Coface MEDAF bölgesi Ekonomisti Seltem İyigün ve Coface Türkiye Risk Değerlendirme Direktörü Berna Keskin tarafından hazırlanan ”Ekonomi Değerlendirme Raporu”nda Mayıs ayındaki grevlerin otomotiv üretimini geriletirken iç talebin ılımlı seyrini sürdürdüğü bildirildi.
EKONOMİK VE SEKTÖREL GELİŞMELER
• Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, Temmuz ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %13 gerileyerek 10,9 milyar dolar oldu. Yılın ilk yedi ayında toplam ihracat %8,8 gerileme ile 84,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Paritenin ihracata olumsuz etkisi Temmuz ayında 1,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken ilk 7 ayda bu rakam 8 milyar doları geçti.
• Tüketici fiyatları Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,09, yıllık bazda %6,8 arttı. Yurt içi üretici fiyatları ise Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,32 düşerken, yıllık bazda %5,62 yükseldi.
• TÜİK verilerine göre, Haziran ayında ihracat yıllık bazda %6,9 azalarak 12 milyar dolar, ithalat ise %12,5 azalarak 18,2 milyar dolar oldu. Dış ticaret açığı Haziran ayında yıllık bazda %21,6 azalarak 6,2 milyar dolar oldu.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Temmuz ayında yaptığı para politikası toplantısında bir hafta vadeli repo ihale faizini %7,5’te, gecelik marjinal faizi %10,75’te ve gecelik borçlanma faizini %7,25’te sabit tuttu. Öte yandan yılın üçüncü enflasyon raporunda Merkez Bankası, 2015 sonu enflasyon tahminini 0,1 puan yükselterek %6,9’a çıkarttı. TCMB Başkanı Erdem Başçı açıklamalarında küresel para politikalarının normalleşmesine paralel olarak Türkiye’de geniş faiz koridoruna olan ihtiyacın kademeli olarak azalabileceğini belirtti.
• Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi Mayıs ayında bir önceki aya göre %2 azaldı, takvim etkisinden arındırılmış endeks ise yıllık bazda %2,4 arttı.
• Temmuz ayında Reel Kesim Güven Endeksi, bir önceki aya göre 0,5 puan artarak 105,4 oldu. Aynı dönemde imalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı 0,8 puan artarak %75,9 seviyesinde gerçekleşti. Tüketici güven endeksi Temmuz ayında bir önceki aya göre %2,7 azalarak 64,7 oldu.
• Tüketici güven göstergesi ile mevsim etkilerinden arındırılmış imalat sanayi (reel kesim), hizmet, perakende ticaret ve inşaat sektörlerine ilişkin güven göstergelerinin ağırlıklandırılarak birleştirilmesinden oluşan ekonomik güven endeksi, Temmuz ayında bir önceki aya göre %4,8 artarak 79,75 oldu.
• Haziran ayında otomotiv sektöründe toplam üretim yıllık bazda %15, otomobil üretimi ise %10 düştü. Aynı dönemde toplam otomotiv ihracatı %9, otomobil ihracatı % 3 yükseldi, ticari araç ihracatı ise %19 arttı. Ocak-Haziran 2015 döneminde toplam pazar yıllık bazda %49, üretim %18 ve ihracat %8 yükseldi.
• Haziran ayında Türkiye genelinde konut satışları önceki aya göre %2,6 artarak 110.657 adet oldu. Geçen yılın aynı ayına göre ise satışlar %19,1 arttı. Haziran ayında ipotekli konut satışları yıllık bazda %26,5 arttı. İpotekle alımlar birinci el satışlarda %28,9, ikinci el satışlarda %24,6 yükseldi. Peşin satışlar ise %15,2 arttı. Yabancılara yapılan konut satışları yıllık bazda Haziran ayında %32 artarak 2.256 adet oldu. 2014 genelinde yabacılara 18.959 adet konut satılmıştı.
GENEL DEĞERLENDİRME
Büyümenin önemli öncü göstergelerinden sayılan sanayi üretiminde aylık görülen %2’lik gerileme büyük ölçüde otomotiv sektöründe Mayıs ayında görülen grevlerden kaynaklanıyor. Üretimdeki bu düşüşün yaz aylarında telafi edilmesi beklenebilir. Bu durum sanayi üretimi verisine de yansıyacaktır. Nisan-Mayıs döneminde sanayi üretim endeksi, senenin ilk çeyreğinin 1 puan üzerinde seyretti. Bu dönemde gıda, tekstil, giyim, elektrikli teçhizat ve ana metal sanayi gibi sektörlerde üretim artışları görülürken plastik, motorlu taşıtlar ve deri gibi sektörlerin üretimlerinde düşüş kaydedildiği göze çarpıyor. Üretim ve satış anlamında 2015 yılı geçen senelere göre performansların daha düşük olduğu bir sene olarak değerlendirilebilir. Her ne kadar hanehalkı tüketimi, sene başındaki tahminlerden daha kuvvetli seyretse de ekonomi genelinde yurt içi siyasi belirsizlikler, kurlardaki volatilite, bölgemizdeki jeopolitik gerginlikler yatırım eğiliminin zayıf seyretmesine neden oluyor. Özellikle ihracat pazarlarındaki gerginlikler ve büyüme trendinin zayıf seyri, satışlar üzerinde baskı oluşturuyor. Parite etkisi de bu sene ihracatçıları olumsuz etkileyen unsurlar arasında yer aldı. Nitekim 12 aylık kümülatif verilere bakıldığında AB-28’e dolar bazında yapılan ihracat Haziran ayında yıllık %3,2 gerileme gösterirken, Euro bazında %9,3 artış görülüyor. Bu nedenlerden dolayı 2015 yılında yurt içi talebe yönelik üretim ve satış yapabilen sektörlerin, daha çok ihracata yönelik sektörlere nazaran bir miktar daha avantajlı olduğu değerlendirmesini yapabiliriz. Ancak senenin kalanında, ECB’nin genişlemeci para politikasının Avrupa ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerini daha net görmeye başlama ihtimalimiz var. Nitekim bölgenin ilk çeyrek büyüme verisinin ayrıntılarına bakınca, en büyük katkının hanehalkı harcamalarından geldiği görülüyor. Beklenmedik bir gelişme yaşanmadığı takdirde, bu trendin gelecek senenin ilk aylarında ihracatçı sektörlere bir miktar ivme kazandırması beklenebilir. Öte yandan Çin’in büyümesine ilişkin sorunlar ise emtia fiyatlarının gerilemesi aracılığıyla Türkiye’nin cari açık ve enflasyon verileri üzerinde olumlu etki yaratabilir. Ancak emtia fiyatlarındaki dalgalanmalar, stokla çalışan firmalarda maliyet yönetiminde sorunlar yaratma potansiyeli taşımakta.
