Dünyanın tahıl ambarı iki ülkenin savaşı buğday fiyatlarını 445 dolarla rekora taşıdı. Korumacılık refleksiyle bazı ülkeler de buğday ihracatını yasaklıyor. Taban Gıda CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu’na göre, Ukrayna hasat gerçekleştiremezse dünyayı kötü bir senaryo bekliyor. HAMIDE HANGÜL
Rusya-Ukrayna savaşıyla yaşanan tahılda tedarik gerilimine fiyatların nereye gideceği de eklendi. Emtia borsalarında şimdiden 445 dolarlara tırmandı. Dünyanın en büyük buğday ihracatçısı Rusya, yılda yaklaşık 35 milyon ton ihracat yapıyor. Ukrayna ise 20-25 milyon ton. Tahıl ambarı iki ülkenin savaşı karşısında, arz güvenliğini sağlama almak isteyen ülkeler “korumacılık” refleksiyle buğday ihracatında art arda yasaklamaya gidiyor. Mısır, Kazakistan, Kosova, Cezayir ve Hindistan buğday ihracatını geçici durduran ülkelerden. Sert kararlarının ardındaki en önemli neden tedarik krizi. Savaş nedeniyle milyonlarca ton tahıl limanlarda bekliyor. Çünkü tahıl koridorunda yaşanan güvenlik endişeleri, buğdayı limanlara hapsediyor.
TÜRKİYE KRİTİK ÖNEME SAHİP
Rusya ve Ukrayna’dan ihraç edilen buğdayın güvenli şekilde dünyaya dağıtılması için müzakereler sürerken, Karadeniz’de oluşturulacak güvenli transit tahıl koridoru için Türkiye’de devrede. Dünyada 200 milyon ton buğday ticaretinin yüzde 1’ini gerçekleştiren Taban Gıda’nın CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu’na göre, Türkiye, iki ülke tahılının uluslararası pazarlara ulaşmasını sağlayan transit ticaret ağında kritik öneme sahip. Türkiye’nin bu açıdan ilerleyen dönemde önemli bir noktaya taşınacağına işaret eden Hacıhaliloğlu, şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Ukrayna’yla yapılacak çalışmalar eğer Rusya kontrolünde olursa, bu ticarete dünya izin vermeyecektir. Yok eğer ticaret Rusya kontrolünde olmazsa, buna Rusya’nın izin vermeyeceği düşüncesindeyim.”
BUĞDAY TEDARİKİNE YATIRIM
Bu yıl geçmiş yıllara göre ciddi yağış alan Türkiye’de ise rekolte beklentisi yüksek. Resmi rakamlara göre beklenti 19,5 milyon ton. Sektörün tahmini ise 17 milyon ton. Sektörün önemli oyuncularından Taban Gıda yatırımlarını hızlandırdı. Çatı şirketi Vivalon bünyesinde toplam 25 milyon dolar yatırımla 3 kuru yük gemisi alarak kendi filosunu kurdu. Hacıhaliloğlu, Samsun’da silo yatırımının da planları arasında olduğunu söylüyor.
AFRİKA’DA GÜÇLÜ KONUMDAYIZ
Taban Gıda’nın bir diğer hedefi, iç piyasada yem hammaddeleri pazarında da yer edinmek. Yurt dışında ise Batı Afrika pazarında oldukça güçlü bir konuma geldiklerine işaret eden Hacıhaliloğlu, “Bu yıl Avrupa pazarında büyümek ve Asya pazarında daha güçlü yer edinmek hedefindeyiz” diyor. Mardin’de buğday hasadına katılan Hasan Hacıhaliloğlu, Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) alımlarını da değerlendirdi. “Buğday alım fiyatını 6.500 TL’nin altında beklemiyorduk” diyen Hacıhaliloğlu, “Bu yıl TMO, primle birlikte 7.050 TL alım fiyatı açıkladı ki bu rakam sektöre can suyu oldu. 1.000 TL’lik desteğin sonbaharda verileceğini göz önüne alınırsa, dolar bazında verilmiş en yüksek alım fiyatıyla karşılaştık. Buğdayda dünya ortalaması olan 420 doları yakaladık” sözleriyle değerlendiriyor.
Türkiye’de buğday ve mısır bulunabilirlik sorunu olmadığını, ancak iç nakliyenin son bir yılda 130 TL’den 500 TL’ye çıktığına işaret eden Hacıhaliloğlu’na göre, Türkiye her yıl yaklaşık 10 milyon ton buğday ithal ediyor. Bu rakamın yaklaşık 2,5 milyon tonu iç piyasada tüketiliyor.
Hacıhaliloğlu’na göre, Ukrayna dünya buğday ticaretinde önemli bir yere sahip. “Yıllık yaklaşık 20 milyon ton buğday, 10 milyon ton mısır ihraç ediyor” diyen Hacıhaliloğlu, ülkenin rolünü şu sözlerle özetliyor: “Ukrayna’da buğday ekim alanlarında yüzde 30’luk bir kayıptan söz ediliyor. Mısır tarafında ise ekim oranı yüzde 50’de kaldı. Hasata bir ay kala Ukrayna hasatı gerçekleştiremezse dünyayı çok daha kötü bir senaryo bekliyor.”
