Dünya Bankası Grubu’nun Altyapı Projelerine Özel Sektör Katılımı Veri Tabanından elde edilen yeni veriler, Türkiye’nin 2015 yılında 44,7 milyar $’lık rekor bir tutara sahip yedi projenin finansal olarak kapanışı ile çıta yükselttiğini, ulaştırma sektöründeki iki mega anlaşma ile küresel yatırımın yüzde 40’ını absorbe ettiğini gösteriyor:
İstanbul’un 35,6 milyar $ bedelli IGA Havaalanı (devlete ödenecek 29,1 milyar $’lık imtiyaz ücreti dahil olmak üzere) ve 6,4 milyar $’lık Gebze-İzmir Otoyolu. Bununla birlikte, küresel yatırım 2015 yılında bir önceki yıl ile karşılaştırıldığında büyük ölçüde değişmedi ve 111,6 milyar $ olarak gerçekleşti. Güneş enerjisi yatırımları son beş yılın ortalamasını yüzde 72 oranında geçerken, yenilenebilir enerji yatırımları özel sektör katılımlı yatırımların neredeyse üçte ikisini oluşturdu.
Bir önceki yıl ile aynı seviyelerde olmasına rağmen, Çin, Brezilya ve Hindistan’daki azalan taahhütler sebebiyle 2015 yılındaki küresel özel sektör altyapı yatırımları son beş yılın ortalamasının yüzde 10 altında kaldı. Özellikle Brezilya’da, 2014 yılında 47,2 milyar $ olarak gerçekleşen yatırımlar keskin bir düşüşle sadece 4,5 milyar $ olarak gerçekleşmiş, böylelikle yatırımlarda son beş yıldır devam eden yükseliş trendi tersine dönmüştür. Bu üç tarihi ağır sıklet tüm küresel projelerin yüzde 44’ünü oluştururken, bileşik yatırımları toplamın sadece yüzde 10’unu oluşturmuştur -bu oran 2014 yılında yüzde 54 idi.
Dünya Bankası Grubu Kamu-Özel Sektör Ortaklıkları Uygulama Grubu Yöneticisi Clive Harris bu konuda şunları ifade etti:
“Veriler diğer yükselen ekonomilerdeki yatırımların hızlı bir artışla 99,9 milyar $’a yükseldiğini göstermektedir ve bu yıllık bazda yüzde 92’lik bir artış anlamına gelmektedir. Bu ülkelerin on biri 2015 yılında en az 1 milyar $’lık taahhütte bulunmuştur bu önceki yılların oldukça üzerinde bir rakamdır. El Salvador, Gürcistan, Litvanya, Karadağ, Uganda ve Zambiya gibi bazı ülkeler iki yıl veya daha uzun aradan sonra tekrar yükselişe geçmiştir. Bölgesel olarak, özel sektör altyapı yatırımları Afrika ile Avrupa ve Orta Asya bölgelerinde hızlandı, ancak Doğu Asya ve Pasifik, Latin Amerika ve Karayipler, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde geride kaldı.”
Güneş enerjisi alanındaki özel sektör altyapı yatırımlarının 9,4 milyar $’a yükselmesi (son beş yıl ortalamasına göre yüzde 72 artış) ile birlikte, yenilenebilir enerji yatırımları 2015 yılında öne çıkmıştır. Genel olarak yenilenebilir enerji küresel yatırımların yüzde 63’ünü oluşturmuştur ve rüzgar, hidro ve jeotermal enerji kaynaklarının giderek daha fazla benimsendiği görülmektedir.
Ulaştırma sektörü 69,9 milyar $ (veya küresel yatırımın yüzde 63’ü) ile en fazla taahhüdü alırken, bunu yüzde 34 ile enerji ve yüzde 4 ile su sektörü
takip etmiştir. 2015 yılındaki 300 proje arasında, enerji sektörü 205 proje ile en fazla projeye sahiptir ve onu 55 proje ile ulaştırma, 40 proje ile su ve kanalizasyon sektörleri takip etmektedir.
Son dört yıldır proje büyüklükleri de artmaktadır ortalama proje büyüklüğü 2015 yılında 419,3 milyon $ ile şimdiye kadarki en yüksek seviyeye ulaşırken, bu durum proje sponsorlarının ve kreditörlerin küçük ekonomilerde daha büyük projeleri finanse etmeleri ile birlikte piyasa güveninde bir artış olduğunu göstermektedir. Aslında 2015 yılına mega anlaşmalar damgasını vurmuştur ve rekor sayıdaki 40 proje 500 milyon $’ı aşmıştır. 2015 yılında en fazla yatırım çeken ilk beş ülke sırasıyla Türkiye, Kolombiya, Peru, Filipinler ve Brezilya olmuştur.
Bu beş ülke 74 milyar $ ile gelişmekte olan dünyadaki küresel taahhütlerin yüzde 66’sını oluşturmuştur.
