Pandemi döneminde yabancı satış yaparak borsadaki payını hızla minimize etti. Peki, tekrar ne zaman alıma dönerler?
Zeynep Aktaş
2020’NIN ILK YARISINDA yabancı yatırımcı Borsa İstanbul’da ciddi satışlarda bulundu. Borsadaki yabancı payı 16 yıl sonra ilk defa yüzde 51,71’e geriledi. 2007 yılında ise yüzde 72 ile en yüksek seviyesini görmüştü. Satışların devamı halinde paylarındaki gerileme de sürecek. Veriler yılın ilk beş ayında 4,2 milyar dolarlık satış gerçekleştirdiklerini söylüyor. Geçen süreçte zaman zaman durulmalar kısa süreli alımlara dönmeler olsa da istikrarlı şekilde satışlar devam etti. Kriz dönemlerindeki likiditeye dönme eğilimi yabancıların satış yapmalarında en belirleyici faktör. Güçlü satışlarla birlikte 22 Ocak günü borsada yüzde 65,79 olan yabancı payı 24 Haziran günü yüzde 51,71 oldu. Yerli kurumların satışları karşılaması ise endeksin toparlanmasında belirleyici bir faktör oldu. Veriler de bunu teyit eder nitelikte. Yabancı payının yıl içindeki en yüksek seviyesini gördüğü 22 Ocak günü endeks 124.537’yi test ederken 17 Mart’ta 81.936 ile dipteydi. Bu süreçte yabancılar satış ağırlıklı işlemlerde bulunurken 17 Marttan sonra da satışlarına devam ettiler. Ancak buna rağmen endeks yukarı eğimini korudu ve 25 Haziran günü kapanışını 114.139’dan tamamladı. Aynı zaman diliminde faizlerdeki düşüşün sürmesi kurumsal yatırımcı kadar bireysel yatırımcının da borsaya yönelmesini desteklerken endeksin çıkışında önemli bir faktör oldu.
Küresel risk henüz geride kalmış değil. Bu çerçevede IMF, küresel büyüme tahminini düşürdü. Pandemi nedeniyle 2020 yılında genel ekonominin yüzde 3 küçüleceğini öngörürken bu rakamı yüzde 4,9’a çekti. Aynı şekilde 2021 yılı için de büyüme beklentisini yüzde 5,8’den yüzde 5,4’e düşürdü.
Şimdilerde portföylerde daha fazla korumacı yaklaşımlarının ağır bastığı bir dönemden geçiyoruz. Bununla birlikte küçük ve zayıf firmalara yörelimde belli bir artış da dikkat çekiyor. Piyasa değeri düşük olan şirketlere atak yabancı fonların da yöneldiği gözlenmekte. Ancak bunların ağırlıklı hedge fonlar olduğunu unutmamak gerekiyor. Hızlı girişlerle kısa dönemde küçük hisselerdeki sert çıkışlar birçok kişinin dikkatini çekerken ilgiyi de artırıyor. İlk defa borsaya geldiğini söyleyen Ekrem Çalışkan, küçük hisselerdeki yüksek değer artışlarının ilgisini çektiğini, söylüyor. Ancak spekülatif yönü ağır basan bu tür hisselerdeki sert çıkışlardan bireysel yatırımcıların mağdur olma ihtimali hiç de düşük değil. Yüksek fiyatlarla alınan küçük ve zayıf hisseler aynı hızla gerilerken çıkılamaması halinde aynı fiyata gelmesi için uzun bir zaman dilimini beklemek gerekebilecektir.
Türkiye borsasında paylarını azaltan yabancıların paylarını tekrar ne zaman artıracaklarını kuşkusuz ekonomideki seyir belirleyecek. Küresel bazda bol likidite dönemindeyiz. Merkez bankaları pandeminin ekonomilerde yarattığı daralmanın etkisini azaltmak için piyasaya bol miktarda likidite veriyor. Bu paranın bir kısmının tekrar Türkiye’ye dönmesi kaçınılmaz olacaktır. Ülke ekonomisindeki toparlanmanın hızlı sağlanabilmesi ise yabancı sermayenin dönüş hızını ve miktarını olumlu yönde etkileyecektir.
