Halihazırda yabancı bandıralı teknelerin herhangi bir vergi ödemeden Türk bandıralı olarak tescil edilmesine dair kanun tasarısı gündemde.
Bu ayki yazımda yabancı bayraklı gemi, yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerine Türk bayrağı çekilmesini teşvik eden “Damga Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” tasarısı hakkındaki değerlendirmelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Bilindiği üzere gemi, yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinin Türkiye’de teslimleri yüzde 18 katma değer vergisine ve yüzde 6,7- 8 oranında da özel tüketim vergisine tabi bulunmaktadır. Ayrıca Türk bayrağı çeken söz konusu deniz araçlarının bağlama kütüklerine kaydedilerek ruhsatlandırılması ve ruhsatnamelerin her yıl vize ettirilerek maktu harçların ödenmesi gerekmektedir. Birçok Türk vatandaşının söz konusu deniz araçlarını yurt dışındaki gemi sicillerine kaydetmeleri ve yabancı bayrak çekmelerinin en önemli nedeni yüksek vergi oranlarıdır.
Türk vatandaşlarına ait deniz araçlarının ülkemiz deniz ve limanlarında yabancı bayrak çekerek dolaşmaları birçok açıdan eleştiri konusu olmakta, ayrıca söz konusu deniz araçlarının yabancı gemi siciline kayıt ettirilmesi nedeniyle de önemli bir vergi gelirinden mahrum kalınmaktadır. Hem vergi kayıplarının önlenmesi hem de Türk vatandaşlarına ait deniz araçlarının Türk bayrağı altında faaliyette bulunabilmeleri için 2009 yılında yapılan bir düzenleme ile gemi, yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinde özel tüketim vergisi oranı sıfıra, katma değer vergisi oranı ise yüzde 1’e indirilmişti. Ancak söz konusu deniz araçlarının birçoğunun yabancı bayraklı olması ve ithal edilmeleri halinde gümrük vergisinin ödenecek olması dolayısıyla söz konusu düzenlemeden çok küçük sayıda deniz aracı sahibi yararlanmış, tekne sahipleri genel olarak değişiklik yapmamayı tercih etmişlerdi. 2009 yılında yapılan bu düzenleme başarılı olamamış, sahipleri Türk olan yabancı bandıralı tekne sayısı daha da artmıştır.
Bu defa sorunun tamamen çözümlenmesi amacıyla yeni bir düzenlemeye gidilmekte, “Damga Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” tasarısında yer alan yasal düzenleme ile yurt dışında bulunan veya yabancı bayrak çekilmiş olan ve gümrük istatistik pozisyonları belirlenmiş yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinin Türkiye’deki herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye bedelsiz olarak devri, bağlama harçları hariç olmak üzere Veraset ve İntikal Vergisi ile Türkiye’ye ithali, kayıt ve tescil işlemleri, gümrük vergisi dahil her türlü vergi, resim, harç, fon ve paylardan müstesna tutulmaktadır. Ancak tasarının kanunlaşmasından sonra yurt dışında tescil edilen veya yabancı bayrak çekilen deniz araçları bu düzenleme kapsamı dışında kalmaktadır.
Yapılan düzenlemeye göre dünyanın herhangi bir ülkesindeki yabancı bayraklı bir yat, kotra, tekne ve gezinti gemisi Türkiye’de bir gerçek kişi veya tüzel kişi adına bedelsiz olarak ithal edilebilecek ve Türk bayraklı hale getirilmesi halinde bağlama harçları hariç hiçbir vergiye tabi tutulmayacaktır. Açıkça sıfır vergi yükü ile söz konusu deniz araçlarının ithal edilmesi tasarının yasalaşması ile mümkün hale getirilecektir. Ayrıca, tasarıya göre, bu madde hükümlerinden yararlananlar hakkında söz konusu deniz araçlarının edinimi ile ilgili herhangi bir vergi incelemesi ve tarhiyatı da yapılamayacaktır. Daha önce yapılmış tarhiyatlar nedeniyle dava açılmış olması durumunda davadan vazgeçilmesi şartı ile söz konusu tarhiyatlar iptal edilecektir.
Tasarı ile yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinin Türk bayrağı altında faaliyette bulunabilmeleri için gerekli her türlü yasal altyapının yeterli olduğunu, tasarının bu şekli ile kanunlaşması halinde önemli sayıda Türk vatandaşına ait yabancı bayraklı deniz aracının Türk bayraklı hale getirilebileceğini ve böylece uzun yıllardır kamuoyunda tartışma konusu olan bir sorunun çözülmesinin mümkün olabileceğini söyleyebiliriz.
