Küresel şirketler, üçüncü çeyrek bilançoları öncesinde ABD’nin gümrük vergilerinden kaynaklanan maliyetlerin 35 milyar doları aştığını bildirdi, ancak birçok şirket yeni ticaret anlaşmaları sayesinde Başkan Donald Trump’ın vergilerinden doğan etkilerin azalmasıyla ilk tahminlerini aşağı yönlü revize etti.
Trump’ın yürüttüğü ticaret savaşı, ABD gümrük vergilerini 1930’lardan bu yana görülen en yüksek seviyelere çıkardı. Trump vergiler konusunda yeni tehditlerde bulunuyor olsa da birçok şirketi felç eden belirsizlik, yeni ticaret anlaşmalarıyla büyük ölçüde ortadan kalkıyor.
Reuters’ın 16 Temmuz–30 Eylül tarihleri arasında yüzlerce şirket açıklaması, düzenleyici belge ve bilanço toplantısını inceleyerek yaptığı analize göre, şirketler 2025 yılı için toplam 21 ila 22,9 milyar dolar, 2026 yılı için ise yaklaşık 15 milyar dolarlık bir finansal etki bekliyor.
Toplam maliyet 35 milyar doları aşarak, Trump’ın nisan ayında ilan ettiği “Kurtuluş Günü” vergilerinin ardından mayıs ayında hesaplanan 34 milyar dolarlık seviyeyi geride bıraktı. Ancak bu artış eğilimi yanıltıcı olabilir. Zira yükselişin büyük bölümü Toyota’nın 9,5 milyar dolarlık tahmininden kaynaklanıyor. Diğer birçok şirket, Trump’ın Avrupa Birliği ve Japonya ile daha düşük oranlı ticaret anlaşmalarına varmasının ardından, önceki en kötü senaryo tahminlerini düşürdü.
Reuters’ın incelediği veriler, yıllık ve kısmi dönem tahminlerinin çakıştığı yaklaşık 60 şirketten oluşan iki grubu kapsıyor.
Fransız içki üreticileri Remy Cointreau ve Pernod Ricard, AB anlaşmasının ardından vergilerden kaynaklanan zarar tahminlerini düşürdü. Sony de ağustos ayında benzer bir revizyon yaptı. Trump ayrıca bazı istisnalar getirdi; örneğin Brezilya’nın ihracatının yalnızca üçte biri yüzde 50’lik tarifelere tabi olacak.
“Tarifeler giderek daha net hale geliyor. Bunları iş planlarımızın bir değişkeni olarak görmeli ve buna hazırlıklı olmalıyız” diyen Stellantis CEO’su Antonio Filosa, Reuters’a verdiği röportajda ABD’de dört yıla yayılacak 13 milyar dolarlık üretim yatırımının ayrıntılarını paylaştı. Stellantis temmuz ayında bu yıl için 1,5 milyar euroluk bir olumsuz etki öngörmüştü.
Uluslararası Ticaret Odası Genel Sekreter Yardımcısı Andrew Wilson, “Bazı ikili ticaret anlaşmalarıyla bir tür denge noktasına ulaşıldığı hissi var,” diyerek ekledi: “Ancak karmaşıklık ve belirsizlik büyük ölçüde devam edecek.”
Trump, bu ayın başlarında Çin’e yönelik ek yüzde 100 gümrük vergileri getirme fikrini gündeme getirdi. Ancak geçtiğimiz cuma günü, önerilen bu tarifelerin sürdürülebilir olmadığını söyledi ve iki ülke arasındaki son ticaret gerginliklerinden Pekin’i sorumlu tuttu.
En çok etkilenen şirketler
Financial Markets Infrastructure and Data (LSEG) verilerine göre, S&P 500 şirketlerinin temmuz-eylül döneminde kâr artış oranı yüzde 9,3’e düşecek; bu oran ikinci çeyrekte yüzde 13,8’di. Bu düşüşün büyük bölümü, yapay zekâ yatırımlarının öncülük ettiği ABD bilişim sektöründeki gelişmelere bağlı. Avrupa’da Stoxx 600 endeksinin büyüme oranı ise önceki çeyrekteki yüzde 4’ten yüzde 0,5’e gerileyecek.
Zararın en yoğun hissedildiği alan, ticaret anlaşması bulunmayan ülkelere bağımlı şirketler oldu. Vietnam ve diğer Asya ülkelerindeki tedarikçilere büyük ölçüde bağımlı olan Nike, geçtiğimiz ayın sonunda tarifelerin etkisine ilişkin tahminini 1 milyar dolardan 1,5 milyar dolara yükseltti. Avrupa’da Tefal’in üreticisi SEB, talebin zayıflaması nedeniyle kâr beklentisini düşürdü. Şirket, müşterilerin kısmen tarifeler nedeniyle bekle-gör tutumu benimsediğini belirtti. H&M ise ABD’nin ithalat tarifelerinin kasım ayına kadar olan dönemde kâr marjlarını olumsuz etkileyeceği uyarısında bulundu.
H&M CEO’su Daniel Erver, Reuters’a “Dördüncü çeyreğe girerken ABD pazarında dikkatliyiz. Tarifelerin brüt kâr üzerindeki etkisi kadar tüketici güveni konusunda da temkinliyiz. Fiyat artışlarını açıkça görüyoruz,” dedi.
Şirketlerin Reuters’a yaptığı açıklamalarda tarifelerin en sık dile getirilen etkisi fiyat artışları oldu.
Ford, Stellantis, Volkswagen ve Toyota gibi otomobil üreticileri, toplamda milyarlarca doları bulan tarife kaynaklı maliyet bildirdi. Ford örneğin toplamda 3 milyar dolarlık bir etki bekliyor.
Yine de Trump yönetiminin ABD’deki otomotiv üretimi için önemli ölçüde tarife muafiyeti sağlamaya yönelik adımlar atmasıyla, otomobil üreticileri ve yedek parça tedarikçileri arasında iyimserlik arttı. Bu adımlar, sektörün karşı karşıya olduğu pek çok maliyet kalemini fiilen ortadan kaldırabilir.
İlaç üreticileri de ABD vergilerinden muafiyet sağlayan yeni fiyatlandırma ve üretim anlaşmaları yapmaya başladı. Pfizer ve AstraZeneca bu konuda öncülük ederken, diğer şirketlerin de benzer adımlar atması bekleniyor.