Türkiye, tüm dünya gibi Covid-19 nedeniyle mart ayının ikinci yarısından haziran ayı başına kadar zorunlu olan sektörlerin dışında tamamen evden çalışmak zorunda kaldı. Girişimciliği desteklemek ve toplumdaki genel davranışlar hakkında araştırma raporları hazırlamak amacıyla İstanbul Ticaret Odası’nın kurduğu Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM), pandemi sürecindeki iş hayatını masaya yatırdı.
BTM ve Big Cat Research işbirliğiyle “Pandemide Uzaktan Çalışmanın KOBİ’lere Etkisi” ve “Pandemide Uzaktan Çalışmanın Startup’lara Etkisi” isimli iki ayrı anket çalışması gerçekleştirdi. Anket İstanbul’da faaliyet gösteren 69 KOBİ ve BTM bünyesindeki 90 girişimci ile uzaktan erişim yöntemiyle yapıldı.
Anket KOBİ’lerin evden çalışmaya ayak uydurmakta zorlandığını gösterdi. Ankete katılan KOBİ’lerin yüzde 47’si yeni düzene uyum sağlayamadığını belirten, uyum sağlayanların oranı yüzde 36 oldu. Girişimcilerin yüzde 41’i ise yeni düzende kendini daha üretken hissettiğini ifade etti. Kendini üretken hissetmeyenlerin oranı da sadece yüzde 12 oldu.
KOBİ’lerin yüzde 78’i her gün 5 saatten fazla çalıştı
Yeni düzeni anlama ve firmalara katma değer sunma amacıyla gerçekleştirilen ankete katılan KOBİ’lerin yöneticilerinin yüzde 45’i kadın, yüzde 62’si evli, yüzde 42’si 30-40 yaş aralığında ve yüzde 61’i yüksek okul mezunu olduğunu belirtti. Araştırmaya bankacılık ve finans sektöründe çalışanların daha fazla ilgi gösterdiği gözlendi. Katılımcıların yüzde 69’u bulundukları sektörde 10 yıldan daha fazla süre çalıştıklarını dile getirdi.
Katılımcıların yüzde 78’i bu süreçte her gün 5 saatin üstünde evden çalıştıklarını beyan ederken bu süreçte işyeri ile iletişimde en fazla kullanılan yöntem ise e-posta oldu. Yüzde 64 oranında e-posta ile iletişim kurulurken, popüler video konferans programları ile kurulan iletişim yüzde 55 düzeyinde gerçekleşti. Telefon yüzde 41, mobil platform üzerindeki mesajlaşma programları ile iletişim yüzde 29 olarak gerçekleşti.
Toplantılar bir saatte bitti
Bu süreçte yapılan toplantıların yüzde 76’sı bir saat ve öncesinde bitirildi. KOBİ çalışanları toplantılar için yoğunluklu olarak Zoom ve Whatsapp uygulamalarını tercih etti.
Çalışanların yüzde 32’si evden çalışma ile kendini daha üretken hissettiğini söylerken, yine yüzde 32’si emin olamadığını söyledi. Kendini üretken hissetmeyenlerin oranı yüzde 22, kendini işe veremeyenlerin oranı ise yüzde 14 oldu. Çekimser kalanlar göz ardı edildiğinde, evden çalışma yöntemi KOBİ çalışanları için çok elverişli olmadı. Çalışanların yüzde 32’si ise toplantıların verimli ve sonuç odaklı geçtiğini söyledi.
KOBİ çalışanları bu süreçte sağlıklı beslendiklerini dile getirdi. İşe gidip gelmemenin hayatlarındaki en önemli ikinci olumlu değişiklik olduğunu belirten KOBİ’ler, evden çalışmanın en olumsuz etkisi olarak ise dikkat dağınıklığı nedeniyle işe odaklanamamayı gösterdiler. İkinci en büyük olumsuzluk olarak ise aynı işin normal çalışmaya göre daha fazla zaman alması gösterildi.
İş yükü değişmedi
KOBİ çalışanları halen belirlenen bazı günler dışında evden çalışmaya devam ettiklerini dile getirdiler. Bu süreçte işyerlerinde ise en fazla önlemi çalışanlar kendileri aldı. Servis araçlarının kullanımı yüzde 26 oranında gözden geçirilirken, yüzde 16 oranında çalışma ortamının hijyen standartlarına göre revize edildiği görüldü. Katılımcıların sadece yüzde 4’ü işyerlerinde Covid-19 hazırlık ekibinin kurulduğunu beyan etti. Çalışanların yüzde 71’i de işyeri arkadaşları ile temaslarını azalttıklarını dile getirdi. Çalışanların yüzde 46’sı yeni düzene adapte olamadığını, yüzde 36 ise adapte olduğunu belirtti. Kararsız kalanların oranı yüzde 18 oldu. Katılımcıların yüzde 26’sı iş yükünün arttığını, yüzde 29’u azaldığını söylerken, değişiklik olmadığını beyan edenlerin oranı yüzde 45 oldu.
Girişimcilerin adaptasyonu sorunsuz oldu
BTM bünyesindeki “Kamp, Ön Kuluçka, Kuluçka ve Post Kuluçka” girişimcileri ile yapılan anketten ise daha farklı sonuçlar ortaya çıktı. Katılımcılardan yüzde 24’ü kadın, yüzde 41’i 18-25 aralığında, yüzde 76’sı bekar ve yüzde 73’ü üniversite mezunu olduğunu dile getirdi. Girişimcilerin faaliyet alanlarının yüzde 41’inin internet ve teknoloji, yüzde 39’unun online pazar yeri ve platform olması uzaktan çalışma konusunda bir sıkıntı yaşanmamasının da en önemli göstergesi oldu. Girişimcilerin çoğu, KOBİ çalışanlarını aksine şubat ayının ortasından itibaren uzaktan çalışmaya başladıklarını beyan etti.
Girişimcilerin yüzde 40’ı ise her gün 5 saat ve üzeri çalıştıklarını dile getirdi. Girişimcilerin bu süreçte iletişim için ağırlıklı olarak video konferansı tercih etti. Toplantıların bir saatten az sürmesi oranı yüzde 78 oldu. Bu süreçte kendini üretken hissedenlerin oranı yüzde 41 olurken, üretken hissetmeyen ve kendini işe veremeyenlerin toplam oranı yüzde 26 olarak gerçekleşti. Bu süreçte en çok kullanılan iletişim aracı Zoom ve Whatsapp oldu.
Girişimciler de tıpkı KOBİ çalışanları gibi bu süreçte daha sağlıklı beslendiğini düşündüğünü belirtti ve işe gitmemekten mutlu olduklarını dile getirdi. Dikkatin sürekli dağılması gibi evde çalışmanın zorlukları girişimcileri de etkiledi. Girişimcilerin yüzde 53’ü dikkat dağıtan birçok etken olduğunu söylerken, yüzde 39’u aynı iş için daha fazla zaman harcadığını beyan etti.
Bu süreçte girişimcilerin yüzde 28’i yeni bir iş anlaşması imzaladı ve yüzde 42’si projeleri üzerinde daha çok çalışma olanağı buldu. Girişimcilerin yüzde 38’i pandemi sürecinde iş verimliliğinin de arttığını dile getirdi. Ayrıca ekip içinde iletişimde de artış yaşandı.
Girişimciler BTM’den memnun
BTM’deki hijyen ve temizlik standartlarının bu süreçte artmasını, salgının yayılmasını önleyici tedbirler alınmasını yeterli bulduklarını dile getiren girişimcilerin yüzde 84’ü BTM’yi pandemiye rağmen kullanmaya devam edeceğini dile getirdi.
Anket çalışmasını değerlendiren BTM Direktörü İbrahim Elbaşı, anketin Covid-19’un etkisi tamamen azalıncaya kadar işletmelerin uzaktan çalışmaya devam etmeye kararlı olduğunu gösterdiğini dile getirdi. Elbaşı, “Covid-19 evden çalışmayı dayatsa da, girişimcilerimiz yeni düzene çok çabuk adapte oldular. Dünyada ikinci bir Covid dalgası konuşulurken, Türkiye’de de evden çalışma yeniden gündeme gelebilir. Hali hazırda salgın ve benzeri çevresel belirsizlikler karşısında iyi bir sınav veren BTM ise her zamankinden daha hazır ve kuvvetli durumda. İhtimal dahilindeki bütün olumsuzluklara hazır bir vaziyette girişimcilerimize destek vermeyi sürdürüyoruz” dedi.
