TÜRKIYE’DE TASARRUF ORANLARININ artırılmasında ve cari açığın kapatılmasında büyük rol üstlenmesi beklenen bireysel emeklilik sistemi (BES) 1 Temmuz’dan itibaren 10-49 çalışanı bulunan 212 bin 517 işletmede çalışan 4 milyon 133 bini aşkın çalışana ulaşmak için kolları sıvadı. Bilindiği gibi 2017 Ocak ayında başlayan otomatik katılım uygulamasıyla sektör bugüne kadar 36 bine yakın işletmede 45 yaş altı tüm çalışanları sisteme dahil etti. Ancak bazı çalışanlar, daha önce bireysel emeklilik üyesi olması nedeniyle bazıları ise ekonomik nedenlerle çıkış yaptı. Bu nedenle otomatik katılımda çıkış oranı yüzde 53’leri buluyor.
Emeklilik Gözetim Merkezi verilerine göre, bugüne kadar otomatik katılım uygulamasıyla 4.1 milyon çalışan sisteme üye oldu. Bu kişilerin fon büyüklüğü ise 2.8 milyar TL’ye ulaştı. 2003 yılından bu yana uygulanan gönüllü sistemle 7 milyon kişi BES üyesi olurken, bu kişilerin fon büyüklüğü de 81 milyar TL’yi aştı. Böylece, bireysel emeklilik sisteminde toplam katılımcı sayısı 11.1 milyonu bulurken, fon tutarı da 83.8 milyar TL’ye çıktı.
Otomatik katılımda çıkış oranlarının yüksek olduğu yönündeki söylemler yerine sisteme dahil olarak tasarruf yapmaya başlayan çalışanlara dikkat çeken Garanti Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, şimdi 1 Temmuz itibariyle
10-49 çalışanı bulunan şirketlerdeki çalışanların sisteme katılacağını hatırlatıyor. Göçer, 1 Ocak 2019 itibariyle de 4-9 çalışanı bulunan 410 bini aşkın işletmenin 2.3 milyon çalışanının sisteme dahil olacağını ifade ediyor. SGK verilerine bakıldığında, çalışan sayısı az olan şirket sayısının fazlalığı dikkat çekiyor. Bu da emeklilik şirketlerinin işini zorlaştırıyor. Çünkü, 1 Ocak 2017 yılında otomatik katılım uygulaması 1.000 ve üzeri çalışan şirketlerle başladı. Bu şirketlerin sayısı da 417’ydi. Emeklilik şirketleri tek tek bu şirketlere giderek BES’i anlatma imkanı bulabildi. Şimdi ise 10-49 çalışanı bulunan 212 bini aşkın firmaya ulaşmaları gerekiyor. Göçer, “Bizlerin tek tek 200 bini aşkın firmayı gezip bireysel emekliliği anlatmamız mümkün değil. Artık işverenlerin sistemi sahiplenmesi önemli. İşverenin çalışanlarını bilgilendirmesi bizlerin sistemi anlatmasından çok daha etkili oluyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
‘KURUMSAL PORTAL’LA SÜRECİ KOLAYLAŞTIRDI
Diğer yandan şirketlerin otomatik katılım süreçlerini hızlandırmak için “kurumsal portal”ı devreye aldıklarını ifade eden Göçer, “Bu portal aracılığıyla şirketler çalışanlarının işlemlerini kolaylıkla gerçekleştirebiliyorlar” diyor. Otomatik katılımda işverenlerin en önemli çekincesinin operasyonel yük olduğuna dikkat çeken Göçer şöyle devam ediyor: “Şirket olarak bu yükü kaldırdık. Artık şirketlerin sisteme girmesi çok kolay. Banka şubelerimize gelerek bir imza atacaklar ve kurumsal internet şubemiz üzerinden çalışan listesini yükleyecekler. Hepsi bu kadar. Daha sonra tüm işlemlerini de şubeye gitmeden kurumsal internet şubemizden yapacaklar. Gerisini biz halledeceğiz. İş yükünü biz üzerimize alacağız.” Garanti Bankası şubeleri ve çağrı merkezi aracılığıyla firmaların bir sorusu olduğunda yardımcı olacaklarını belirtiyor.
25 Mayıs itibariyle Garanti Emeklilik’in 1 milyon 205 bin bireysel katılımcısı ve 10.8 milyar TL’lik fon tutarı bulunuyor. Otomatik katılımda ise 422 bin çalışanı sisteme dahil etmiş. Bu çalışanların ise sistemde 211.4 milyon TL’si bulunuyor.
Otomatik katılımda bireysel emeklilik şirketlerinin kâr etmediğini, ancak Türkiye’nin tasarruf oranlarına katkıda bulunacak bir uygulama olması nedeniyle oldukça önem verdiklerini ifade eden Göçer, 10-49 çalışanı bulunan şirketlere ulaşmak için banka kanalını kullandıklarını söylüyor. Otomatik katılımda yüzde 25’lik devlet katkısı ve 1.000 TL’lik ek katkıyı hatırlatan Göçer, emeklilik fonlarının da aktif yönetildiğini belirtiyor.
Bu arada Garanti Emeklilik, geçtiğimiz yıl bir Türk fintech şirketi olan Zek.ai ile geliştirdiği “Fon Koçu” ile müşterilerine portföy önerisinde bulunuyor. Bireysel emeklilik katılımcılarının yılda 6 kez fon dağılımını değiştirme hakkı bulunuyor. Ancak, katılımcıların sadece yüzde 5’i yılda bir kez fon portföyünde değişiklik yapıyor.
Bu arada bireysel emeklilik katılımcılarının yüzde 33.80’i 35-44 yaşında, yüzde 27,09’u 25-34 yaşında, yüzde 24’ü 45-55 yaşında bulunuyor. 56 yaş ve üzerindeki katılımcı oranı yüzde 9.64’ü bulurken, 25 yaş altındaki kişilerin oranı yüzde 5.48’de bulunuyor.
HAYAT SİGORTALARI HIZLI BÜYÜYOR
Bireysel emeklilik sistemi otomatik katılım uygulamasıyla hareketlilik yaşarken, hayat sigortaları da nisan sonu itibariyle yüzde 16.5 oranında büyüyerek 2.5 milyar TL’lik prim üretimine ulaştı. Garanti Emeklilik’in de prim üretimi de yüzde 17 büyüyerek 195.3 milyon TL oldu. Burak Ali Göçer, hayat sigortaları primlerinin yüzde 75’inin kredilerden, yüzde 25’inin ise birikim ürünlerinden geldiğini belirtiyor. Garanti Emeklilik’in eğitim sigortası ve prim iadeli hayat ürünlerine yoğun ilgi geldiğini kaydediyor. Göçer, hayat sigortası bilincinin arttığını söylüyor.
