Bu çalışmanın amacı, satış hacimlerine göre Türkiye’nin önde gelen büyük firmalarının belirlenmesi ve temel finansal göstergeleri ile birlikte sıralanmasıdır. Finansal kurumlar ve holdingler (üretim yapan holdingler hariç) bu çalışmanın kapsamına dahil edilmemektedir.
Çalışmada CRIF ve D&B veri tabanlarının yanı sıra çok sayıda meslek kuruluşları, odalar, dernek ve birlik gibi kuruluşların bilgisine ve veri tabanına başvurulmakta, BIST’te işlem gören şirketlerin dışında kalan şirketlere direkt olarak ulaşılmaktadır. Çalışmanın kapsamının çok geniş ve yaygın olması nedeniyle listeye girebilecek büyüklükte olup da ulaşılamayan şirketlerin bulunması muhtemeldir. Bu nedenle, 2017 yılı sonuçları itibariyle listeye girebilecek büyüklüğe sahip olmasına rağmen 20 Nisan 2018 tarihine kadar kendisine ulaşılmamış şirketler, aşağıda belirtilmiş iletişim noktalarıyla en geç 27 Nisan 2018 tarihine kadar temasa geçmelidir.
ABD’de yayımlanan ve dünyanın en itibarlı iş dergisi olan Fortune, 1955 yılından bu yana “Fortune 500” markasıyla dünyanın en büyük şirketlerini açıklıyor. Şirketleri satış cirolarına göre sıralayan “Fortune 500” çalışması dünyanın her yerinde büyük ilgi görüyor, referans kabul ediliyor. “Fortune 500” içerisinde yer almak bir prestij sembolü olarak tanımlanıyor.
TEMEL İLKELER
“Fortune 500 Türkiye” listesi, bilgi paylaşımını kabul eden ve şeffaflığı, kurumsal yönetim ilkelerinden biri olarak benimseyen şirketlerin yer aldığı bir çalışmadır.
Her şirkete aynı koşullarda ulaşılmakta, aynı bilgiler talep edilmekte ve aynı tarafsız değerlendirme yapılmaktadır. Listede yer alabilmek için “Sadece satış rakamım açıklansın ama diğer bilgilerime yer verilmesin” şeklinde ya da benzer ön koşullar ileri süren şirketlere listede yer verilmemektedir.
Bu çalışma gönüllü katılım esasına dayandığı için, listede yer almak istemediğini yazılı olarak beyan eden şirketlere de listede yer verilmemektedir.
Ana hissedarı olan şirketle tam konsolide olan şirkete listede yer verilmemekte, bu durumda listeye sadece ana şirket dahil edilmektedir. Bunun amacı, satış hacimlerinin iki kere listeye yansıtılmamasıdır. Tam konsolidasyon nedeni ile listeye dahil edilemeyen şirketlerin listesi ayrıca açıklanmaktadır.
ŞİRKETLERDEN TALEP EDİLEN BİLGİLER
1) Özlük bilgileri
• Adres, telefon, faks, web sitesi adresi, halka açık ise BIST kodu
• Personel sayısı
• Sektör kodu (NACE Kodu) ve faaliyet konusunun kısa bir açıklaması
• Üst düzey yönetici bilgileri: İsim, konum ve elektronik posta
2) 2017 ve 2016 yılı bilanço ve gelir tabloları
• Halka açık şirketlerle, kendi isteği ile bağımsız denetimden geçmiş şirketlerde, finansal tablolar ve dipnotları ile birlikte bağımsız denetim raporu.
• Mevzuat veya konumu gereği konsolide finansal tablo hazırlamak durumunda olan şirketlerde, dipnotları ile birlikte konsolide finansal tablolar ve bağımsız denetçi raporu.
• Diğer tüm şirketlerde, vergi dairelerine ibraz olunan konsolide olmayan finansal tablolar.
• Şirketlerin bağımsız denetimden geçmemiş, kendi hazırladıkları konsolide veya kombine finansal tablolar bu çalışma için kabul edilmemektedir.
• Aynı ortaklık yapısında üretici-satıcı şirket ilişkisi içinde olan iki şirketten sadece yüksek satış hacmine sahip olan şirket listeye dahil edilmektedir.
• Hesap dönemi 31 Aralık’ta sona ermeyen özel hesap dönemi olan şirketler de listeye en son mali verileri itibariyle dahil edilmektedir.
• Ulaştırılan finansal tablolar TL cinsinden hazırlanmış olmalıdır. Diğer para birimleri cinsinden hazırlanmış finansal tablolar doğru bir karşılaştırma bazını yok edeceği için kabul edilmeyecektir.
3) 2017 ve 2016 yıllarına ait ihracat rakamı (TL cinsinden)
Bağımsız denetim raporu olan şirketlerde yer alması halinde dipnotlardaki ihracat rakamı esas alınacaktır.
TEMEL TANIMLAR
Net satışlar: “FORTUNE 500 Türkiye” listesi şirketlerin 2017 yılı net satışlarının büyüklüğüne göre hazırlanacaktır. Net satışlar, yıl içinde ana faaliyetlerle ilgili elde edilmiş hizmet ve diğer gelirleri de kapsamaktadır. Taahhüt işleri ile ilgili şirketlerin net satışları hesaplanırken şu yaklaşım benimsenmektedir:
Net satışlar = Net satışlar (t) + [Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri (t) – Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri (t-1)]
Net satışlardaki değişim bir önceki yıla göre olan artışın veya azalışın yüzdesini ifade eder.
Faiz vergi öncesi kâr: Faiz vergi öncesi kâr (FVÖK), gelir tablosundaki vergi öncesi kâr (VÖK) rakamına o yıl ödenen toplam finansman giderlerinin eklenmesi sonucu bulunan rakamı ifade etmektedir. FVÖK değişimi, bir önceki yıla göre olan artışın veya azalışın yüzdesini gösterir. Her iki yıl FVÖK rakamı negatif ise veya önceki yıl negatif (zarar) cari yıl pozitif (kâr) ise değişim yüzdeleri hesaplanmamaktadır. Buna göre bu hesaplamada şu yaklaşım benimsenmiştir:
2016 2017
Kâr Kâr artış veya azalış
hesaplanmıştır
Zarar Zarar artış veya azalış
hesaplanmamıştır
Kâr Zarar azalış hesaplanmıştır
Zarar Kâr artış hesaplanmamıştır
İhracat: İhracat, Türkiye’de üretilip yurtdışına yapılan mal ve hizmet satışını ifade etmektedir. Ancak uluslararası faaliyetleri olan ve finansal tablolarını konsolide bazlı üreten bazı şirketlerde ihracat, Türkiye dışında üretilip satılan mal ve hizmetlerin gelirini de kapsamaktadır. Bu durumda bağımsız denetçi raporundaki açıklama esas alınmaktadır.
Piyasa değeri: Piyasa değeri, şirketin bir hisse senedinin işlem günü itibari ile kapanış fiyatı ile ödenmiş sermaye tutarının çarpılması sonucunda bulunmaktadır.
Piyasa değeri = Yılın son işlem günü itibari ile bir hissenin kapanış fiyatı x Ödenmiş sermaye
Hisse başına kâr: Şirketin net dönem kârı/zararının ödenmiş sermaye tutarına bölünmesi ile bulunmaktadır. Bir diğer ifade ile, 1 TL nominal değerli hisse senedi başına elde edilmiş olan kâr/zarar rakamını göstermektedir.
Hisse başına kâr = Net dönem kârı-zararı / Ödenmiş sermaye
Yatırımcı kârlılığı: Şirketin; ilgili yılda, yatırımcısına sağladığı temettü verimi ile sermaye kazancının toplamından oluşmaktadır. Temettü verimi, net temettü rakamının piyasa değerine bölünmesi ile, sermaye kazancı ise firmanın bir önceki yıla göre piyasa değerinde oluşan değişimden hesaplanmaktadır. Temettü verimi ve sermaye kazancı hesaplanırken, yatırımcının menkul kıymeti bir önceki yılın kapanış fiyatı ile aldığı varsayılmaktadır.
Temettü verimi = Net temettü / Piyasa değeri
Sermaye kazancı = (Piyasa değeri (t) / Piyasa değeri (t-1) ) – 1
Yatırımcı kârlılığı = Temettü verimi + Sermaye kazancı
Çalışan sayısı: Bu bilgi temel olarak şirketlerden temin edilmektedir. Borsa şirketlerinde ise bu veri finansal tablo dipnotlarından çıkarılmakta, olmaması durumunda şirkete ait web sitesinden veya bizzat şirketin kendisinden temin edilmektedir. Geçici işçiler çalışan sayısı içinde ifade edilmektedir.
Medyan: Bir dizindeki yer alan tüm değerleri tam ortadan ikiye bölen değerdir. Listede yer alan 500 şirketin değerlerinin medyanı alınmaktadır. BIST’e kote olan şirketlerde ise piyasa değeri, yatırımcı kârlılığı ve hisse başına kâr değerlerinin medyanı kote olan tüm şirketlerin medyanı olarak hesaplanmaktadır.
Sektör kodları: Listede yer alan şirketlerin hangi sektörde faaliyet gösterdikleri kendilerinin belirleyeceği NACE kodları ile gruplandırılacaktır. Her şirkete tek bir sektör kodu verilmesi zorunluluğu nedeniyle, birbirinden farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlere ağırlıklı faaliyet konularına göre kod verilmelidir. Listede yer alan sektör kodlaması, CRIF Türkiye uzmanları tarafından ayrıca kontrol edilecektir.
Tarih çizelgesi: Firma bilgilerinin CRIF Türkiye’ye en son ulaştırma tarihi 11 Mayıs 2018’dir. Bu tarihten sonra iletilmiş olan bilgiler maalesef sıralamada dikkate alınmayacaktır.
Saygılarımızla,
Kerem Araç
CRIF Enformasyon Derecelendirme ve Dan. Hiz. A.Ş. Genel Müdür
Ayfer Yıldız
Fortune 500 Editörü
VERIPAYLAŞIMI VE ILETIŞIM:
Asude Diren Burçak
Risk Yönetim Çözümleri Koordinatörü
CRIF Türkiye ve Dun & Bradstreet (D&B) Türkiye
Tel: (0212) 258 72 72 – (0212) 365 40 00 / Faks: (0212) 355 83 05
Reşitpaşa Mahallesi, Eski Büyükdere Caddesi Park Plaza No:14 Kat:18 Maslak, İstanbul
e-mail: asude.diren@crif.com
