ABD Yüksek Mahkemesi üyesi RBG’nin vefatı ile tetiklenen tartışma/tespit ve analizlerin sadece seçimlerle ilgili olan kısmına biraz değinmek istiyorum. Zira bu secim daha öncekilerden çok farklı olacağı gibi tüm dünyayı etkileme potansiyeli de çok daha yüksek.
Yakın Geçmiş:
Gelelim RBG konusuna ve kısa bir yakın tarih özetine. Cinsiyet eşitliği vb konularda değil de parti bazında değerlendirdiğimizde RBG Demokratlar için neyse yargıç Antonin Scalia da Cumhuriyetçiler için benzer nitelikte bir isimdi. Ve 2016’da vefat etti. Yani Obama’nın başkanlığının son senesinde, seçimlerin arifesinde. Başkan Obama boşalan koltuk için orta yolcu diyebileceğimiz bir ismi, Merrick Garland’ı önerdi ancak şu anda da aynı göreve sahip olan Cumhuriyetçi McConnell yeni yargıç seçiminde ABD halkının karar verici olması gerektiğini yani başkanlık secim sonuçlarının görülmesi gerektiğini açıkladı. Ve sonrasında en basit prosedürleri bile işletmekten kaçındı. Trump başkan seçildiğinde de adayının kabulü için gereken 60 sayısını da çoğunluğa çevirdi. Normal prosedürde aday önce Senato Adalet Komisyonunun önüne gelir , onaylanırsa Senato oylamasına geçilir. Komisyon başkanı Senatör Graham o tarihte “oylamanın secim sonrasına bırakılması gerektiğini ve başkan Cumhuriyetçi de olsa aynı düşünceyi savunacağını” söylemişti. Tahmin edebileceğiniz üzere her iki isim de bugün tam aksi noktada duruyor.
Neden Önemli:
1991 yılından , yani W. Bush’un başkanlığından bu yana hiç bir başkan liberal bir yargıcın yerine muhafazakar bir yargıç atamayı başaramamıştı. Ve şu anda Trump’ın/Cumhuriyetcilerin elinde skoru 6 vs 3 yapma şansı var. Ve teorik olarak da Senato matematiği 53’e 47 olduğu için etik değerler bir yana oylama yapılmaması için bir neden yok. Cumhuriyetçiler en fazla 3 kayba tahammül edebilir. Son anda karar değiştirirler mi bilinmez 2 senatör secim öncesi oy kullanmayacaklarını açıkladı. Trump’ın azlinde olumlu oy kullanan tek senatör olan Romney de bilinmezler cephesinde (azil ve yüksek mahkeme bence doğru karşılaştırmalar değil) . Yani potansiyel 3 senatör var (hatta Arizona seçiminin gelişimine göre 4 de olabilir) . Şu anda uç bir konu ama secim sonucu yeniden yargıya taşınırsa mahkemenin yapısı kritik olabilir.
Adaylar:
Vefat haberi ilk duyulduğunda 4 aday ortaya atılmıştı. A.C. Barrett, B. Lagona, A.Thapar ve T. Hardiman . Ancak Trump adayının kadın olacağını açıkladığında son 2 isim şansını kaybetmiş oldu. Paylaştığım grafiğe baktığınızda seçimlerde artık siyahilerin değil Hispaniklerin en büyük azınlık grubu olarak (Dünyanın en önemli ve az tartışılan konularından bir tanesi de değişen demografi) oy kullanacağını göreceksiniz. Ve Lagona Hispanik. Dahası Trump’ın net bir liderliğe sahip olmadığı hatta geri düştüğü yanardöner eyaletlerden Florida’dan olduğu gibi atandığında da Demokratlardan oy almıştı. 2016 seçimlerinde Clinton bu kesimden 66 % Trump ise 28 % oy alabilmişti. Şu anda durum 62% vs 26%. Yani bir taşla bir kaç kuş olabilir. Öte yandan Demokratlar arasında atamanın gerçekleşmesi durumunda mahkemenin yapısını değiştirerek (Senatoyu kazanacakları var sayımı ile) 2 üye daha atamak fikri taraftar buluyor.
ABD tarihinin en ilginç ve sert secimi olacak. Konunun 4 Kasımda biteceğinden de emin değilim.
