Değerli Fortune okuyucularım, bu ayki yazımda yeni Gelir Vergisi Kanunu taslağında kira gelirlerinin beyanı ile ilgili önerilen değişiklikler hakkında değerlendirmelerimi paylaşmak istiyorum.
Bilindiği gibi gayrimenkulünü kiraya verenlerin belli şartlar altında elde ettikleri kira gelirlerini beyan etmeleri gerekmektedir. Buna göre bu şartlar dikkate alındığında gayrimenkullerini konut olarak kiraya verenlerden 2016 yılına ilişkin beyana tabi geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler, konut kira gelirinin 3 bin 800 TL istisna tutarını aşması durumunda bu gelirlerini beyan etmek durumundadır. Stopaja tabi tutulmuş ve 30 bin TL’yi aşan işyeri kira geliri elde edenler ise, bu geliri 2017 yılı mart ayında beyan edeceklerdir. Söz konusu beyana tabi gelirlerin sağlanması ve idame ettirilmesi için yapılan giderlerin kira gelirlerinden indirilmesinden sonra kalan tutar üzerinden gelir vergisi hesaplaması yapılacaktır.
Konut veya işyeri kira geliri elde edenler kira gelirlerinden ya gerçek gider yöntemi ya da götürü gider yöntemine göre belirledikleri giderleri indirim konusu yapabileceklerdir. Gerçek gider yöntemini seçen mükellefler konut veya işyeri için yapılan aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri, idare giderleri, sigorta giderleri, bakım, onarım ve idame giderleri, vergi, resim, harçlar, amortismanlar, kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak mukavelenameye kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar, borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden bir tanesi için elde ediliş tarihinden itibaren beş yıl boyunca iktisap bedelinin yüzde 5’ini gider olarak indirebileceklerdir. Ayrıca sahibi bulundukları konutları kiraya verip, kira ile oturdukları konutun kira bedelini de beyan edilen konut kira gelirinden gider olarak indirebilirler.
Götürü gider yöntemini seçenler ise beyan edilen gelir tutarının yüzde 25’ini götürü olarak kira bedelinden indirdikten sonra gelir vergisi matrahını hesaplayacaklardır. Götürü gider usulünü seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider usulüne dönemezler.
Yeni Gelir Vergisi Kanunu taslağında iki yıllık süre kaldırılmakta böylece mükelleflerin her yıl farklı gider yöntemini seçmeleri sağlanmaktadır. Yine gerçek gider yönteminde mal ve hakların kiralanması için ödenen komisyonlar ile kiraya veren tarafından yapılan ve taşınmazın iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamaların da gerçek gider kapsamına alınması öngörülmektedir.
Taslak ile gerçek gider uygulamasında mükellef lehine düzenlemeler yapılmasına rağmen götürü gider uygulamasında mükellef aleyhine sınırlamalar getirilmektedir. Bunlardan biri götürü giderden yararlanacak gayrimenkul sahiplerinin kapsamının daraltılmasıdır. Taslağa göre götürü gider uygulamasından artık sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkul sahipleri yararlanabilecektir. İşyeri olarak kira geliri elde eden mükelleflerin ise herhangi bir seçimlik hakları olmadan doğrudan gerçek gider yöntemini uygulamaları zorunlu hale getirilmektedir. İkinci önemli değişiklik ise; konut kira gelirleri gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutarı (2016 yılı için 30 bin TL) aşmayanların, gerçek giderlere karşılık olmak üzere hasılattan istisna tutarını düştükten sonra kalan kısmın yüzde 25’ini, ikinci gelir dilimindeki tutarı aşıp üçüncü gelir dilimindeki (2016 yılı için 69 bin TL) ücret dışındaki gelirler için geçerli olan tutarı aşmayan mükellefler için ise aynı şekilde bulunan tutarın yüzde 15’ini götürü gider olarak indirebilmelerine izin verilmektedir. Taslağa göre 2016 yılında 36 bin TL konut kira geliri olan bir mükellef 36 bin TL’lik kira gelirinden 3 bin 800 TL istisna düşüldükten sonra kalan 32 bin 200 TL üzerinden yüzde 15 oranında hesapladığı 4 bin 830 TL’lik götürü gideri düştükten sonra kalan 27 bin 370 TL’yi kira geliri olarak beyan edecektir. 69 bin TL’nin üzerinde konut kira geliri elde edenlerin ise götürü gider imkanından yararlanmaları mümkün bulunmamaktadır. Söz konusu taslak ile kira geliri elde edenlerin götürü giderden yararlanma imkanları azaltılırken daha çok gerçek gider yönteminin tercih edilmesine çalışıldığı görülmektedir.
