Türkiye’nin lisanslı ilk tehlikeli atık yakma ve değerlendirme tesisi İzmit Atık ve Artıkları Arıtma Yakma ve Değerlendirme AŞ (İZAYDAŞ), endüstriyel, evsel, bitkisel ve hayvansal atıklardan yılda 60 milyon kilovatsaat elektrik üretiyor.
Tüm Atık ve Çevre Yönetimi Derneği (TAYÇED) Başkanı ve İZAYDAŞ Genel Müdürü Muhammet Saraç, yaptığı açıklamada, İZAYDAŞ’ın 1996 yılında yüzde 100 Kocaeli Büyükşehir Belediyesi iştiraki olarak kurulduğunu ve 1997’den bu yana da atık kabul ettiğini söyledi.
İZAYDAŞ’ın, atık bertarafının yanında, bir enerji üretim tesisi olduğunu, 1997 yılından beri tehlikeli atık yakarak enerji, çöp gazından ve biyogazdan da elektrik ürettiklerini belirten Saraç, bütün hizmetlerinin çevreyle ilişkili olduğunu söyledi. Saraç, bunları yasal ve teknik gerekliliklere uygun olarak yaptıklarını ve maliyetlerini karşılayarak kar bile elde edebildiklerini kaydetti.
– “Türkiye’de tek tesis”
Saraç, İZAYDAŞ’ın adını, sanayiden kaynaklı tehlikeli atıkların bertarafıyla duyurduğuna dikkat çekerek, “Bununla ilgili bir yakma tesisimiz var. Burada tehlikeli atıkları yakıp, enerjiye çeviriyoruz. Teknik olarak Türkiye’de hala tek tesis. Bunun dışında yakmaya uygun olmayan atıkları da depolayarak bertaraf ediyoruz. Bu anlamda tüm Türkiye’ye hizmet veriyoruz” diye konuştu.
Sanayiden gelen tehlikeli atıkları yakarak yıllık yaklaşık 20 milyon kilovatsaat civarında elektrik ürettiklerini anlatan Saraç, “Yarısından biraz fazlasını yine biz kullanıyoruz, kalan kısmını yine ulusal şebekeye satıyoruz. Sanayileşmemizi ve büyümemizi dikkate aldığımızda belirli bölgelerde 2-3 tesise daha ihtiyaç olduğunu söylemek mümkün” ifadelerini kullandı.
Sebze-meyve hali atıkları, belediye ekiplerinin biçtiği çimler, mezbahalardaki işkembe içi atıklarla büyükbaş, küçükbaş ve kümes hayvanlarının dışkılarının bertaraf edilmesi amacıyla kurdukları ”Biyogaz ve Entegre Enerji Üretim Tesisi”nin 2012’de üretime geçtiğini belirten Saraç, bu tesiste günde 30 ton atığı imha ederek yılda 10 milyon kilovatsaat elektrik ürettiklerini anlattı.
– Çöpten 33 milyon kilovatsaat elektrik üretimi
Saraç, evsel atıkları da düzenli depolama alanlarında bertaraf ettiklerini ifade ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Üzeri toprakla örtülen organik atıklar, zamanla havasız ortamda çürüyerek metan gazı açığa çıkarıyor. Bu metan gazının alınıp uzaklaştırılması lazım aksi halde patlamalara yol açabilir. Bu gazı alıp, ‘meşale’ dediğimiz cihazlarda yakıp bertaraf edersiniz ancak yeterince gaz oluştuğu zaman enerjiye çevirme şansınız var. 2012 yılında çöp gazından enerji üretim tesisini devreye aldık. 2012 yılından beri de faaliyette. 2012’de 6 milyon 300 bin kilovatsaat civarında elektrik üretimimiz oldu. 2013’te 19 milyon 200 bin kilovatsaat, 2014’te de 32 milyon kilovatsaat elektrik üretimi gerçekleşti. Bu yıl da 33 milyon kilovatsaat civarında bir üretim bekliyoruz. Bu birkaç yıl daha böyle devam edecek.”
– “Yılda 10-11 bin hanenin ihtiyacını karşılıyoruz demektir”
Çöp gazından ürettikleri elektriği Yenilenebilir Enerji Kanunu kapsamında teşvik edildiği için doğrudan TEİAŞ’a sattıklarına işaret eden Saraç, “Dolayısıyla 2014 yılı rakamlarıyla 4 milyon 800 bin dolarlık enerji üretmiş oluyoruz. Bizim evlerimizin yılda ortalama 3 bin kilovatsaat elektrik tükettiği düşünüldüğünde, çöp gazından ürettiğimiz elektrikle yılda 10-11 bin hanenin ihtiyacını karşılıyoruz demektir” dedi.
Saraç, üretimin birkaç yıl daha artarak devam edeceğini, daha sonra depolamanın ve içerideki gazın bitmesiyle sonlandırılacağını anlattı.
– 3 yılda 240 bin ton karbon kredisi
Kyoto Protokolü kapsamında, gelişmiş ülkelerin karbon emisyonunu belirli bir miktar azaltmak durumunda olduğuna işaret eden Saraç, “Bununla ilgili her ülke taahhütte bulunmuş durumda. Bu taahhüdü yerine getiremeyen ülkeler, daha az karbon salınımı yapan ülkelerden karbon kotası satın alabiliyorlar. Bu da karbon kredisi olarak adlandırılıyor” bilgisini paylaştı.
Saraç, Türkiye’nin karbon kredisi satabilecek durumda olduğunu ancak şu anda gönüllü piyasalarla çalıştığını belirterek, şöyle konuştu:
“Bu piyasalarda en geçerli olan Gold Sertifikası’nı aldık. Buna bağlı olarak 2012 için 26 bin tondan fazla, 2013 yılı için 93 bin ton, 2014 yılı için 117 bin olmak üzere son 3 yılda 240 bin tona yakın karbon kredisi almış durumdayız. Bunun çevresel prestiji yanında parasal karşılığı da var. Gönüllü piyasalarda satılıp paraya çevrilecek değerde. Karbon kredisindeki hesap da karbondioksit emisyonunun azaltılması. O da karbon ayak izi olarak adlandırılıyor. Ölçüm için bir ağacın 1 yılda emebileceği karbondioksit esas alınıp, 100 yıllık ömrü boyunca alabileceği karbondioksit emisyonuna karşılık hesaplanıyor. 240 bin ton karbon kredisi aldığımıza göre yaklaşık olarak 240 bin ağacın ömrü boyunca ortamdan emebileceği karbondioksit kadar çevreye faydamız oldu.”
İZAYDAŞ’ın atıklardan açığa çıkan gazın alınarak tehlikenin ortadan kaldırılması, bu gazın atmosfere salınmayıp sera gazı emisyonunun önlenmesi ve hem elektrik hem de karbon kredisi satışıyla ekonomiye kazandırılması açısından birkaç işi aynı anda yerine getirdiğini belirten Saraç, “Endüstriyel, evsel, bitkisel ve hayvansal atığı topladığımıza yılda 60 milyon kilovatsaat elektrik üretiyoruz. Bunun 10 milyonunu kendimiz tüketip, 50 milyonunu ulusal şebekeye veriyoruz. Bu da yaklaşık 17 bin hanenin enerji ihtiyacına karşılık geliyor” açıklamasında bulundu.
