Türkiye’de yılda 18 milyon ton gıda israf oluyor, israfın Türkiye’ye yıllık maliyeti ise 414 milyar TL. Global Food Banking Network’ün Türkiye’deki tek temsilcisi TİDER Temel İhtiyaç Derneği, gıda bankacılığında dikkat çekiyor.
TİDER Yönetim Kurulu Başkanı Hande Tibuk yaptığı açıklamada, Ramazan ayında daha da yoğunlaşan gıda bankacılığı çalışmalarına ilişkin bilgi verdi: “Araştırmalara göre Türkiye’de her 7 kişiden biri, yoksulluk sınırında. Gıda bankaları; kendilerine bağışlanmış gıda, giysi, temizlik malzemesi ve yakacak ürünlerini toplayan, ayrıştıran, depolayan ve ihtiyaç sahiplerine dağıtan bir sivil toplum örgütlenmesi. Firmalar ve kişiler; ürünleri bu bankaya yatırır, ihtiyacı olanlar da bu ürünleri bankadan çeker” dedi.
Çalışmak isteyene de destek
Hande TİBUK, Türkiye’de gıda bankacılığının ağı olan TİDER aracılığıyla, Gıda Bankacılığı Kanunu kapsamında yapılan bağışların %100’ünün vergiden düşülebildiğine dikkat çekerek, ihtiyaç sahiplerinden çalışmak isteyenlerin iş bulmalarına destek olmak üzere geliştirdiği “DESTEK İK” projesi hakkında da bilgi verdi.
Sosyologlardan oluşan ekibinin de desteği ile gıda bankacılığından yararlanan kullanıcıların özgeçmişlerini oluşturmalarına ve hem genel başvurular yapmalarına hem de TİDER’in İK kurum havuzuna üye olan kurumlardaki açık pozisyonlar ile buluşturulmalarına destek olduklarını belirtti.
İsrafın dünyadaki maddi karşılığı 1 trilyon dolar
2021 yılı rakamlarına göre dünyada, 820 milyondan fazla insan açlık ve yoksulluk sınırında yaşıyor. Buna karşın dünya çapında üretilen gıdanın üçte biri israf oluyor. İsraf olan gıdanın yüzde 25’i kurtarılabilse, 820 milyon insanı doyuracak gıda kurtarılmış oluyor.
Bu israfın maddi karşılığı ise 1 trilyon dolar. Uzmanlara göre ise bu israf, sadece ekonomik kayba neden olmuyor. Gıda israfı aynı zamanda;
- Küresel gıda krizi,
- Açlık ve yoksulluk,
- Üretimde ve lojistikte yakıt kayıpları,
- İşlenen toprağın veriminin azalması,
- Elektrik ve su kaynaklarının boşa harcanması,
- İş gücünün kaybedilmesi,
- Sermaye kaybı gibi hayatın pek çok noktasında olumsuz etki yaratıyor.
Gıda İsrafını Nasıl Önleyebiliriz
“Dünyanın yoksulluk ve açlıktan kurtulması için bir şansı var: O da israfın önlenmesi. İsrafı ve yoksulluğu önlemenin en efektif yolu ise gıda bankacılığından geçiyor.” diyen Hande Tibuk, hızla artan gıda israfıyla birlikte, bu sorunun önüne nasıl geçilebileceği konusunun önem kazandığını, gıda israfını azaltmada, üretimden tedarik zincirinin her aşamasına, daha profesyonel önlemler geliştirilmesi gerektiğini ifade etti ve sorunun çözümünde bilinçli tüketicilerin yapabileceklerini şöyle sıraladı:
- İhtiyaçlarınızı belirleyin ve alışveriş listesi yapın
- Akıllı alışveriş yapın, listenize bağlı kalın
- Kısa sürede tüketecekseniz son kullanma tarihi yaklaşan ürünleri satın almaya dikkat edin
- Buzdolabınızı sık kontrol edin
- Tavsiye edilen tüketim tarihi (TETT) ile son tüketim tarihi (STT) arasındaki farka dikkat edin
- Gıdaları doğru muhafaza edin
- Uygun gıdaları dondurun
- Kompost yapın
- Sıfır atık yaklaşımını araştırın
- Atmayın, kalan yitecekleri değerlendirin
“Özellikle belediyeler bilgilendirilmeli”
Şubat ayında “Gıda Bankacılığı Zirvesi”ne 4. kez ev sahipliği yapan Temel İhtiyaç Derneği(TİDER), Beykoz Üniversitesi’nde gerçekleşen etkinlikte, ulusal ve uluslararası uzmanları bir araya getirmişti. 6 Şubat depremlerinin 1. yılında, başta “Afetlerde Gıda Bankacılığı ve Gıda İsrafı” olmak üzere “Gıda Güvenliği ve Gıdaya Adil Erişim”, “İsrafın Önlenmesi” ve “Yoksullukla Mücadele” gibi konuların tartışıldığı ve çözüm önerileri sunulan zirve ile ilgili TİDER Başkanı Hande Tibuk, dünyada 50’den fazla ülkede hayata geçirilen “gıda bankacılığı” konusunda, özellikle yerel yönetimler ve belediyelerin bilgilendirilmesinin önemine dikkat çekti. Tibuk, halen 38 ilde 70 destek market ile verdikleri hizmette, belediyeler ve kaymakamlıklar ile iş birliği yaptıklarını belirterek, yerel yönetimlerin bulundukları lokasyona hakimiyetleri ile daha fazla sayıda ihtiyaç sahibine, daha erişebilir olunacağının altını çizdi.
