Merhaba, Türk iş dünyası için çok önemli araştırmalardan biri olan Fortune 500 Türkiye Araştırması’nı bu sene 18’inci kez, CRIF Türkiye ile beraber hazırladık. Türkiye’nin 500 dev şirketi özel bir çalışma sonrasında titizlikle sıralandı.
Bu sene de birinci değişmedi ve Fortune 500 Türkiye 2024 sıralamasında Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) 864 milyar TL net satış geliriyle ilk sırada yer aldı. Türkiye Petrol Rafineleri A.Ş. (TÜPRAŞ) 810 milyar TL satış geliriyle listeye ikinci sıradan girdi. 745 milyar TL net satış geliriyle Türk Hava Yolları A.Ş. (THY) üçüncü sırada yer alırken, dördüncü sıra 594 milyar TL net satışıyla Ford Otomotiv Sanayi’nin oldu. Beşinci sırada ise 519 milyar TL’lik net satışıyla BİM yer aldı. Genel duruma baktığımızda, Fortune 500 Türkiye 2024 listesinde toplam net satışlar yüzde 35,6 artarak, 17 trilyon 390 milyar TL’ye yükseldi. Ciro alt sınırı 2023 yılına göre yüzde 41,2 artarak 5 milyar 114 milyon TL’ye ulaştı.
Net satış, istihdam arttı, kârlar geriledi
Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatı 2023 yılına göre TL bazında yüzde 41,8 artarak 4 trilyon 421 milyar TL oldu. Ortalama dolar kuru dikkate alındığında 2024 yılında Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatının yüzde 2,7 oranında arttığı görülüyor. Fortune 500 şirketlerinin toplam net karı 2023 yılına göre yüzde 54,88 oranında TL’ye geriledi. İstihdam ise yüzde 7,8 artarak, 1 milyon 500 bin seviyesine ulaştı. Fortune 500 Türkiye listesinin açıklandığı 18 yıllık dönem içerisinde en yüksek BİST şirketi sayısına bu yıl 149 ile ulaşıldı. 2024 Fortune 500 Listesini oluşturan ve 49 alt sektöre yayılan 500 şirket arasında en büyük payı yüzde 7,4 ile Enerji sektörü şirketleri oluşturuyor. Onu yüzde 5,6 ile Endüstriyel Gıda İmalatı ve yüzde 5,4 ile Metal Döküm ve İşleme sektörleri izliyor. Basın Yayın ve Medya sektörü ile Cam ve Cam Ürünleri birer şirketle temsil ediliyor (yüzde 0,2). Petrol Üretim ve Dağıtımı sektörünün 23 şirketi 2,8 katrilyon TL toplam net satış ile en büyük değeri yaratıyor. Fortune 500 şirketleri arasında en fazla çalışanı Perakende Ticaret Mağazaları istihdam ediyor. En düşük istihdamı ise Toptan ve Dış Ticaret sektörü sağlıyor. Kısaca; Fortune 500 Türkiye 2024 Listesi’nde yer alan şirketler, kârlarındaki düşüşe rağmen istihdamda artış kaydetti. Listedeki şirketlerin toplam net kârı, 2023 yılına kıyasla yüzde 54,9 oranında azalarak 535,7 milyar TL’ye geriledi. Bu düşüşte finansman maliyetleri, kur farkı giderleri ve enflasyon muhasebesi gibi etkenlerin belirleyici olduğu görülüyor.
US 500’de 22 şirket yerini koruyamadı
Fortune US 500 Listesi ise bu yıl 71’inci kez yayımlandı. Listede, geçen yıldan yalnızca 22 şirket yerini koruyamadı. Bu son 30 yılın en düşük düzeyi olarak kabul ediliyor. Bu yılki ilk 10’a baktığımızda ise, bu şirketlerden yedisinin son on yılda her sene bu özel kulübün bir parçası olduğunu görüyoruz. 7 milyar dolar satış gelirine ulaşan Walmart tam 13 yıldır hiç ara vermeden birinciliğini koruyor. ABD’li şirketler, toplamda 31 milyon insana istihdam sağlıyor ve 19,19 trilyon dolar tutarındaki rekor satış geliri, ABD’nin GSYİH’sinin üçte ikisine eşdeğer. ABD’deki en büyük şirketler, şimdiye kadarki en kârlı yıllarından birini geride bıraktılar. Fortune US 500’de son 30 yıl iki büyük değişimi beraberinde getirdi: İlki; en büyük şirketlerin artık devasa bir ölçeği var. Fortune US 500 şirketlerinin, enflasyon hesaplamasına göre bile 2024 yılında elde ettikleri gelir 1955 yılınkinin 12,5 katıydı. Daha fazla gelir, daha fazla kâr. İkincisi; genellikle yüzde 30 ya da daha fazla kâr marjı yaratan teknoloji ve finans şirketleri, bu yıl Fortune 500 US şirketlerinin kârının yüzde 53’ünü sağlayarak listenin ana dayanağını oluşturdu. Büyük bir özenle hazırlanan Fortune 500 Türkiye ve Fortune US 500 listelerinin bu sene de kıyaslamalar ve gelecek döneme ışık tutan tahminleriyle listeleri takip edenler için önemli bir referans kaynağı olacağını düşünüyoruz.
İyi okumalar