Devalüasyon, sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açık veren ülkenin kendi parasının dış satın alım gücünün, devletçe alınan bir kararla düşürülmesidir. Başka bir anlatımla devalüasyon, bir devletin ulusal para biriminin diğer ülke para birimleri karşısında değer kaybettirilmesidir.
Devalüasyon devlet tarafından ülke ekonomisine yapılan dışardan yapılan bir müdehaledir. Devalüasyonun uıygulanmasının temel nedeni ekonomideki dış ticaretin açık veriyor olmasıdır.
Devalüasyon, para biriminin değerinin zorunlu olarak azaltılması ile ihracatın daha ucuza gelmesi ve ticaret rekabetinde daha avantajlı bir pozisyona gelinmesini sağlamaktır. Bununla birlikte, ithalat daha yüksek fiyatlı durum halini alır ve o ülkenin insanlarının ithal ürünlere olan talebinin azalması tahmin edilirken, yurt içi üreticinin ürünlerine olan talebin artması sağlanır.
Devalüasyon her ne kadar olumlu bir para politikası yöntemi gibi dursa da, negatif etkileri de bulunmaktadır. İthalatı daha pahalı hale getirmek yurt içindeki üretimi daha az efektif hale getirebilir ya da ihracatın daha ucuz hale gelmesi talebi çoğaltarak enflasyona sebebebiyet verebilir.
Bir ülke devalüasyon politikası izlerse
İthalat fiyatlarında yükselme meydana gelir. İthal girdilerin, fiyatı devalüasyon oranı kadar artar ve bunun sonucunda ithalat azalmaya başlar.
İhracat düşen fiyatlarla beraber daha avanatjlı bir hal alır. İhraç edilen ürünlerin birim fiyatının diğer para birimleri cinsinden ucuzlaması, dış piyasalarda rekabet gücünü yükseltir ve sonuç olarak ihracat daha avantajlı hale gelir.
Cari açık azalır; İthal girdiler yükselen maliyetlerle daha az talep görürken, ihracatın daha avantajlı bir hale gelmesiyle üretim seviyesi yükselir ve iç ve dış talebi karşılamaya yeterli düzeye geldiğinde cari açık düşmeye başlar.
Enflasyon yükselile geçer. Ülke ekonomisinin ithal girdilere olan bağımlılığı, yani temel ihtiyaç maddelerinin, yatırım ve ara mallarının toplam ithalat içindeki payı, ithalatın milli gelire oranı ve devalüasyon oranına bağlı olarak enflasyon artar.
Faizlerde yükseliş yaşanır. Devalüasyonun etkisiyle yükselen enflasyonun bastırılması amacıyla faiz oranları yükseltilir.
Ekonomi durağanlaşır. Faiz oranlarının yükselmesi ve yükselen kredi maliyetleri, ekonomik faaliyetlerde küçülmeye ve durgunluğa neden olur. Tüketim harcamaları ve yatırımlar azaltılır, yatırımcılar sermaye mallarının ithalatının pahalılaşması nedeniyle yeni yatırımlar yapmaktan uzak dururlar.
Bütçe açığı artar. Döviz kurlarındaki yükseliş sebebiyle zorunlu ithal girdilerin maliyetleri ve döviz cinsinden dış borçların geri ödeme maliyetleri artar bu yüzdende bütçe açığı büyümeye başlar.
Yakın tarihlerde devalüasyon yapan ülkeler
Kazakistan Merkez Bankası, 11 Şubat 2014’te tengeyi yüzde 20 devalüe etti.
Arjantin ocak 2015 tarihinde pezoyu yüzde 12,7 devalüe etti.
Azerbaycan Merkez Bankası Şubat 2015’te manatın değerini, avro karşısında yüzde 33,8, dolar karşısında ise değerini yüzde 33,9 indirdi.
Vietnam Merkez Bankası mayıs 2015’te efektif olmak üzere referans kurunu yüzde bir düşürerek dolar karşısında 21,673 donga düşürdü.
