünler için yeni gümrük vergilerini gündeme getirmesi bekleniyor.
Öte yandan, Trump gümrük vergilerini jeopolitik anlaşmazlıklarda da silah olarak kullanıyor. Trump Brezilya’yi iç politikadaki tutumu nedeniyle tehdit ederken, Hindistan’a Rusya’yla olan bağları, Kanada’ya ise Filistin devletini tanıma planları nedeniyle gözdağı verdi.
Yeni gümrük vergileri planlandığı gibi yedi gün içinde yürürlüğe girerse ve AB, Japonya ve Güney Kore’yle otomotiv gümrük vergisi anlaşmalarında bir değişiklik olmazsa, Bloomberg Economics’in tahminlerine göre, ortalama ABD gümrük vergisi yüzde 13,3’ten yüzde 15,2’ye çıkacak; bu da Trump’ın göreve gelmesinden önceki yüzde 2,3’lük orana göre oldukça yüksek.
Analistler, bu oranların çok yüksek olduğunu, maliyetinin de hem Amerikalı şirketler hem de tüketiciler için ağır olacağını belirterek, Amerikalıların kaçınılmaz olarak daha az şey satın alacaklarına dikkat çekiyorlar.
Öte yandan, Çin’le olan müzakerelerde de net bir sonuca varılmış değil. ABD ve Çinli yetkililerin bu hafta Stockholm’de yaptıkları görüşmelerin ardından Trump’ın iki ülke arasındaki gümrük vergilerini dondurma süresini yeniden uzatması bekleniyor. Çinli bir yetkili, tarafların gümrük vergilerini şimdilik aynı seviyede tutma konusunda anlaştıklarını belirtti. Halihazırda Çin menşeli ürünlere yüzde 30 oranında gümrük vergisi uygulanıyor.