İSKİD Yönetim Kurulu Başkanı Ozan Atasoy, iklimlendirme sektörü , KOVID-19 salgınında klima pazarındaki gelişmeleri, yenilikleri ve hedefleri Fortune Türkiye’ye anlattı.
Pandemi ile birlikte iklimlendirme sektöründe değişiklikler neler oldu?
2020 yılı içerisindeki tüm olumsuz gelişmelere rağmen Türkiye klima pazarı, üretimkapasitesi ile birlikte hem nicelik, hem de nitelik yönünden hızlı bir gelişim gösterdi.Özellikle split klima, filtre üreticileri, eşanjör ve soğutma ekipmanları üreticileri üretimlerinive cirolarını içinde bulunduğumuz süreçte arttırmaya başladılar. 2020 yılı içinde klimasatışlarında önemli bir büyüme gözlendiğini söyleyebiliriz.Hastane ve AVM gibi büyük hacimli binalarda kullanılan iklimlendirme cihazlarının Kovid-19koşullarına adapte edilmesi, filtre yenilemeleri, bakımlar, çerçevesinde yaz dönemi İSKİDÜyeleri için oldukça hızlı ve hareketli geçti. Yine yaz aylarının meteorolojik olarak sıcakgeçmesi, perakende pazarını büyütmüş, evden çalışmaya başlayan beyaz yakalıçalışanların, ev konforunu arttırma amacıyla klima cihazı satın almak istemesi ile pazarıhızlı bir şekilde büyütmüştür. Bu süreçte konutlarda kullanılan duvar tipi klima cihazlarınınsatışlarında %9 gibi bir büyüme yaşandı. Özellikle sektörümüzde yüzde 40’a varan enerjitasarrufu sağlayan A++ enerji sınıfı ve inverter kompresörlü ürünlere talep ciddi oranlardaartış gösterdi.İSKİD İstatistik sonuçlarına göre, en büyük pazar olan ev tipi klima ve değişken debiliklima sistemleri (VRF / VRV / VRS) pazar büyüklüğü, önceki yıla göre %10’a yakın biroranda artış gösterdi. Bu verilerin özellikle pandemi döneminde ticaretin ve kamuyatırımlarının durduğu halde gerçekleşmesi sektörümüz açısından gayet olumlu olarakyorumlanabilir. Dağıtım kanalları stoklarının çok düşük seviyede olması, yılın sonçeyreğinde gerçekleşecek projeler ve yatırımlar çerçevesinde değişken debili klimapazarının, 2021’de daha hızlı bir büyüme sürecine girebileceğini gösteriyor.Yine 2020 içerisinde Hava filtrasyon ekipmanları üreticileri ihracatlarını %22, eşanjörüreticileri satışlarını %18 artırdı, klima santralleri ve çatı tipi klima (rooftop) imalatçılarıihracat hacmini bir önceki yıla göre neredeyse benzer oranlarda sürdürüyor. Sahilbölgelerindeki müstakil evlerde yaygın olarak kullanılan ısı pompası cihazlarında ise öncekiyıla göre satışlarda %70’lik artış görüldü.
Koronavirüsü yayma riski barındırdığı gerekçesiyle klimaların kullanılmamasıgerektiği belirtiliyor. COVID-19 döneminde klima kullanılmalı mı?
Evlerde kullanılan ev tipi klimaların evimizin kişisel kullanım alanımız olmasından dolayıvirüsün yayılımına etkisi bulunmuyor. Ancak kamusal alanlarda kullanılan klima cihazlarınıniç hava sirkülasyonu ile çalışanları mümkünse %100 taze hava ile çalıştırılmalı, mümkünolmayan durumlarda virüsü yakalayarak havadaki konsantrasyonunu seyreltecek filtrelemesistemleri ile donatılarak kullanılmalıdır. Kişisel koruyucu tedbirlerin de alınmasıylamümkün olan en üst seviye hijyen şartları sağlanabilir. Eğer bu tedbirleri almak mümkündeğilse pandemi döneminde kapalı tutulmasında fayda var. Dünya Sağlık Örgütünün(WHO) virüsün hava yoluyla bulaş riskini arttırdığı açıklaması bu konuda SağlıkBakanlığının ilk günden bu yana bu konu ile ilgili almış olduğu tedbirlerin doğruluğunuteyit etti.
Pandemi döneminde evlerde klima kullanımı nasıl olmalı?
Evlerde kullanılan klima cihazlarının yetkili servisler tarafından rutin temizlik ve bakımıyapıldıktan sonra güvenle kullanılabilir. Özellikle klimalarda filtre temizliği sadece içindebulunduğumuz hassas dönem için değil her zaman sağlığımız için önemlidir. Klimamekanik bir üründür, içinde hareket eden ekipmanlar ile soğutucu gazlar bulunur. Buaksamların yetkili servislerce doğru şekilde bakım ve onarımının yapılması ve sertifikalıparçalarla değiştirilmesi önemli… Yine yetkili servisler, odanın hacmi, cephesi, kaçıncı katolduğu ve izolasyonu gibi kriterler sayesinde tüketiciye klima tavsiyesinde bulunabilir. Buöneriler ışığında alınan klimalar; odanın soğutma ihtiyacına uygun alınacağından, yüksekenerji tasarrufu da sağlayacaktır.Tüketiciler T.C. Ticaret Bakanlığının “Servis Bilgi Sistemi Projesi (SERBİS)” kapsamındahazırladığı www.servis.gov.tr adresinden, servisler hakkında sorgulama yaparak,servislerin yetkili servis olup olmadığını öğrenebilirler.
AVM, ofis, işyerleri gibi toplu alanlarda klima kullanımında ne tür önlemleralınmalı?
AVM’lerde klima santrali egzoz atış panjuru ile taze hava emiş panjuru arasında en az 10metre mesafenin olmasına, geri dönüş havasının tamamen kapatılmasına ve pandemidöneminde %100 taze hava ile çalıştırılmasına özen göstermeliyiz. Klima santralinin %100taze hava ile çalıştırılması, dönüş havası taze havaya karışmayacak şekilde tüm tedbirlerinalınması ve AVM'lerde bulunan tüm hava perdelerinin kapalı konumda tutulması gibiöneriler de sunuyoruz. Bunların yanı sıra klima santrali egzoz atış panjuru ile taze havaemiş panjuru arasında en az 10 metre mesafe olmalı ve/veya karışma riski olmayacakşekilde düzenlenmeli. Taze hava emiş kanalı ve taze hava panjuru gerekiyorsa %100 tazehava ile çalışabilecek şekilde revize edilmeli. Taze hava alış ve egzoz atışlarının insanlarınyürüme ve bulunma ortamlarından uzaklaştırılması ve mümkünse farklı cephelerde olması,mevcut taze hava klima santral kapasitesinin kontrol edilmesi ve taze hava miktarınıartırma koşullarının irdelenmesi, iç mekanlara daha fazla taze hava verme şartlarınınzorlanması da çok önemli. Isıtma ve soğutmada kapasite düşümünü engellemek içingerekli tedbirleri almak, mevcut duruma göre AVM daimî kullanıcı ve ziyaretçi sayısı vekullanım koşullarını yeniden düzenlemek gerekiyor. Egzoz hava kanalı, taze hava kanalı vepanjurlarında gerekli önlemler alınmalı ve gerekli revizyonlar yapılmalı.İnsan sirkülasyonunun yoğun olduğu ofis alanlarında da aynı anda çalışan sayısı en fazla10 m² de 1 kişi ile sınırlandırılmalı ve çalışanların dönüşümlü olarak ofise gelmelerisağlanmalı. Girişlerde ve asansörlerde oluşacak yoğunluğun önüne geçebilir, fizikimesafeye uygun olarak oturma alanları, mobilyalar ve çalışma alanlarını yenidendüzenlersek önemli bir adım atmış oluruz. Taze hava santralleri % 100 taze hava ileçalıştırılmaya devam edilmeli. %100 taze havalı klima santralinde debi artırımı ihtiyacı sözkonusu ise fan debisi artırılmalı. Karışım havalı klima santrallerinin % 100 taze havalıolarak çalıştırılmasını çok önemli görüyoruz. Klima santrali egzoz atış panjuru ile taze havaemiş panjuru arasında en az 10 metre mesafe olmalı ve/veya temiz ve kirli hava karışmariski olmayacak şekilde düzenlenmeli ve taze hava emiş ağzı riskli ise taze hava girişindeHEPA filtre ve/veya UV-C kullanılmalı. Mevcut klima santral kapasitesi kontrol edilmeli,taze hava miktarı ve egzoz havası miktarını artırma koşulları irdelenmeli. Isıtma vesoğutmada kapasite düşümünü engellemek için gerekli tedbirlerin alınması da büyük önemtaşıyor.Ofislerde iç hava ile çalışan tüm hava perdelerini kapalı konumda tutmalıyız. Ofislerdebulunan Fan-coil, VRV-VRF, Isı Pompası, Split klima iç üniteleri vb. gibi iç havasirkülasyonu yapan cihazlar ofis içi ısıtma ve soğutma yüklerini karşılayan iç havasirkülasyonu ile kullanılan cihazlardır. Pandemi ortamında bu cihazların filtreleri doğalarıgereği 10 mikrondan küçük partikülleri, virüs ve bakterileri tutma özelliğibulunmamaktadır. Bu ürünler kullanılmadığında da ofislerde yazın soğutma, kışın ısıtmakonforunu sağlamak genelde mümkün değildir. Bu ürünlerin pandemi ortamında kullanımıiçin havanın içindeki partikül ve virüsleri seyreltmek gerekir. Bu amaçla destek fanlısistemli HEPA filtre sistemleri kullanılabilir. Cihaz havasının klima iç üniteleri üzerindengeçirilemediği durumlarda portatif, mobil HEPA filtre üniteleri kullanılmalıdır. Bu amaçlakurulan sistemlerde oda havasının 1 saatte minimum 5 defa değişimini sağlayacak şekildeHEPA filtre sistemlerinden havanın geçirilmesi temin edilmelidir. Bu amaçla İSKİD üyefirmalarımızın geliştirdiği ürünlere ulaşmak mümkündür.
Son olarak kısa süre önce havandegissin.org’u açtınız. Bu konuda nelersöylemek istersiniz?
havandegissin.org’u sağlık ve verimlilik için gerekli olan iç hava kalitesi konusundafarkındalık yaratma amacıyla, güncel bilgilerin yer aldığı bir internet sitesi olarak hayatageçirdik. Havada bulunan kirleticilerin düzeyleri ile ilgili bir kavram olan iç hava kalitesi,zamanımızın büyük bölümünü kapalı mekanlarda geçirdiğimiz bugünlerde üzerindedurulması gereken konuların başında geliyor. İç hava kalitesi, insan sağlığına doğrudan yada dolaylı olarak etki ediyor. İç hava kalitesinin kötü olması soğuk algınlığı, nezle, alerji,yorgunluğa da neden olabiliyor. İç hava kalitesi, daha iyi nefes alma, nem kontrolü, dahaaz alerjen, düşük enerji tüketimi ve daha iyi bir uyku gibi avantajlar sağlıyor. Biz de havandegissin.org sitemizde kamuoyunu bilinçlendirici adımlar atıyoruz.
