Dünyada seyahat edenleri zor bir yıl bekliyor. Küresel seyahat hareketliliğini izleyen yıllık Henley Pasaport Endeksi’ne göre, son 16 yılın en zorlu pasaportları, seyahat konusunda katı kurallarıyla gündemden inmeyecek.
ŞULE LALELI
Henley pasaport endeksi(HPI), vatandaşların seyahat özgürlüğüne göre ülkelerin dünya sıralaması. Endeks, pasaport sahiplerinin vizesiz seyahat edebile- cekleri ülke sayısına göre dünyadaki 199 pasaportun bir sıralamasını sunuyor. Sıralama, Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile beraber küresel veritabanlarından derlenen resmi verilere dayanarak oluşturuluyor.
Buna göre; Kuzey’deki “yüksek rütbeli pasaportlara” sahip ülkeler, COVID-19 ile beraber seyahat kısıtlamalarını, Güney’deki “düşük rütbeli pasaportlara” sahip ve görmeden sınırlarını gevşeten ülkelere kıyasla daha katı uyguluyor.
Japonya ve Singapur… Bu iki ülkenin de neredeyse tüm yabancı uyrukluların ülkelerine girmesini engelleyen son derece katı COVID giriş kuralları var. Ancak yine de 192 ülke ve bölgeye vizesiz giriş yapabiliyorlar. Savaşın parçaladığı Afganistan ise sıralamanın en altında yer alıyor. Afganlar vizesiz sadece 26 ülkeye seyahat edebiliyor.
Dünya çapında en fazla erişime sahip ülkeler, Doğu Asya, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da yer alırken, ise sıralamanın en altında yer alıyor. Afganlar vizesiz sadece 26 ülkeye seyahat edebiliyor.
Dünya çapında en fazla erişime sahip ülkeler, Doğu Asya, Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’da yer alırken, Güney’deki ülkelerden aşılanmış gezginler uzak tutuluyor.
Güney Kore ile ikinci sırada yer alan Almanya, şu anda 100 ülkenin sınırlarına girmesini yasaklıyor. Bu arada, endeksin alt sıralarında 97. sırada Mısır yer alıyor. Mısır’ın gelen ziyaretçiler için herhangi bir seyahat kısıtlaması yok. Mısırlılar ise sadece 51 yabancı destinasyonu ziyaret edebiliyorlar. Kenya 77. sırada yer alıyor. Ayrıca seyahat yasağı da yok. Kenya pasaportu sahipleri sadece 72 ülke ve bölgeyi ziyaret edebiliyor.
AŞI PARADOKSU
Pek çok uzman, zengin ülkeler tarafından uygulanan seyahat kısıtlamalarının her zaman hedef ülkenin aşılama veya enfeksiyon oranları ile tutarlı bir şekilde ilişkili olmadığını fark ediyor. Örneğin, Birleşik Krallık, seyahat kısıtlamalarını yalnızca ABD, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Kore veya bir AB ülkesi de dahil olmak üzere belirli bir grup ülkede verildiğinde onaylanmış aşı listesindeki aşıları tanıyacak şekilde güncelledi.
BM Üniversitesi Karşılaştırmalı Bölgesel Entegrasyon Çalışmaları Enstitüsü’nden Prof. Mehari Taddele, COVID-19 seyahat kısıtlamalarının sadece “Kuzey tarafından Güney’den hareketliliği engellemek için kullanılan göç sınırlama araçlarının araç kutusuna yapılan yeni eklemeler” olduğunu söylüyor.
Kâr amacı gütmeyen politika araştırma kuruluşu International Security Program Kıdemli Üyesi Erol Yayboke ise insanlığın küresel hareketliliği üzerinde kalıcı bir etki öngörüyor. “Hayatta kalmak için hareket etme yönünde artan baskı, hem virüsün kendisinin devam etmesi hem de göç üzerindeki artan kontrolün bazı liderlerin vazgeçmesi zor olacağı için, oyalanması muhtemel olan pandemi ile ilgili hareket engelleriyle karşılanacak” diyor.
Küresel seyahatin bir başka endişe verici yönü de aşı ayrımcılığı. İsviçre sağlık danışmanı SIP Medical Aile Ofisi’nden Kevin Bürchler, “Sağlığınız veya aşı durumunuz bazen ek pasaportlarla birlikteΩ artık küresel erişim haklarınız için birincil pasaportunuzdan daha önemli olabilir” diyor.