ABD’de FED 2018 yılından beri ilk kez faiz artırımına giderek, 25 baz puanlık bir artışa imza attı. FED’in bu yıl içinde altı kez daha faiz artırımına gitmesi bekleniyor.
ABD’de fiyatlar son 40 yılın en hızlı artışına tanık olurken, Amerikan halkı da konut, gıda, benzin ve diğer günlük ihtiyaçları için daha fazla harcama yapmak zorunda kalacak. Hatta pek çok çalışanın ücretinde artış olsa da, enflasyon bu ücretlerdeki kazanımların büyük bir bölümünü siliyor.
FED’in faiz artırımı borçlanmayı daha da pahalı kılıyor. Bu son derece mütevazı 0,25’lik artışın ABD hükümet bonoları, mortgage ve diğer her türlü kredi üzerinde peş peşe etkileri olacak.
İşte FED’in faiz artırımlarının tüketimden iş dünyasına kadar geniş çaplı etkileri:
- Mortgage ve tüketici kredileri
Kredi faiz oranlarındaki artış mortage gibi hacimli krediler alan tüketicilerin ödeme yükünü artıracak. Bu da konut pazarının doğrudan etkileneceğini gösteriyor. Emlak genellikle insanların ekonomiyle ilgili hislerinin göstergesidir. Boston Federal Rezerv’den eski ekonomist Jeffrey Bergstrand, kısa vadeli faiz oranlarındaki artışın hem mortgage faiz oranlarını artıracağına hem de yatırımları daha pahalı kılacağına, bunun da ailelerin yeni ev ve yeni araba alımlarını olumsuz etkileyerek ekonomiyi yavaşlatacağına dikkat çekiyor.
- İş dünyasında ve istihdamda yavaşlama
Faiz artırımı sadece tüketici kredilerini etkilemeyecek. İş dünyasında da yatırım maliyeti artacak; bu durumda da işverenler yeni iş kurmak ya da büyütmek için kredi almadan önce iki defa düşünecek. Ukrayna savaşı ve Covid vakalarının artmasıyla Çin’in yeniden kısmi kapanması zaten ekonomi için olumsuz haberler. Faiz artırımlarının yeni işten çıkarmalara yol açması ve işsizlik oranlarını yukarı çekmesi bekleniyor.
- Borsalarda gerileme
Pandemi sırasında rekorlara imza atan borsa FED’in faiz artırımına gideceği endişesiyle son aylarda gerilemeye başlamıştı. Aşağıya doğru beklentiler büyük yatırımcıların portföylerinde fiyatlanmış olabilir. Bununla birlikte, bu negatif durum milyonlarca hane için daha kötü bir haber olabilir. Gallup’un araştırmasına göre, Amerikalıların yüzde 56’sı ya bireysel yatırım ya da fon, emeklilik hesapları gibi çeşitli şekillerde hisse alıyor. Özellikle de, yeni emekli olanlar için düşük hisse fiyatları daha az gelir anlamına geliyor.
- Enflasyonda yavaşlama
Yüksek faiz oranları konut, araba talebi ve diğer yatırımlarda yavaşlama anlamına geldiğinden, fiyatların da düşmesi bekleniyor.
Ancak analistler gıda ve enerji fiyatlarının talepten çok tedariğe bağlı olduğunu, tedariğin de dünyada yaşanan gelişmelerden etkilendiğini belirtiyorlar.
Ekonomistler faiz artırımın sonuçlarının görülebilmesinin birkaç yıl sürebileceğini belirtiyorlar. (Kaynak: washingtonpost.com)
