Otonom araçların fabrikalarda 7 gün 24 saat aralıksız çalışmasıyla birlikte “karanlık fabrika” kavramı ortaya çıktı. Bu kavram, insan müdahalesinin sıfır veya minimum düzeyde üretimin makineler tarafından operatöre veya gözetime ihtiyaç duymadan otomatik olarak gerçekleştirilmesini sağlayan bir üretim yöntemi olarak biliniyor.
Otonom araçlar derin öğrenme modelleri ve yapay zekâ yazılımları sayesinde sensörlerden gelen verileri işleyerek robotun yön kontrolü ile hızlanma ve yavaşlama gibi karar alma süreçlerini yönetebiliyor. Otonom araç, çevre koşullarını sürekli denetleyerek, kendisinden beklenen iş emrini gerçekleştirmek üzere plan yapıyor. Gerektiğinde çevre koşullarını dikkate alarak bu planı değiştirebiliyor.
Atlas Robotics COO’su Ahmet Kebapçıoğlu, otonom araçların şirketlere sağladığı faydaları 9 maddede özetliyor:
- Nitelikli çalışan yetiştirme olanağı: Robotlar işin en temelde insanların yaptığı işleri yapabilirler. Bugün dünyada istif makineleri için yıllık 250 milyar dolar bütçe ayrılıyor. Bu bütçenin %15’i donanım yatırımı, %85’i ise makineleri kullanan operatör giderlerinden oluşuyor. Şirketlerin otonom araçlara yönelmesiyle operatör giderleri azalırken, çalışanlar daha kalifiye işlerde çalışabilecek.
- 7/24 çalışabilme becerisi: Robotlar elektrik enerjisiyle çalışır ve aküden beslenir. Enerjileri kesilmediği sürece çalışmaya devam ederler ve yorulmazlar. Enerji sürekliliği için birçok projede bekleme/şarj istasyonları tasarlanmıştır. Robota iş emri verilmediği sürelerde robot bekleme/şarj istasyonuna giderek kendisini şarja bağlar. Böylece çok daha uzun süreler kesintisiz hizmet verebilir.
- Tatil dönemlerinde çalışabilme imkânı : Çalışanlar insani ihtiyaçlar sonucu çeşitli zaman ve sürelerde izin kullanmak durumundadır. İşin sürekliliği noktasında robotlar tatil dönemlerinde verimli bir şekilde çalışabilir.
- Mental ve fiziksel yorgunluktan arınmışlık: Her insan gibi çalışanlar da yaşamda pek çok sosyal ortamlara girer. Bu ortamlar kişileri bazen mutlu, bazen sinirli, bazen huzursuz veya dalgın yapabilir. Çalışanların ruh halinin iş ve verime yansıması kaçınılmazdır. Robotlar ise daima aynı ruh halinde sakin çalışırlar.
- Hata ve kaza olasılığını minimize etme: Robotik algoritmalarında en çok dikkat edilen husus temastır. Robottan insan başta olmak üzere hiçbir nesneyle temas sağlamaması istenir. Bunu sağlamak üzere de çeşitli sensörler ve yazılımlarla donatılmıştır. Bu nedenle transpalet temelli iş kazalarında çok büyük ölçüde azalmaya vesile olurlar.
- Donanımların ömrünü uzatma: Transpalet operatörleri temas ve çarpma ayrımını yaparak gerektiğinde kullandıkları donanımların basit dokunuşlarına göz yumabilir, hatta bazı cisimlere bilerek de temas sağlayabilirler. Bu temaslar ve hor kullanımlar makine parkurunun ve çevre nesnelerinde daha hızlı yıpranmasına neden olur. Otonom araçlarda ise böyle bir durum söz konusu değil.
- Daha steril bir çalışma ortamı: Özellikle ilaç, gıda gibi steril ortamların çok daha önemli olduğu üretim alanlarına giriş ve çıkışlarda el ayakkabı temizliği, alkol ile sterilizasyon, şapka ve önlük gibi çeşitli önlemler zorunludur. Üretim ortamından her çıkış ve girişimizde bu işlemleri yineleriz. Ancak dışarıda geçirdiğimiz sürelerde (ev, market vs.) mikrop, bakteri, virüs gibi zararlılar ile temasımız kaçınılmazdır. Robotlar steril ortamdan dışarı çıkmadıkları ve bu zararlılara maruz kalmamaları nedeni ile ortam sterilliğinin sürdürülmesine destek olur.
- İzlenebilir ve raporlanabilir performans: Üretim ve çalışma süreçlerinde verimliliğin en önemli kalemi zamandır. Hangi işi ne kadar sürede yapıyoruz? Zaman kayıpları neler? Zaman kayıpları nasıl azaltılabilir? Takip etmek, anlamak ve çözüm üretmek isteriz. Robotlarda merkezi takip edilebilir yapılarıyla her türlü hareketleri ne zaman, ne sürede, ne kadar, nasıl yaptıkları şeklinde süreç izlenip, raporlanabilir.
- Disiplinli bir çalışma ortamı: Robotlar çalışmak için tertipli ve disiplinli ortamlar isterler. Bir üretim parkurunda robot kullanılmaya başlandığında çalışanlar daha dikkatli ve disiplinli çalışmak zorunda kalır. Geçmişte hatalı bir noktaya rasgele bırakılan bir palet veya çuval kutu vs. robot rota güzergahına girdiğinde sorun yaratabilecek konuyu kısa sürede düzeltmesi gerekecek. Dolayısıyla otonom araçlar çalışanların yaya yolundan yürüme, yer çizgilerinde tanımlı alanlara riayet etme şeklinde daha dikkatli ve verimli çalışmalarına vesile olur.
Otonom transpaletlerin yaygınlaşmasıyla birlikte bu maddelere sizlerin de ekleyeceği başlıklar olacaktır.
