Uzmanlar, yavaşlayan ekonomik aktivite ve düşük seyreden petrol fiyatlarının etkisiyle cari açıkta düşüşün devam etmesini bekliyor ancak 1 milyar dolara ulaşan dış borç faiz ödemelerinin negatif etkisine de dikkati çekiyorlar.
AA’nın haberin göre, Türkiye’de cari işlemler hesabı kasımda 986 milyon dolar fazla verdi. Kasım ayındaki bu performansı ile üst üste 4’üncü ay fazla veren ödemeler dengesi hesabında on iki aylık cari işlemler açığı ise 20 ayın en düşük seviyesi olan 33,9 milyar dolara indi.
“2019’da riskler aşağı yönlü”
Konu ile ilgili değerlendirmelerde bulunan AA Finans Analisti ve ekonomist Haluk Bürümcekçi, “Aralık ayı gümrük dış ticaret öncü verileri geçen yıla göre çok daha düşük dış açığa işaret ederek son on iki aylık cari açığın 28 milyar doların altına gerileyebileceğini düşündürmekte” dedi.
Bürümcekçi, petrol fiyatlarının son dönemdeki toparlanmaya rağmen halen 2018 yılı ortalaması olan 72 doların belirgin şekilde altında seyretmesinin cari açığı azaltıcı etkide olduğunu belirtti. Altın ticaretinde ise geçen yıl 8,5 milyar dolar net açık ile 2017 yılına göre 1,5 milyar dolar azalış kaydedildiğini ifade eden Bürümcekçi, şunları kaydetti:
“Ayrıca, üçüncü çeyrek milli gelir ve dördüncü çeyrek öncü verilerinden görüldüğü kadarı ile ekonomik aktivitenin sert bir yavaşlama içine girdiği gözlenmektedir. Bu gelişmenin, dış ticaret açığı üzerinde diğer unsurlardan daha güçlü etkide bulunacağını düşünmekteyiz.
AB pazarı ve genel olarak küresel çapta büyümenin 2018 yılı ilk yarısında güçlü seyretmesi ihracat açısından destekleyici olmuştu, bu bağlamda bu bölgelerden gelen yavaşlama sinyallerinin ne ölçüde ihracatı etkileyeceği takip edilecek. Aralık ayında ihracat artışının durması bu yönde bir sinyal olabilir. Buna karşılık, turizm gelirlerinin, turist sayısının artış eğilimini koruması ile toparlanma göstermeye devam edeceği beklenmelidir. Bu doğrultuda, 2019 yıl sonu tahminimizi 22 milyar dolar açık olarak belirlerken, risklerin aşağı yönde devam ettiğini belirtmeliyiz”
“Dış borç faiz ödemeleri 1 milyar dolara ulaştı”
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı ise şunları ifade etti: “Aralık ayına ilişkin ilk tahminlerimiz, cari dengenin aylık 1,4 milyar dolar seviyesinde sınırlı açık vereceği dolayısıyla yıllık açıktaki gerilemenin devam ederek 33,9 milyar dolar seviyesinden 27,5 milyar dolar civarına inebileceği yönünde. Hem kur hem de talep gelişmelerine ek olarak, ihracatı destekleyici yeni program anlayışı, ılımlı enerji fiyatları ve baz etkisi doğrultusunda, yıllık cari açıktaki düşüşün özellikle bu yılın ilk yarısında hızla devam edeceğini ve yılı 19 milyar dolar civarında tamamlayabileceğini tahmin ediyoruz”
Kasım ayı cari fazlasını destekleyen gelişmelerde, dış açıktaki sert düşüşe ek olarak, bavul ticareti ve navlun gelirlerinde iyileşme, güçlü turizm gelirleri ve doğrudan yatırımlarla ilgili kar transferlerinin azalışta olması gibi unsurların etkili olduğunu ifade eden Tokalı, diğer taraftan, yükselen faizler nedeniyle artmaya devam eden ve 1 milyar dolar seviyesine ulaşan dış borç faiz ödemeleri ile portföy yatırımlarına ait giderlerin, cari açıktaki düşüşü sınırlandıran unsurlar olarak kaldığını söyledi.
Tokalı, halen düşük seviyelerde bulunan petrol fiyatları ve ekonomideki yavaşlama sinyallerinin, cari dengedeki iyileşmenin devam edeceğini gösterdiğini bildirerek, “Finansman tarafında da, Fed’in sıkılaştırıcı politikalarında yavaşlama, gelişen ülke piyasalarına sermaye girişini destekleyebilecek olması dolayısıyla olumlu olarak yorumlanabilecek olmasına karşılık, ticaret savaşlarının ne şekilde ilerleyeceği temkinlilik noktası olarak beliriyor” ifadelerini kullandı.
“Açık, 2. yarıdan itibaren yükselecektir”
İntegral Yatırım Araştırma Uzmanı Seda Yalcinkaya Özer de cari işlemler dengesinde yıllık olarak gerilemenin devam etmesini beklediklerini belirterek, 2018 yılında cari işlemler açığının 27- 28 milyar dolar civarında olabileceğini söyledi.
Cari işlemler dengesinde ithalattaki daralmanın en önemli gösterge olduğunu bildiren Özer şunları kaydetti: “Bununla birlikte altın ithalatındaki daralma da cari işlemler dengesine olumlu yansıdı. 2017 yılı kasım ayında altın ithalatı 16,2 milyar dolar seviyesinde iken 2018 yılı kasım ayında 12,8 milyar dolara geriledi. Bunun net bir şekilde olumlu etkisini cari işlemler dengesinde görüyoruz”
Özer, şu anda ekonomik koşullar daralmayı gösterdiği ve talep koşulları azaldığı için cari işlemler dengesinde iyileşmenin sürdüğüne işaret ederek, yıllık cari açığın ilk yarıda düşüşünü sürdürmesini, ikinci yarıdan itibaren ise yeniden yükselmesini beklediklerini dile getirdi.
