Enflasyonda yaşanan yumuşamadan sonra piyasalar 2017 yılı içinde yeni bir faiz artışına şüpheli yaklaşsa da FED’in bilançosunu daraltmaya başlayacağı görüşü halen yaygın. Eylül ayında kararını açıklamasına müteakip Ekim ayında aktif olarak daralmanın başlamasını bekliyorum. Peki FED bilançosunu nasıl küçültecek? Itfası gelen varlıklardan gelen parayı yeni alıma yönlendirmeyerek. Yatırımcılar QE’nin nasıl çalıştığını yeni yeni anlarken şimdi aksi mekanizma nasıl işleyecek? FED’in bonosunun itfası gelince bankaların elindeki bulunan rezervler neden düşsün? Bono giderken yerine para geliyorsa para tabanı neden daralsın vs vs. Bu sorularla meşgul olduğunuzdan emin olduğumdan cevapları basit bir şekilde vermek istedim. Tüm olay bu değil zira varlık swapı bankalar-FED veya yatırımcı-bankalar-FED gibi farklı şekillerde gerçekleşmişti
İşlemler elektronik olduğu için elbette benim paylaştığım gibi aşamalı bir durum söz konusu değil. Sadece iki teknik isim var biri Soma ki FED’in portföy hesabı diyelim, diğeri Treasury General Account (TGA) ,bu da Hazinenin FED’deki hesabı diyelim. Şimdi o büyük gün geldi ve ilk bono itfa oldu. FED bu kez yeni alım yapmayacak. Nasıl bir bilanço hareketi silsilesi yaşanacak?
ABD hazinesi “özel bankalardan” mevduatını (deposit) çekecek ve FED’deki TGA hesabına gönderecek (bu hesap kritik). Bilançosunun aktiflerinde bir oynama oldu. Banka mevduat kaybetti ve karşılığında FED’de tuttuğu rezervleri azaldı. FED’in rezerv yükümlülüğü düşerken TGA’da var olan yükümlülüğü arttı.
İkinci aşama: ABD hazinesi bonoyu ödedi ve yükümlülüğü ortadan kalktı, TGA hesabı da elbette azaldı. Böylece aktif ve pasif birbirini sildi. Bankanın yeni bir rolü yok. FED’in varlıklarında duran bono ödenerek ortadan kalktı ve fakat TGA hesabı da azaldığı için A=P ama daha T-0 tarihinden daha ufak bir seviyede.
Bu durumda: Bankaların rezervi düşmüş oldu yani FED’de tuttukları ve faiz aldıkları varlıkları azaldı, yani para tabanı daraldı. FED’in itfa olan varlık kadar bilançosu küçüldü. Buraya kadar her şey net.
Normal zamanlarda ABD tahvilleri özel sektörün elinde bulunduğunda itfa eden bir tahvil basit olarak yeni bir ihraçla yer değiştiriyor. Yani bu işlem özelinde faizlerin yukarı gitmesi için bir neden yok. Ancak FED’in elinde tuttuğu bir tahvilin itfası geldiğinde açığa çıkan, yani FED’e ödenen, para yeni ihraç edilen bonolara gidiyor olmayacak. Bu da özel sektöre satılacak bonoların bu kez arz artışı anlamına gelmesi demek ki kendi içinde faizlerin yükselmesi demek. Bu piyasanın fazlası ile hafife aldığı bir nokta ve ciddi çalkantılar yaratabilir. FED’in bilançosunu normal yani 2.5-3 trilyon dolar seviyesine çekebilecek kadar süresi olacağını sanmıyorum. Ancak Ingiltere Merkez Bankası, ECB , BOJ gibi diğer merkez bankalarının bilanço küçültmeye başlama şansı bile olmayabilir.
