“Fortune 500 Türkiye 2021” listesine bu yıl 79 yeni şirket giriş yaptı. Listedeki şirketler, 2021 yılı net satışlarının büyüklüklerine göre sıralanıyor. 2021 yılı finansal tablolarını baz alarak hazırladığımız Fortune 500 Türkiye listesinde, satış hacimlerine göre; Türkiye’nin önde gelen büyük şirketleri ve onların temel finansal göstergeleri bulunuyor.
ERSAN TAYLAN
Türkiye’nin devler ligini belirleyen “Fortune 500 Türkiye Araştırması’nın bu yıl 15’inci kez açıklıyoruz. CRIF Türkiye ile birlikte hazırlanan Fortune 500 Türkiye 2021 Araştırması, gerek iş dünyasında gerekse akademik çevrelerde referans olarak kabul ediliyor.
Türkiye’de imalat, ticaret, hizmet ve inşaat sektörlerini kapsayan ve daha ilk yılında referans bir çalışma olan Fortune 500 Türkiye Araştırması, 2021 yılı finansal tabloları baz alınarak hazırlandı. ABD’de yayımlanan ve dünyanın en itibarlı iş dergisi olan Fortune, 1955 yılından bu yana “Fortune 500” markasıyla dünyanın en büyük şirketlerini açıklıyor.
TEMEL İLKELER
Bu çalışmanın amacı, satış hacimlerine göre Türkiye’nin önde gelen büyük firmalarının belirlenmesi ve temel finansal göstergeleri ile birlikte sıralanması üzerine. Finansal kurumlar ve holdingler (üretim yapan holdingler hariç) çalışmanın kapsamına dahil edilmiyor. Çalışmada CRIF Türkiye veritabanının yanı sıra çok sayıda meslek kuruluşları, odalar, dernek ve birlik gibi kuruluşların bilgisine ve veri tabanına başvurulmak- ta, Borsa İstanbul’da işlem gören şirketlerin dışında kalan şirketlere direkt olarak ulaşılıyor.
Fortune 500 Türkiye Araştırması, bilgi paylaşımını kabul eden ve şeffaflığı, kurumsal yönetim ilkelerinden biri olarak benimseyen şirketlerin yer aldığı bir çalışma aynı zamanda. Araştırma, gönüllü katılım esasına dayandığı için, listede yer almak istemediğini yazılı olarak beyan eden şirketlere listede yer verilmiyor. Ana hissedarı olan şirketle tam konsolide olan şirkete listede yer verilmiyor. Bu durumda listeye sadece ana şirket dahil ediliyor. Bunun amacı, satış hacimlerinin iki kere listeye yansıtılmaması. Tam konsolidasyon nedeni ile listeye dahil edilemeyen şirketlerin listesi ayrıca açıklanıyor.
NASIL DEĞERLENDİRİLDİ?
Net satışlar: “Fortune 500 Türkiye” listesi şirketlerin 2021 yılı net satışlarının büyüklüğüne göre hazırlandı. Net satışlar, yıl içinde ana faaliyetlerle ilgili elde edilmiş hizmet ve diğer gelirleri de kapsıyor. Taahhüt işleri ile ilgili şirketlerin net satışları hesaplanırken şu yaklaşım benimsenmektedir: Net satışlar = Net satışlar (t)
+ [Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri (t) – Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri (t-1)]
Net satışlardaki değişim bir önceki yıla göre olan ar- tışın veya azalışın yüzdesini ifade eder. Faiz vergi öncesi kâr: Faiz vergi öncesi kâr (FVÖK), gelir tablosundaki vergi öncesi kâr (VÖK) rakamına o yıl ödenen toplam finansman giderlerinin eklenmesi sonucu bulunan rakamı ifade etmektedir. FVÖK değişimi, bir önceki yıla göre olan artışın veya azalışın yüzdesini gösterir. Her iki yıl FVÖK rakamı negatif ise veya önceki yıl negatif (zarar) cari yıl pozitif (kâr) ise değişim yüzdeleri hesaplanmıyor. İhracat: İhracat, Türkiye’de üretilip yurtdışına yapılan mal ve hizmet satışını ifade etmektedir. Ancak uluslararası faaliyet- leri olan ve finansal tablolarını konsolide bazlı üreten bazı şirketlerde ihracat, Türkiye dışında üretilip satılan mal ve hizmetlerin gelirini de kapsamaktadır. Bu durumda bağımsız denetçi raporundaki açıklama esas alınıyor.
Piyasa değeri: Piyasa değeri, şirketin bir hisse senedinin işlem günü itibari ile kapanış fiyatı ile ödenmiş sermaye tutarının çarpılması sonucunda bulunuyor. Piyasa değeri: Yılın son işlem günü itibari ile bir hissenin kapanış fiyatı x Ödenmiş sermaye Hisse başına kâr: Şirketin net dönem kârı/zararının ödenmiş sermaye tutarına bölünmesi ile bulunmaktadır. Bir diğer ifade ile, 1 TL nominal değerli hisse senedi başına elde edilmiş olan kâr/zarar rakamını göstermektedir.
Hisse başına kâr = Net dönem kârı-zararı / Ödenmiş sermaye Yatırımcı kârlılığı: Şirketin; ilgili yılda, yatırımcısına sağladığı temettü verimi ile sermaye kazancının toplamından oluşmaktadır. Temettü verimi, net temettü rakamının piyasa değerine bölünmesi ile, sermaye kazancı ise firmanın bir önceki
yıla göre piyasa değerinde oluşan değişimden hesaplanmaktadır. Temettü verimi ve sermaye kazancı hesaplanırken, yatırımcının menkul kıymeti bir önceki yılın kapanış fiyatı ile aldığı varsayılıyor.
YENİ ŞİRKETLER
Fortune 500 Türkiye 2021 Araştırması’na bu yıl 79 yeni şirket giriş yaptı. Yeni şirketlerden, Star Rafineri, 54 milyar TL net satış rakamıyla bu yılın listemizin 11. sırasında yer aldı.
Listemizin yeni şirketlerinden biri olan Socar Turkey Petrol ise 53 milyar TL net satış geliriyle 12. sırada bulunuyor.
Aytemiz Akaryakıt Dağıtım, 2021 yılında 11 milyar TL net satış rakamına ulaşarak listemize yeni giriş yapan firmalardan biri. Aytemiz, 56. sıradan listemize giriş yaptı. Aytemiz, müşteri memnuniyetini artırmak için adeta bir fintech gibi çalışıyor. Örneğin kendi yazılım ekipleriyle bireysel elektronik satış çözümü geliştirdi. Bu sayede Aytemiz müşterisi yakıtını aracından inmeden alabiliyor. 1963 yılında kurulduğundan bu yana faaliyetlerini aralıksız sürdüren ve 2009 yılında adını Aytemiz Akaryakıt Dağıtım A.Ş. olarak değiştiren şirketin yüzde 50 hissesi, 2015 yılında bir Doğan Holding iştiraki olan Doğan Enerji tarafından satın alınmıştı. Defacto Perakende Ticaret, 2021 yılında 7.6 milyar TL’lik net satışıyla listenin 78. sırasına yerleşti. DeFacto, müşteri beklentilerini karşılamak adına tüm süreçlerini yenilemenin meyvelerini topluyor. Şirket, etkili bir şekilde çalışan tedarik zinciri, ileri teknolojik altyapısı ve üretim yeteneği sayesinde rekabette arayı açıyor. Evet, doğru zamanda müşterinin ihtiyacını karşılamayabilmek şirketlerin en önemli gücü haline geliyor. Bu nedenle, Defacto örneğinde de olduğu gibi şirketler tüm üretim stratejisin artı hıza dayandırıyor.
Posco Assan TST Çelik Sanayi, listemizin 104. sırasında yer aldı. Şirketin, net satışları 5.5 milyar TL. Koçtaş Yapı Marketleri Ticaret, 2021 yılında, 2.8 milyar TL’lik net satışıyla listenin 204. sırasına yerleşti. Ev geliştirme perakendeciliğinin öncü şirketlerinden Koçtaş, perakende sektöründe çeyrek asrı geride bırakırken her kanaldan büyüme yolculuğuna hız kesmeden devam ediyor. Geçtiğimiz yıl ev geliştirme sektöründe en çok mağazası bulunan şirket konumuna da yükselen Koçtaş, Türkiye’de mağaza yaygınlığını artırırken dijital kanallarıyla da ürün ve hizmetlerini tüketicilerle buluşturuyor. Koçtaş’ın son yıllarda büyük bir ivme kazanan büyüme yolculuğunda mobil, web ve kiosktan oluşan dijital kanallarının etkisi hayli fazla. Bu kanalların satışlar içindeki payı yüzde 12’ye ulaştı. 2022 yılı sonunda ise yüzde 88 büyüme ile bu rakamı yüzde 13.4’e çıkarılması hedefleniyor. Mağaza ayağında ise 2022 yılını toplamda 366 adet mağaza ile tamamlanması hedefleniyor.
Mars Lojistik, 2021 yılındaki 2.8 milyar TL’lik net satışıyla, listenin 205. sırasında yer aldı. İpek Yem ve Gıda Sanayi, 2021 yılındaki 2.4 milyar TL’lik net satış geliriyle, listenin 239. sırasında yer aldı.
Listeye 264. sıradan giriş yapan Sun Tekstil Sanayi ve Ticaret, 2021 yılını 2.2 milyar TL net satış ile kapattı. 290. sıradan listeye giriş yapan, Baymina Enerji’nin 2021 yılı net satışı 2 milyar TL civarında. Şişecam Enerji, listeye 317. Sıradan giriş yaptı. Şirketin 2021 net satış rakamı, 1.8 milyar TL. Doruk Un Sanayi, 2021 yılında elde ettiği, 1.8 milyar TL net satışıyla, listenin 324. sırasında yer aldı. 419. sıradan listeye giriş yapan Ersan Alışveriş Hizmetleri ve Gıda Sanayi’nin 2021 yılı net satış rakamı 1.2 milyar TL. Erkunt Traktör, listeye 461. sıradan giriş yaptı. Erkunt Traktör’ün 2021 yılı net satış geliri 1.1 milyar TL. 475. sıradan listeye giriş yapan, Aztek Teknoloji’nin 2021 yılı net satış geliri 1 milyar TL. 496. sıradan listemize giriş yapan Cömertoğlu Otelcilik ve Ticaret’in 2021 yılı net satışı 1 milyar TL.
