Beta katsayısı ve yatırım

Borsa yatırımcılarının temel gayesi endeksin üzerinde bir getiri yakalayabilmektir. Betası yüksek hisseler endeksin üzerinde getiri vadederken betası düşükler daha düşük riskle daha az getiri potansiyeli öneriyor. Peki, siz hangisini tercih ediyorsunuz?

ZEYNEP AKTAŞ

Yatırım stilleri kendi arasında farklılık gösterse de hepsinin amacı aynıdır: Endeksin ortalama getirisinin üzerinde bir getiri elde edebilmek. Beta katsayısını nazara alarak yatırımda bulunmak isteyenler de endeks üzeri getiri hedefliyor.

Beta katsayısına bakarak yatırımcının alacağı riski kendisinin belirlemesi mümkün. Bir hissenin beta katsayısı aynı zamanda hisse senedinin pazar riskini gösterdiğinden hissenin endekse karşı duyarlılığı hakkında bilgi verecektir. Bu noktada referansımız ise BIST 100 Endeksi olacaktır. Eğer bir hissenin beta katsayısı 1 ise hissenin hareketi endekse paralel olduğu anlamına gelir ki böylesi bir durumda hissenin ortalama riske sahip olduğundan bahsedilecektir. Beta katsayısı 1’den küçükse endeksten daha yavaş hareket ettiği anlaşılacak ve bu halde de az risk söz konusu olacaktır. Diğer taraftan katsayı 1’den büyükse o taktirde yüksek volatilite gündeme gelir ki bu da yüksek risk içerecektir. Daha açık bir ifade ile eğer hissenin betası 1 ise, BIST 100 Endeksi’nin yüzde 10 arttığı bir dönemde o hissenin de benzer harekette bulunması beklenir. Aynı süre içinde betası düşük hisselere yapılacak yatırımda bu hissenin yüzde 10’un altında çıkış ya da düşüş sergilemesi beklenmeli. Öte yandan beta katsayısı yüksek hisse ise bu süre zarfında yüzde 10’un üzerinde iniş ya da çıkış gerçekleştirmesi gündeme gelecektir. 

Düşük beta değerine sahip hisse senetleri, aynı zamanda savunma hisse senetleri olarak da adlandırılır. Çünkü yatırımcılar piyasa düşüş eğilimindeyken veya özellikle değişken olduğunda bunları elinde tutmayı sever. Piyasa istikrarlı bir şekilde yükselirken yüksek betalı hisse senetleri lehte olma eğilimindedir ve yatırımcılar getirileri en üst düzeye çıkarmak için daha fazla risk almaktan mutlu olurlar. Beta katsayısına göre yatırımda, yatırımcı aktif olabileceği gibi pasif yaklaşımda bulunması da mümkün.

Düşük beta yatırımcıları genellikle pasif yatırımcılardır. Yatırım yapmak için “Onları yenemezseniz, onlara katılın” yaklaşımını kullanmayı tercih ederler. Piyasaların, tarihsel olarak olduğu gibi, yatırım ömürleri boyunca yükselmelerini bekledikleri için, sadece seçtikleri endekse uyan hisseleri kabul ederler. Düşük beta yatırımcıları bize, yaşlandıkça yatırım risk toleransımızı azaltmamız gerektiğini hatırlatır, böylece emekli olmadan önceki 5 yıl boyunca hisse senedinde güvenli limanlar tercih edilir. Betası yüksek hisseleri ise olası bir riski bertaraf edebilecek zamana sahip olan genç yatırımcılar tercih edebilmektedir. Tüm bunlardan ayrı olarak uzmanlar ise yükseliş trendinin beklendiği dönemlerde betası yüksek hisseleri, düşüş dönemlerindeyse betası düşük hisseleri önermekte.